| Το κτίριο του Σηματοτηλέγραφου που βρίσκεται στη βόρεια άκρη των Κυθήρων. |
Ηταν μια τυχαία ανακάλυψη του ακαδημαϊκού Μανόλη Κορρέ, του πανεπιστημιακού δασκάλου και αρχιτέκτονα που ταύτισε το όνομά του με τη συντήρηση των μνημείων της Ακρόπολης. Κάνοντας διακοπές πριν από κάποια χρόνια στα Κύθηρα, εντόπισε ένα μισογκρεμισμένο κτίριο στο Ακρωτήριο Σπάθα κοντά στον φάρο Μουδαρίου στο βόρειο τμήμα του νησιού.
Πρόκειται για το σημείο που εποπτεύει πλήρως τη θαλάσσια κυκλοφορία ανάμεσα στα Κύθηρα και την Πελοπόννησο. Μαζί με το Γιβραλτάρ είναι το πλέον πολυσύχναστο σε πλοία. Από την αρχαιότητα έως σήμερα διέρχονται από εκεί όλα τα πλεούμενα που πάνε από τον Εύξεινο Πόντο και το Αιγαίο προς τη δυτική Μεσόγειο και αντίστροφα. Κάποιος άλλος που δεν έχει τόσο εξασκημένο μάτι όσο ο Κορρές δεν θα είχε ασχοληθεί με το γκρέμι. Ομως εκείνος διέκρινε να βγαίνει μέσα από την πεσμένη στέγη ένας κάθετος σκουριασμένος μεταλλικός άξονας αρκετών μέτρων. Τι θα μπορούσε να είναι αυτό το παράξενο αντικείμενο; Και ποια η χρήση του κτιρίου;
| Ο Μανόλης Κορρές εντόπισε και ύστερα βρήκε την ιστορία του κτιρίου. |
Κάνοντας μια πρόχειρη αυτοψία, διαπίστωσε με έκπληξη ότι επρόκειτο για ένα σπανιότατο (στην Ελλάδα και την Ευρώπη) κτίριο Σηματοτηλέγραφου. Πριν από την έλευση του ηλεκτρικού τηλεγράφου, οι άνθρωποι είχαν βρει πολλούς τρόπους να επικοινωνούν σε μακρινές αποστάσεις αλλά να δίνουν σήματα και στα πλοία. Οι αρχαίες φρυκτωρίες σχημάτιζαν εκτεταμένα δίκτυα μετάδοσης μηνυμάτων. Ο άνθρωπος που άλλαξε τη μοίρα της τηλεπικοινωνίας ήταν ο Γάλλος φυσικός Κλοντ Σαπ που συνέλαβε λίγο πριν από τα τέλη του 18ου αιώνα μια συσκευή οπτικού τηλεγράφου. Επρόκειτο για μια δοκό με βάση στο έδαφος, στο επάνω μέρος της οποίας είχε δύο κινητούς βραχίονες. Αυτοί άλλαζαν θέση ανάλογα με το γράμμα, τον αριθμό ή τη φράση που θα μεταδιδόταν. Το σχήμα που έπαιρνε κάθε φορά η δοκός καταγραφόταν από έναν άλλο κοντινό σταθμό, βάση τηλεσκοπίου. Η εφεύρεση του Σαπ ήταν αφάνταστα καλύτερη από τη χρήση μικρών σημαιών σε ιστό.
| Η ψηφιακή αναπαράσταση που θα παρουσιαστεί στην εκδήλωση της 18ης Σεπτεμβρίου. |
Μετά τους ναπολεόντειους πολέμους η τεχνολογία αυτή –ή και παραλλαγές της– διαδόθηκε σε όλη την Ευρώπη, όμως ο ηλεκτρισμός τα άλλαξε όλα και απαξίωσε τέτοιες εφευρέσεις. Ωστόσο σε μερικές παράκτιες περιοχές που γνώρισαν μάλιστα και τη βρετανική επιρροή ή κατοχή, όπως τα Κύθηρα, οι σταθμοί επιβίωσαν και μετά τον εξηλεκτρισμό. Ο Κορρές λοιπόν ανακάλυψε τα λείψανα ενός τέτοιου οικοδομήματος: υπάρχουν ακόμα οι τοίχοι, η σκουριασμένη κάθετη δοκός, αλλά βέβαια το κτίριο έχει αφεθεί στη φθορά και έχει λεηλατηθεί. Αυτό δεν μειώνει την αξία του ευρήματός του. Ο Κορρές έδωσε μάλιστα και δύο ενδιαφέρουσες διαλέξεις, μία στην Ακαδημία και άλλη μία στο Ιδρυμα Λασκαρίδη για το θέμα αυτό. Μετά τη συνάντηση αυτή το ΕΛ.Ι.Ν.ΙΣ. (Ελληνικό Ινστιτούτο Ναυτικής Ιστορίας) ανέλαβε την πρωτοβουλία να υποστηρίξει ως χορηγός την ψηφιακή αναπαράσταση του Σηματοτηλέγραφου, με απώτερο στόχο να συμβάλει και στην πλήρη, κάποτε, ανακατασκευή του πραγματικού κτιρίου. Το έργο της ψηφιακής επεξεργασίας ανατέθηκε στον Γιώργο Μαστρογεωργίου ο οποίος, βασιζόμενος στα σχέδια του Μανόλη Κορρέ και στην εναέρια βιντεοσκόπηση του Γιώργου Μαραγκουδάκη, δημιούργησε ένα ρεαλιστικότατο τρισδιάστατο ψηφιακό μοντέλο.
| Σχέδιο του Μανόλη Κορρέ για το πώς θα ήταν το εσωτερικό του όταν λειτουργούσε. |
| Ο «προάγγελος» της ψηφιακής ανασύστασης του κτιρίου, η εξωτερική άποψη σε σχέδιο του Κορρέ. |
Με αφορμή την ολοκλήρωση της ψηφιακής ανασύστασης του ερειπωμένου κτιρίου του Σηματοτηλέγραφου των Κυθήρων, θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά στο κοινό το αποτέλεσμα του έργου αυτού με τη βοήθεια των συντελεστών του και μέσα από πολύ ενδιαφέρον οπτικό υλικό, την Τετάρτη 18 Σεπτεμβρίου 2024 στις 7 το απόγευμα, στον χώρο της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Ιδρύματος Αικατερίνη Λασκαρίδη (2ας Μεραρχίας και Ακτή Μουτσοπούλου, Πειραιάς).
Πηγή: Μ. Πουρναρά, Καθημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου