Η προσήλωση της Τουρκίας στη βελτίωση των σχέσεών της με την Ελλάδα παραμένει αταλάντευτη, διαβεβαιώνει ο υπουργός Eξωτερικών της γειτονικής μας χώρας, Αχμέτ Νταβούτογλου, σε αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στην «Καθημερινή». Ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας δηλώνει αισιόδοξος για την επίτευξη συνολικής λύσης στο Αιγαίο, αφήνοντας εμμέσως ανοιχτό το ενδεχόμενο προσφυγής στη Χάγη. Εξαιρεί όμως από ένα ενδεχόμενο πακέτο για το Αιγαίο το Καστελόριζο, το οποίο, όπως υποστηρίζει, δεν είναι μέρος του Αιγαίου, αλλά της Μεσογείου.
Επιπλέον, υπερασπίζεται το δικαίωμα των τουρκικών πολεμικών πλοίων να πραγματοποιούν «αβλαβείς διελεύσεις» στα ελληνικά χωρικά ύδατα, σε απόσταση αναπνοής από τη στεριά, διαμηνύοντας ότι και τα ελληνικά πολεμικά πλοία είναι ευπρόσδεκτα να κάνουν το ίδιο.
– Η Tουρκία ασκεί εσχάτως πιο σκληρή κριτική στη Γερμανία και τη Γαλλία. Πιστεύετε ότι η Ε.Ε. έχει πλέον αποφασίσει να απορρίψει την Τουρκία και, αν ναι, πώς θα επηρεάσει αυτό την εξωτερική σας πολιτική;
– Οι ενταξιακές μας διαπραγματεύσεις συνεχίζονται με σκοπό να γίνουμε μέλος της Ε.Ε. και στη βάση της αρχής των ομόφωνων αποφάσεων από όλα τα κράτη της Ενωσης, συμπεριλαμβανομένης και της Γερμανίας και της Γαλλίας. Οι δεσμεύσεις που έχουν γίνει από τα κράτη της Ε.Ε. είναι νομικά ισχυρές. Επομένως, δεν μπορούμε να αλλάξουμε τους όρους του παιχνιδιού στη μέση του αγώνα. Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου, στα οποία συναίνεσε η Γερμανία και η Γαλλία αποτελούν νομικές και ηθικές υποχρεώσεις. Η άποψη ότι η Ε.Ε. αποφάσισε να απορρίψει την Τουρκία είναι ανακριβής. Αντιθέτως, η Ε.Ε συνεχώς επιβεβαιώνει την υποστήριξή της για τη συνέχιση της διαδικασίας διεύρυνσης γενικότερα και την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας ειδικότερα. Τα μέλη της Ενωσης γνωρίζουν πολύ καλά την ισχυρή αποφασιστικότητα της κυβέρνησής μας για την επίτευξη του στρατηγικού στόχου της ένταξης στην Ε.Ε. Με την εξαίρεση πολύ λίγων κρατών, τα υπόλοιπα μέλη της Ενωσης υποστηρίζουν την πορεία της Τουρκίας προς την ένταξη. Εντούτοις, παρά τις προσπάθειές μας για περαιτέρω πρόοδο, ο ρυθμός των διαπραγματεύσεων δεν ανταποκρίνεται στις πολυεπίπεδες και πολυδιάστατες σχέσεις μας με την Ε.Ε., λόγω των πολιτικών εμποδίων που προβάλλουν ορισμένα μέλη. Αυτά τα πολιτικά εμπόδια δεν λειτουργούν προς όφελος των συγκεκριμένων κρατών.
Οι συζητήσεις για την ένταξη της Τουρκίας πρέπει λοιπόν να προχωρήσουν με τρόπο εποικοδομητικό και οραματικό. Στον παγκοσμιοποιημένο κόσμο του σήμερα υπάρχει μεγάλη ανάγκη για την ενίσχυση της Ευρώπης. Είμαι πεπεισμένος ότι η Τουρκία έχει τη δυνατότητα και την ικανότητα να βοηθήσει την Ευρώπη να αναλάβει τον ρόλο που θέλει και το βάρος που επιθυμεί στη διεθνή σκηνή και να συνδράμει στην επίτευξη των εσωτερικών και εξωτερικών στόχων της Ε.Ε. Οι σκοποί της εξωτερικής μας πολιτικής βρίσκονται σε πλήρη αρμονία με τους σκοπούς της Ευρώπης.
– Εχουν αυξηθεί τελευταία οι επιχειρηματικές σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας; Εδειξαν κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι μεγάλοι επιχειρηματίες της Τουρκίας κατά την πρόσφατη επίσκεψη του πρωθυπουργού σας στην Αθήνα;
– Βλέποντας τα στατιστικά στοιχεία, διαπιστώνουμε ότι τα πιο σημαντικά επιτεύγματα του διαλόγου και της συνεργασίας ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία τα τελευταία χρόνια επιτεύχθηκαν στον τομέα των οικονομικών και εμπορικών σχέσεων. Για παράδειγμα, ο όγκος των διμερών εμπορικών μας συναλλαγών το 2000 ήταν μόλις 870 εκατομμύρια δολάρια. Σε μία μόλις δεκαετία τριπλασιάστηκε και έφτασε τα τρία δισεκατομμύρια, σχεδόν, το 2010. Παρομοίως, οι συνολικές απευθείας επενδύσεις της Ελλάδας στην Τουρκία, έφταναν μόλις τα 56 εκατομμύρια δολάρια το 2001. Την τελευταία δεκαετία πολλαπλασιάστηκαν επί 106 φορές, φτάνοντας τα 6,5 δισεκατομμύρια το 2010. Τα στοιχεία αυτά και μόνο δείχνουν πόσο θετικά εκλαμβάνουν οι επιχειρηματικές μας κοινότητες το νέο κλίμα που έχει διαμορφωθεί και πόσο σίγουρες νιώθουν ότι αυτό το κλίμα δεν θα αναστραφεί.
Το Ελληνο-Τουρκικό Εμπορικό Φόρουμ που έλαβε χώρα κατά την επίσκεψη του πρωθυπουργού στην Αθήνα, τον Μάιο του 2010, κατέδειξε τον ενθουσιασμό των Ελλήνων και Τούρκων επιχειρηματιών και την επιθυμία τους να εμβαθύνουν τη συνεργασία σε διαφόρους τομείς. Υστερα από εκείνη την επίσκεψη, επιχειρηματικά φόρα διοργανώθηκαν στην Κωνσταντινούπολη, την Ανδριανούπολη, τη Θεσσαλονίκη και την Κομοτηνή. Εξάλλου, η 12η Συνάντηση της Ελληνοτουρκικής Ομάδας Εργασίας για την Επιχειρηματική και Οικονομική Συνεργασία φιλοξενήθηκε στην Αγκυρα το περασμένο φθινόπωρο. Είμαστε έτοιμοι να αναπτύξουμε ακόμη περισσότερο τη συνεργασία μας, σε κάθε κλάδο. Θα θέλαμε να δούμε περισσότερες τουρκικές επενδύσεις στην Ελλάδα, αφού το επίπεδό τους απέχει ακόμη πολύ από το να χαρακτηριστεί ικανοποιητικό. Οι διμερείς οικονομικές και επιχειρηματικές σχέσεις μπορούν να αναπτυχθούν μόνο αμοιβαία. Αν δοθούν τα απαραίτητα κίνητρα από τις ελληνικές αρχές, σίγουρα θα αυξηθούν και οι τουρκικές επενδύσεις.
– Βρίσκονται η Ελλάδα και η Τουρκία κοντά σε μια συνολική συμφωνία για τις διαφορές τους στο Αιγαίο;
– Η Τουρκία είναι αποφασισμένη να διερευνήσει κάθε πιθανή οδό για την επίτευξη μιας συνολικής και βιώσιμης λύσης σε όλα τα θέματα που αφορούν το Αιγαίο, το οποίο πρέπει να γίνει μια θάλασσα φιλίας και συνεργασίας μεταξύ των δύο κρατών. Η διευθέτηση είναι απαραίτητη για την περαιτέρω βελτίωση των διμερών μας σχέσεων. Ωστόσο, μια διευθέτηση θα είναι λειτουργική μόνο αν είναι αμοιβαία αποδεκτή και έχει ως βάση έναν κοινό παρονομαστή, δηλαδή τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων και νόμιμων συμφερόντων των δύο κρατών. Γι’ αυτό και οι διερευνητικές επαφές μεταξύ των δύο χωρών διεξάγονται με πολύ προσεκτικό τρόπο. Δεν είναι μυστικό ότι οι επαφές αυτές είχαν χάσει τη δυναμική τους για χρόνια. Εντούτοις, χάρη στους δύο πρωθυπουργούς μας, τους έχουμε δώσει νέα πνοή από τον περασμένο Μάιο, με σκοπό την επίτευξη απτών αποτελεσμάτων.
Είμαι επομένως αισιόδοξος ότι οι αναγεννημένες διερευνητικές επαφές προοδεύουν με κατεύθυνση τον κοινό μας στόχο και θα μας οδηγήσουν κάποια στιγμή σε συμφωνία για την επίλυση με ειρηνικά μέσα όλων των υφιστάμενων ζητημάτων στο Αιγαίο. Θα πρέπει εδώ να προσθέσω ότι δεν αποκλείω τα όποια μέσα για τη διευθέτηση των προβλημάτων να βασίζονται στην οικειοθελή αποδοχή τους από τα δύο κράτη.
Το όραμά μας στον κόσμο– Ορισμένοι εμπειρογνώμονες που διάβασαν το βιβλίο σας για το δόγμα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, πιστεύουν ότι είναι προϊόν της δικής σας αντίληψης περί προβολής ισχύος. Οντως έτσι έχουν τα πράγματα;
— Το «στρατηγικό βάθος» είναι αναλυτικό σύγγραμμα, που περιγράφει και επαναξιολογεί τη στρατηγική θέση της Τουρκίας απέναντι σ’ ένα δυναμικό διεθνές πλαίσιο. Σκοπός του βιβλίου είναι να διαγράψει μια εναλλακτική και πιο ρεαλιστική, θα έλεγα, προοπτική για την Τουρκία, με τη διαμόρφωση ενός πλαισίου στρατηγικής ανάλυσης, σε μια εποχή κατά την οποία και η Τουρκία και το διεθνές σύστημα διέρχονται περίοδο έντονων μεταβολών. Στόχος είναι να προσελκύσει την προσοχή στον συσχετισμό και την αλληλεπίδραση ανάμεσα στη θεωρητική διάσταση και τα πεδία των πρακτικών εφαρμογών του στρατηγικού χώρου όπου βρίσκεται η Τουρκία.
Επιπλέον το «στρατηγικό βάθος» είναι μια προσπάθεια να δούμε την ιστορία και τη γεωγραφία μας με καινούριο μάτι, με την πρόθεση να αντιληφθούμε τις πραγματικές της δυνατότητες και να υποδείξουμε ποια θα μπορούσε να είναι στο παρελθόν και ποια μπορεί να είναι ακόμη η φυσική της πορεία. Πρόκειται για μια προσπάθεια να παρουσιαστεί το στρατηγικό όραμα και ο ρόλος που πρέπει να επιδιώξει η Τουρκία, κηρύσσοντας μια νέα προσέγγιση που ονομάζεται «στρατηγικό βάθος», με γνώμονα την ενσωμάτωση περιοχών γειτονικών με την Τουρκία, εφόσον όλοι οι λαοί που ζουν στην ευρεία αυτή περιοχή έχουν κοινά πεπρωμένα, βασισμένα στη μακρά κοινή τους ιστορία.
Ετσι, το βιβλίο μου είναι μια έκκληση για τη διαμόρφωση μιας νέας στρατηγικής αντίληψης. Ο ρόλος που θα διαδραματίσει η Τουρκία για την επίτευξη του στόχου αυτού προβλέπεται σημαντικός και συνίσταται στη βελτίωση της ασφάλειας για όλους, στην ενδυνάμωση του πολιτικού διαλόγου, στην αύξηση της οικονομικής αλληλεξάρτησης, καθώς και στην πολιτισμική αρμονία και τον αμοιβαίο σεβασμό. Αυτό ακριβώς κάνουμε εμείς τα τελευταία οκτώ χρόνια με ερείσματα την ταχεία ανάπτυξη της οικονομίας μας, τον κοινωνικό δυναμισμό μας, τη βελτίωση και την καθιέρωση ενός συνόλου αξιών.
Αν έρθει ένα ελληνικό πολεμικό– Πολλά έχουν γραφτεί στον Τύπο για ενδεχόμενα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Συμμερίζεστε αυτές τις εκτιμήσεις; Εχετε ως στόχο τις κοινές ελληνοτουρκικές έρευνες και την από κοινού εκμετάλλευση αυτών των κοιτασμάτων;
– Η Ελλάδα και η Τουρκία συνεργάζονται ήδη πολύ στενά στον τομέα της ενέργειας. Θα θέλαμε να ενισχύσουμε περαιτέρω και να εμβαθύνουμε αυτήν την ενεργειακή συνεργασία. Η κατασκευή του ελληνοτουρκικού μέρους του διασυνδετηρίου αγωγού Τουρκίας - Ελλάδας - Ιταλίας (ITGI) πρόσθεσε νέα διάσταση στη συνεργασία μας. Και η ολοκλήρωση του κομματιού Ελλάδας - Ιταλίας μέχρι το 2015, όπως έχει προγραμματιστεί, έχει πολύ μεγάλη σημασία. Οσο για την κοινή εκμετάλλευση ενεργειακών κοιτασμάτων στο Αιγαίο, θα ήμασταν διατεθειμένοι να συζητήσουμε το θέμα με την Ελλάδα, υπό την προϋπόθεση ότι και οι δύο χώρες συμφωνούν στους πολιτικούς και νομικούς όρους αυτής της συνεργασίας.
– Αντιτίθεται πράγματι η Τουρκία στη συμπερίληψη του Καστελόριζου σ’ ένα ενδεχόμενο συνολικό πακέτο συμφωνίας και γιατί;
– Οι διερευνητικές επαφές έχουν ρητό στόχο να εξετάσουν όλα τα θέματα που αφορούν τις διαφωνίες μας στο Αιγαίο. Επομένως, είμαστε επικεντρωμένοι κατά προτεραιότητα στο θέμα του Αιγαίου. Ωστόσο, το Καστελόριζο βρίσκεται στη Μεσόγειο. Σε ό, τι αφορά το νησί του Καστελόριζου, η Τουρκία έχει βάσιμες νομικές και πολιτικές θέσεις, σε συμφωνία με το διεθνές δίκαιο και τη νομολογία των διεθνών δικαστηρίων, συμπεριλαμβανομένης και της Χάγης. Και γνωρίζουμε ότι η Ελλάδα και η Τουρκία διαφωνούν σχετικά με τις θαλάσσιες ζώνες στην Ανατολική Μεσόγειο. Ασχετα, όμως, με τη γεωγραφική συνάφεια ή άλλα θέματα, εμείς θέλουμε να λύσουμε όλες τις διαφορές μας με την Ελλάδα το συντομότερο δυνατό.
– Τα τελευταία χρόνια, τουρκικά πολεμικά πλοία συχνά πλέουν πολύ κοντά στην ελληνική ενδοχώρα. Ποιος είναι ο σκοπός αυτών των κινήσεων; Θα συνεχιστούν, παρότι αυξάνουν την ένταση στο κλίμα που επικρατεί και τον θυμό της ελληνικής κοινής γνώμης;
– Δεν πρόκειται για κάτι καινούργιο από τουρκικής πλευράς. Είναι απογοητευτικό για εμάς ότι τα μίντια και ορισμένοι κύκλοι προσπαθούν να προσδώσουν διαφορετικό νόημα σε αυτές τις διελεύσεις. Μου είναι δύσκολο να τους καταλάβω. Δίνουν την εντύπωση ότι η Ελλάδα σταδιακά υιοθετεί τη θέση της πλήρους αποκοπής της Τουρκίας από το Αιγαίο. Δεν νομίζω ότι αυτή είναι η πραγματική πρόθεση της Ελλάδας. Πολεμικά και εμπορικά πλοία της Τουρκίας, όπως και κάθε άλλης χώρας, έχουν την ελευθερία να κινούνται στο Αιγαίο. Αυτή η ελευθερία ισχύει τόσο για την ανοιχτή θάλασσα, όσο και για τα χωρικά ύδατα. Σε ό, τι αφορά τα χωρικά ύδατα, η αρχή της «αβλαβούς διέλευσης» στο διεθνές δίκαιο είναι σαφής και δεν αφήνει χώρο για εθνικές ερμηνείες. Πρέπει επίσης να προσθέσω ότι αυτές οι διελεύσεις δεν συνιστούν απειλή για την Ελλάδα ή για οποιαδήποτε άλλη χώρα. Κατ’ αναλογία, αν ένα ελληνικό πολεμικό πλοίο πραγματοποιήσει αβλαβή διέλευση από τα τουρκικά χωρικά ύδατα, ακόμη και αν περάσει πολύ κοντά από την τουρκική ενδοχώρα, δεν θα αντιδράσουμε καθόλου. Τουναντίον, θα το καλωσορίσουμε σε κάποιο από τα λιμάνια μας και θα προσφέρουμε και μία κούπα καφέ στο πλήρωμά του.
Δεν αποτελούμε απειλή...– Το ίδιο ερώτημα με τα πολεμικά πλοία αφορά και τις πτήσεις τουρκικών μαχητικών πάνω από ελληνικά νησιά.
– Το κεντρικό νόημα αυτού που μόλις ανέφερα για την ελεύθερη ναυσιπλοΐα στο Αιγαίο ισχύει και για την ελευθερία των πτήσεων. Κατά την ίδια λογική, τα στρατιωτικά αεροσκάφη της Τουρκίας και οιασδήποτε άλλης χώρας θα έπρεπε να έχουν το δικαίωμα της ελευθερίας των πτήσεων στον διεθνή εναέριο χώρο πάνω από ανοιχτές θάλασσες, συμφώνως και προς το διεθνές δίκαιο. Ομως, εάν ο διεθνής εναέριος χώρος, στο Αιγαίο, στη Μεσόγειο ή και αλλού, αντιμετωπίζεται ως εθνικός εναέριος χώρος ή εδαφική κυριαρχία, αυτό είναι εντελώς εσφαλμένο από κάθε έννοια και θα δημιουργήσει προβλήματα, όπως αυτά που έχουμε στο Αιγαίο. Πρέπει να υπερβούμε αυτήν την εσφαλμένη αντίληψη της ελληνικής κοινής γνώμης και η οποία αποτελεί τροχοπέδη για τη διευθέτηση των ζητημάτων του εναέριου χώρου. Υπό την έννοια αυτή, η απάντηση στο ερώτημά σας είναι άμεσα συνδεδεμένη με τα σημαντικότερα ζητήματα εναερίου χώρου στο Αιγαίο, όπως η πρακτική της διαφοροποίησης των ορίων των εθνικών εναέριων χώρων, η αντίληψη περί της ευθύνης επίβλεψης του FIR και ώς ένα βαθμό ο καθορισμός των θαλασσίων συνόρων στο Αιγαίο. Είμαι πεπεισμένος ότι όταν θα βρούμε μια συνολική λύση για όλα τα θέματα του Αιγαίου, αυτά τα επιμέρους ζητήματα δεν θα έχουν πλέον νόημα, περιλαμβανομένων και των στρατιωτικών πτήσεων των δύο χωρών στο Αιγαίο.
– Μολονότι οι δύο χώρες έχουν έλθει πιο κοντά, δεν απολαμβάνουν το μέρισμα της ειρήνης στο Αιγαίο. Οι ελληνικές αρχές πιστεύουν ότι αυτό οφείλεται στην αύξηση των δραστηριοτήτων της Τουρκίας. Πιστεύετε ότι τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης θα μπορούσαν να μας οδηγήσουν στο μέρισμα της ειρήνης;
– Πιστεύω ότι τόσο η Ελλάδα, όσο και η Τουρκία πρέπει να απολαύσουν τα οφέλη του μερίσματος ειρήνης στις μεταξύ τους σχέσεις και δεν βλέπω λόγο γιατί να μην το καταφέρουμε. Κάτι τέτοιο απαιτεί πρώτα απ’ όλα αλλαγή στην εσφαλμένη εντύπωση ότι η Τουρκία αποτελεί απειλή για την Ελλάδα και φυσικά τη διευθέτηση όλων των διμερών διαφορών στο Αιγαίο. Οσο εκκρεμεί η διευθέτηση, όμως, νομίζω ότι θα μας ωφελήσει πολύ να αναπτύξουμε ακόμη περισσότερο τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο κρατών, μέσω εποικοδομητικών και συγκεκριμένων ιδεών. Αυτό δεν θα συνέβαλε μόνο στην αποτροπή ενδεχόμενων εστιών έντασης, αλλά θα δημιουργούσε και μια ευνοϊκή ατμόσφαιρα για την επίλυση όλων των θεμάτων στο Αιγαίο. Σε αυτό το πλαίσιο, είμαστε έτοιμοι να δουλέψουμε μαζί με την Ελλάδα πάνω σε τέτοιες ιδέες και συγκεκριμένα σε ό, τι αφορά τον τρόπο πραγματοποίησης στρατιωτικών δραστηριοτήτων και την ασφάλεια των πτήσεων στο Αιγαίο, χωρίς να θίγονται οι πολιτικές και νομικές μας θέσεις.
– Εσχάτως έχει δημιουργηθεί ένταση στις σχέσεις μεταξύ της Αγκυρας και της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Θα επηρεάσει αυτό τις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού;
– Στις πορείες διαμαρτυρίας της 28ης Ιανουαρίου στη Βόρεια Κύπρο, ορισμένες περιθωριακές ομάδες εκμεταλλεύθηκαν την ειρηνική ατμόσφαιρα και ύψωσαν ορισμένα προκλητικά πανό που προκάλεσαν αγανάκτηση τόσο στη Βόρεια Κύπρο, όσο και στην Τουρκία. Η πλειοψηφία των Τουρκοκυπρίων ενοχλήθηκε σφόδρα από αυτές τις πράξεις και αντέδρασε. Επομένως, η πρόσφατη διαδήλωση δεν δείχνει με κανέναν τρόπο ότι υπάρχει ένταση στις σχέσεις μεταξύ της Τουρκίας και της ΤΔΒΚ.
ΠΗΓΗ Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου