Ο Χακάν Φιντάν, πρώην επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών και νυν υπουργός Εξωτερικών, είναι ένας από τους πιο κοντινούς ανθρώπους στον πρόεδρο που λέει για αυτόν: «Είναι ο καλύτερος φύλακας των μυστικών μου»
Σεπτέμβριος 8, 2023. Ελλάδα.
Ουκρανία, Ρωσία, Ελλάδα και Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτή είναι η πολυάσχολη ατζέντα της τελευταίας εβδομάδας του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, ο οποίος ανέλαβε τη σκυτάλη από τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου στις αρχές Ιουνίου.
Και τώρα το όνομα του Χακάν Φιντάν ακούγεται με ολοένα και μεγαλύτερη επιμονή ως του πιθανού διαδόχου του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος έφτασε στην τελευταία του θητεία και που ήταν πάντα ο κύριος χορηγός της ανόδου του Φιντάν, από τότε που τον όρισε ως «ο καλύτερος φύλακας των μυστικών μου», γράφει η Agenzia Italia(agi)
Ο Φιντάν έγινε υπουργός Εξωτερικών αφού διετέλεσε επικεφαλής της MIT, της τουρκικής υπηρεσίας πληροφοριών, για 13 χρόνια. O επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας έχει κληρονομήσει μια πολύ βαριά κληρονομιά, δεδομένου ότι ο Τσαβούσογλου ήταν για χρόνια ο αρχιτέκτονας της πολύ δραστήριας εξωτερικής πολιτικής της Άγκυρας.
Ο διορισμός του Φιντάν ως επικεφαλής της διπλωματίας αντιπροσώπευε όχι μόνο μια αλλαγή φρουράς στην οποία λίγοι θα στοιχημάτιζαν, αλλά και την είσοδο στη σκηνή ενός χαρακτήρα που παρακολουθούσε όλες τις εξελίξεις και τα γεγονότα των κυβερνήσεων Ερντογάν από τα παρασκήνια και ο οποίος τώρα φαίνεται να έχει τα προσόντα όπως λίγοι άλλοι για να κινηθεί σε μια διεθνή πολιτική σκηνή που περιπλέκεται όχι λίγο από τη σύγκρουση στην Ουκρανία.
Η αρχική «ανάβαση»
Γεννημένος στην Άγκυρα από Κούρδο πατέρα και Τουρκάλα μητέρα το 1968, η άνοδός του συνδέεται στενά με αυτή του Ερντογάν και έρχεται μετά από μια λαμπρή ακαδημαϊκή καριέρα.
Έχοντας αποφοιτήσει πρώτα από τη Στρατιωτική Ακαδημία και τη Σχολή Γλωσσών Στρατού, απέκτησε πτυχίο στις πολιτικές και διοικητικές επιστήμες από το Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ, στις Ηνωμένες Πολιτείες. Επέστρεψε στην Τουρκία όπου απέκτησε μεταπτυχιακό από το Πανεπιστήμιο Bilkent με διατριβή με τίτλο «Ο ρόλος των πληροφοριών στην εξωτερική πολιτική» και στη συνέχεια ολοκλήρωσε επιτυχώς διδακτορικό με θέμα «Diplomacy in the information age. Information Technology in the verification of treaties».
Επίσης, διδάσκει χρόνια στα τουρκικά πανεπιστήμια Bilkent και Hacettepe, ενώ συνεχίζει την εκπαίδευσή του με μεγάλες περιόδους έρευνας στα Ηνωμένα Έθνη, στη Γενεύη και στα κεντρικά γραφεία της AEA στη Βιέννη. Το 2003, όταν ο Ερντογάν έγινε πρωθυπουργός, ο Φιντάν ξεκίνησε τη γραφειοκρατική του καριέρα διατηρώντας τα ίδια πολύ υψηλά πρότυπα που είχαν σκιαγραφήσει την ακαδημαϊκή του πορεία.
Το 2003 διορίστηκε επικεφαλής της Tika, της τουρκικής κρατικής οργάνωσης που ασχολείται με την ανθρωπιστική βοήθεια και τις σχέσεις με φτωχές χώρες σε όλο τον κόσμο. Σημαντική θέση, γιατί η Τίκα θεωρείται από πολλούς ως το προγεφύρωμα του τουρκικού διπλωματικού έργου στην Αφρική και την Ασία. Το 2007 έγινε υφυπουργός Εξωτερικής Πολιτικής και Διεθνούς Ασφάλειας.
Αυτά ήταν χρόνια κατά τα οποία κινήθηκε κάπως στη σκιά, αλλά παρόλα αυτά εργάστηκε ως ειδικός εκπρόσωπος του πρωθυπουργού Ερντογάν σε διάφορες διεθνείς κρίσεις και «σέρπα» σε συνόδους κορυφής με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΕΑΑ).
Σταδιακή ανάπτυξη, πάντα υπό το βλέμμα του Ερντογάν που δεν παραλείπει ποτέ να υπογραμμίσει τις ικανότητές του και την απόλυτη εμπιστοσύνη που του δίνεται, σε σημείο να συζητά θέματα που σχετίζονται με την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Ένα χρόνιο πρόβλημα στην Τουρκία.
Οι μυστικές υπηρεσίες
Το 2010 έγινε επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών σε ηλικία μόλις 42 ετών. Ένα ραντεβού που επιθυμεί ο Ερντογάν και που δημιουργεί αρκετή δυσαρέσκεια στην Άγκυρα. Εδώ ο Φιντάν σπάει δύο ρεκόρ, όχι μόνο είναι ο νεότερος αρχηγός πληροφοριών στην ιστορία της Τουρκίας, αλλά είναι και ο μακροβιότερος, προορισμένος να κρατήσει τη θέση για 13 χρόνια.
Εδώ ίσως ο Φιντάν πραγματοποιεί την πιο διορατική του επιχείρηση: την ειρηνευτική διαδικασία με τους Κούρδους αυτονομιστές του PKK. Ο Φιντάν βρίσκει το θάρρος να σπάσει ένα ταμπού που κρατούσε από το 1984 και να καθίσει στο τραπέζι με τους ηγέτες της αυτονομιστικής οργάνωσης και με τον ηγέτη Αμπντουλάχ Οτσαλάν, στη φυλακή από το 1999.
Ο τελευταίος έστειλε μια ιστορική επιστολή στο PKK το 2012 καλώντας την αυτονομιστική οργάνωση να καταθέσει τα όπλα.
Η ειρηνευτική διαδικασία, ωστόσο, δεν αρέσει στους Τούρκους που τιμώρησαν τον Ερντογάν στις εκλογές του 2015, αλλά τα δυόμισι χρόνια που κράτησε η ειρήνη σηματοδότησε μια περίοδο ευημερίας για μια Τουρκία τελικά χωρίς θύματα, ένα θαύμα αν αναλογιστεί κανείς τους 40 χιλιάδες θανάτους τα προηγούμενα 30 χρόνια.
Και ότι η ειρηνευτική διαδικασία δεν άρεσε σε όλους ήταν ξεκάθαρο από τον Φεβρουάριο του 2012, όταν ο Φιντάν ερευνήθηκε και κλήθηκε να καταθέσει από εισαγγελέα για μια επιχείρηση της αεροπορίας στην οποία σκοτώθηκαν Τούρκοι άμαχοι.
Κάλεσμα που προκαλεί αίσθηση στην Τουρκία και αναγκάζει τον Ερντογάν να περάσει έναν ad hoc νόμο για να αποτρέψει την κλήση του επικεφαλής των υπηρεσιών πληροφοριών από δικαστή. Ο Ερντογάν όρισε τη δικαστική έρευνα ως επιχείρηση δικαστή που συνδέεται με το δίκτυο του Φετουλάχ Γκιουλέν, ο οποίος αργότερα αναγνωρίστηκε ως ο διοργανωτής του πραξικοπήματος του 2016.
Ο Γκιουλέν στόχευε στην παραίτηση του Φιντάν, ο οποίος είχε επικρατήσει σε έναν από τους πιστούς του: τον Ramazan Akyurek. Και την ίδια τη νύχτα του πραξικοπήματος, 15 Ιουλίου 2016, ο πρώτος πύραυλος που εκτοξεύτηκε από τους πραξικοπηματίες έπληξε το γραφείο του Φιντάν στην Άγκυρα, από το οποίο ο σημερινός υπουργός Εξωτερικών είχε διαφύγει λίγα λεπτά νωρίτερα. Η αποτυχία του πραξικοπήματος ανοίγει τον δρόμο στον Ερντογάν και κατά συνέπεια στον Φιντάν, ο οποίος ως επικεφαλής των υπηρεσιών αναδιαμορφώνει τον μηχανισμό πληροφοριών σύμφωνα με μια νέα δομή, με τον διαχωρισμό από εσωτερικές και ξένες υπηρεσίες. Μια θεμελιώδης διάκριση σε μια χώρα όπως η Τουρκία, που εμπλέκεται χρόνια στον αγώνα κατά της κουρδικής αυτονομιστικής τρομοκρατίας.
Ένα έργο που αντανακλά το ακαδημαϊκό έργο του Φιντάν, ο οποίος ανέκαθεν υπογράμμιζε τη σημασία για τις τουρκικές υπηρεσίες να απελευθερωθούν από την εξάρτηση από πληροφορίες από άλλες χώρες και να βασίζονται μόνο στους δικούς τους άνδρες και δυνάμεις. Μια μετάβαση που απαιτεί την υποστήριξη της κυβέρνησης, την οποία ο Ερντογάν δεν θα παραλείψει ποτέ να παράσχει.
Τα επόμενα χρόνια, η MIT αύξησε την επιρροή του στο εξωτερικό, αποδεικνύοντας καθοριστική σε θέατρα όπως η Λιβύη, ο Καύκασος, η Συρία, το Ιράκ, αλλά και η Ουκρανία και αρκετές αφρικανικές χώρες.
Μεταξύ αυτών, πρέπει να αναφερθεί η Σομαλία, όπου οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες διαδραμάτισαν θεμελιώδη ρόλο στην απελευθέρωση της Ιταλίδας εργάτριας ανθρωπιστικής βοήθειας Silvia Romano το 2020. Η MIT συνέβαλε όχι μόνο στον αποτελεσματικό τερματισμό των συγκρούσεων και των επιθέσεων του PKK στο νότο ανατολική Τουρκία, επιθέσεις που αιματοκύλησαν τα νέα της χώρας εδώ και 4 δεκαετίες, αλλά και άνοιξαν το δρόμο για τον τουρκικό διπλωματικό υπερακτιβισμό στη Μέση Ανατολή όπως στην Αφρική, τον Καύκασο και την Ουκρανία.
Τα τελευταία χρόνια
Η παρουσία του Φιντάν ήταν σταθερή σε όλα τα σημαντικότερα ταξίδια του Ερντογάν στο εξωτερικό, μια περαιτέρω επιβεβαίωση του πώς, αν και στα παρασκήνια, ο Φιντάν ήταν ήδη ένα γρανάζι στην τουρκική διπλωματική μηχανή.
Η MIT του Φιντάν έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διαδικασία εξομάλυνσης που έχει πραγματοποιήσει η Τουρκία τα τελευταία δύο χρόνια με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Ισραήλ, τη Σαουδική Αραβία και την Αίγυπτο και τώρα με τη Συρία. Όλες οι χώρες με τις οποίες η Τουρκία έχει ξαναρχίσει να συνομιλεί πρώτα μέσω διαύλων πληροφοριών και μετά μέσω θεσμικών διαύλων.
Όταν μιλάμε για τον Φιντάν, μιλάμε για έναν χαρακτήρα που έχει στο υπόβαθρό του τόσο την εμπειρία δράσης μέσω ήπιας δύναμης που απέκτησε όλα αυτά τα χρόνια στην Tika επικεφαλής του ανθρωπιστικού μηχανισμού, όσο και την πολιτιστική προετοιμασία που απέκτησε κατά τη διάρκεια της ακαδημαϊκής του σταδιοδρομίας και την ικανότητα να ξέρεις πότε είναι ώρα να παίξεις σκληρά, υπό το πρίσμα των 13 ετών στην ηγεσία των μυστικών υπηρεσιών.
Μετά την τεράστια διπλωματική αρχιτεκτονική που δημιούργησε ο Τσαβούσογλου, ο Ερντογάν αναμένει από τον Φιντάν να προωθήσει έναν λόγο που ξεκίνησε χρόνια νωρίτερα και από τους δύο, ο οποίος περνά μέσα από την εδραίωση του ρόλου της Τουρκίας στο διεθνές πανόραμα, χωρίς ποτέ να προδώσει την κεντρική θέση μιας ανεξάρτητης εξωτερικής πολιτικής, που στοχεύει πρώτα όλων για το εθνικό συμφέρον.
Πολύ περισσότερο από έναν απλό διπλωμάτη, ο Φιντάν έχει επενδυθεί με μια αποστολή και η εμπιστοσύνη που του δείχνει ο Ερντογάν είναι απόλυτη σε σημείο που ο πρόεδρος τον θεωρεί ως πιθανό μελλοντικό ηγέτη στην κεφαλή της χώρας.
—
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου