του Παντελή Σαββίδη
Απο την επαύριον της πτώσης των κομμουνιστικών καθεστώτων οι Αμερικανοί προσδοκούσαν απο την Ελλάδα να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στα Βαλκάνια.Και την ενθάρρυναν.
Ούτε η πολιτική ηγεσία, ούτε η διπλωματία, ούτε η ελληνική κοινωνία ήταν έτοιμες για έναν τέτοιο ρόλο. Κατελήφθησαν εξ απήνης. Και στην πορεία, τα έκαναν μαντάρα.
Το αν η μαντάρα ήταν αναπόφευκτη είναι μια άλλη, μεγάλη ιστορία. Αλλά η μαντάρα έγινε.
Ιστορικά, ρόλο στα Βαλκάνια ‘επαιξε η Θεσσαλονίκη η οποία βρισκόταν και πολύ κοντά στην ψυχοσύνθεση των λαών τους.
Γι αυτό αμερικανική επιλογή ήταν η ενθάρρυνση επιχειρηματιών της πόλης και άλλων παραγόντων να δραστηριοποιηθούν ώστε μέσα απο ένα ετήσιο φόρουμ να φέρουν κοντά πολιτικές ηγεσίες, φορείς και κοινωνίες των βαλκανίων.
Παρακολούθησα όλη τη διαδικασία απο πολύ κοντά. Και μπορώ να σας διαβεβαιώσω πως η θεσμική συνείδηση ενός κράτους που εύστοχα αποκαλείται “αθηναϊκό” υπονόμευσε αυτήν την προσπάθεια. Το γιατί το αφήνω στην καλπάζουσα φαντασία του καθενός να το κρίνει.
Στην δική μου πολιτική συνείδηση ο κεντρικός πυρήνας του αθηναϊκού κράτους προτιμά να χάσει η χώρα μια ευκαιρεία παρά να δοθεί ρόλος σε οποιαδήποτε άλλη πόλη, πλήν της Αθήνας.
Απο τότε, πέρασε πολύ νερό απο τις όχθες των βαλκανικών ποταμών και χύθηκε πολύ αίμα. Και η διαδικασία σύγκλισης των βαλκανικών λαών επαναλαμβάνεται σε κρατικό επίπεδο. (Η σχετική διαδικασία είχε αρχίσει απο το 1996 με εκείνη την Σύνοδο της Κρήτης στην οποία παραβρέθηκε και ο Μιλόσεβιτς. Ήμουν και εγώ εκεί και την σχετική εκπομπή της ΕΡΤ3 την έχω στο αρχείο μου).
Πάλι με φαινόμενη πρωτοβουλία της Ελλάδας αλλά με ενθάρρυνση Ε.Ε. και ΗΠΑ.
Οι ΗΠΑ μονίμως ενθαρρύνουν την Ελλάδα να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στα βαλκάνια. Αλλά η Ελλάδα μέχρι σήμερα δεν μπόρεσε και η Αθήνα δεν θέλησε γιατί ο ηγετικός ρόλος περνά και απο την ανάδειξη ορισμένων στοιχείων απαγορευτικών για την κυρίαρχη πολιτική και διπλωματική σκέψη του αθηναϊκού κατεστημένου. Αναφέρθηκα παραπάω, δεν χρειάζεται να το επαναλάβω.
Θα μπορέσει, σήμερα , η Ελλάδα να διαδραματίσει αυτόν τον ρόλο; Όλα τα ΜΜΕ έχουν σήμερα τον ίδιο κύριο τίτλο: Κυβερνητικές πηγές: Τον ηγετικό ρόλο της Ελλάδας ως παράγοντα σταθερότητας, ειρήνης και ασφάλειας ανέδειξε η Σύνοδος Κορυφής της SEECP.
Και οι βαλκανικές χώρες δεν αρνούνται έναν ηγετικό ρόλο της Ελλάδας. Ακόμη και εκείνες που έχουν στραφεί προς την Τουρκία, το έχουν κάνει απο ανάγκη. Οι οικονομίες τους είναι σε άσχημη κατάσταση και οι λαοί τους δεν έχουν εξέλθει , ακόμη, απο καταστάσεις που θυμίζουν τα πρώτα χρόνια της μετάβασης. Ακόμη και λαοί που βγάζουν ενστικτωδώς, αντίδραση για την ελληνική συμπεριφορά του παρελθόντος, προτιμούν την ήπια πολιτική της Ελλάδας απο τον ολοκληρωτισμό, τον αυταρχισμό και την στρατοπεδική λογική του καθεστώτος Ερντογάν.
Το θέμα είναι αν η Αθήνα θελήσει να ανταποκριθεί. Διότι η Ελλάδα θέλει. Η Αθήνα μπορεί;
Τώρα, σε ό,τι αφορά την αναβίωση των συναντήσεων αυτών και την έλευση του Σόλτς:
-Οι συνατήσεις αποβλέπουν στο να κρατηθεί ενεργό το ενδιαφέρον των βαλκανικών χωρών για ένταξη στην Ε.Ε. Διότι η μακροχρόνια αναμονή κούρασε. Για την αναμονή δεν φταίει, μόνο, η Ευρώπη. Οι χώρες του προθαλάμου της Ένωσης δεν έχουν σοβαρό κράτος δικαίου. Κυριαρχεί το οργανωμένο έγκλημα και οι κάθε είδους διακινήσεις. Τα φαντάσματα του παρελθόντος ξυπνούν την νύκτα και επηρεάζουν τις πολιτικές συμπεριφορές τους. Και με τέτοια προβλήματα η Ευρώπη δυσκολεύεται να εντάξει τις χώρες αυτές στους κόλπους της.
Εδώ χρειάζεται υψηλή διπλωματία. Μπορεί να την ασκήσει η Αθήνα; Θέλει;
Τώρα, πως προέκυψε ο Σόλτς; Γερμανοί αναλυτές συνδέουν την παρουσία του με τις εξελίξεις στην Ουκρανία. Απο τη μια ΗΠΑ και Γερμανία περιμένουν την επομένη του ουκρανικού πολέμου η Ρωσία να επιχειρήσει να εκμεταλλευτεί την δυσφορία βαλκανικών λαών και να ασκήσει επιρροή, απο την άλλη, στις πιέσεις που θα δεχθεί ο Σόλτς να εντάξει την Ουκρανία στην Ένωση θέλει να επικαλεστεί την σειρά που έχουν τα Βαλκάνια.
Η ένταξη κυρίως της Βόρειας Μακεδονίας στην Ε.Ε. αλλά και της Αλβανίας δευτερευόντως, θα αποσυντονίσει την συγκεντρωτική πολιτική της Αθήνας. Ό,τι και να κάνει δεν θα μπορεί να ανακόψει την έλξη που νοιώθουν οι λαοί αυτοί (κυρίως τα Σκόπια) για τη Θεσσαλονίκη. Και ο ρόλος της πόλης θα αναβαθμιστεί. Θα αναβαθμιστεί, πρωτίστως, ο ρόλος της Ελλάδας. Μια νέα ελληνική πολιτική περνά μέσα απο την αμφισβήτηση του συγκεντρωτικού κράτους.
Πάντως, η εικόνα μιας Ελλάδας που οργανώνει την διάσκεψη σε μια πόλη της που η Τουρκία επωφθαλμιά, με επιρροή στην περιοχή, και ενός πρωθυπουργού που διαχειρίστηκε καλά τις ισορροπίες, είναι θετική για την χώρα. Και στέλνει μηνύματα εκεί που πρέπει να σταλούν.
Χρειάζονται λεπτές διπλωματικές ισορροπίες για να διαχειριστείς τους βαλκανικούς λαούς. Να μην προσβάλεις αυτό που είναι και απο την άλλη να εξυπηρετήσεις και τα δικά σου συμφέροντα. Θα μπορέσει η Αθήνα;
Δεν το ξέρω. Είναι, όμως, μονόδρομος.
Όπως, μονόδρομος είναι και η καλλιέργεια άριστων σχέσεων απο την άλλη πλευρά. Με την Αίγυπτο και το Ισραήλ.
Μέσα σε αυτόν τον ευρύ χώρο, υπάρχει και η Τουρκία. Της οποίας η Ελλάδα-η πραγματική Ελλάδα- δεν θέλει ούτε την διάλυση ούτε το κακό της. Την θέλει να αλλάξει συμπεριφορά, να εγκαταλείψει τον αναθεωρητισμό και να συνεργαστεί επι ίσοις όροις με τους άλλους λαούς της περιοχής.
Αν δεν το θέλει η Τουρκία θα της το επιβάλει η ζωή. Ο κόσμος είναι πολύ διαφορετικός απο την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου