Μάριος Πούλλαδος
Σενάρια πρόωρων «εκλογών» στα κατεχόμενα, ποια τα δεδομένα της πολιτικής αστάθειας και τι σημαίνει για το Κυπριακό
Μια σοβαρή πολιτική κρίση βρίσκεται σε εξέλιξη στο ψευδοκράτος εδώ και αρκετές εβδομάδες, με την «αντιπολίτευση» να κατηγορεί την «κυβέρνηση» Τατάρ ότι είναι ανίκανη να κυβερνήσει λόγω της διαδικασίας εκλογής προέδρου της ψευδοβουλής, ενώ οι φωνές για πρόωρες «εκλογές» φουντώνουν. Το πιο πάνω σκηνικό εντάθηκε ακόμη περισσότερο μετά και το τεράστιο σκάνδαλο με τον θάνατο νεογνού στο νοσοκομείο εξαιτίας αμέλειας των γιατρών, που του χορήγησαν κατά λάθος αλκοόλ.
Το «πραξικόπημα» στην ψευδοβουλή
Στο τελευταίο επεισόδιο, η «βουλή» του κατοχικού καθεστώτος άνοιξε τη Δευτέρα με τον Ζίγια Οζτουρκλέρ να ανακηρύσσεται «πρόεδρος», αν και η «αντιπολίτευση» αμφισβήτησε την «εκλογή» του λόγω άκυρων ψήφων από διπλή σφραγίδα στα «ψηφοδέλτια». Η συνεδρίαση διακόπηκε σύντομα και αναβλήθηκε για μια εβδομάδα, ώστε το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα (CTP) να ορίσει υποψήφιο για «αντιπρόεδρο». Ο ηγέτης του CTP, Τουφάν Ερχιουρμάν, δήλωσε πως η «κυβέρνηση» δεν είναι ικανή να «κυβερνήσει» και κατηγόρησε τον Οζτουρκλέρ ότι δεν έχει τη νόμιμη ισχύ να ηγηθεί της «βουλής». Από την πλευρά του ο Τατάρ κατηγόρησε τον Ερχιουρμάν για πρόκληση χάους και απέκλεισε το ενδεχόμενο πρόωρων «εκλογών», εκτός αν αποτύχει η ψήφιση του προϋπολογισμού. Ο Τατάρ προειδοποίησε μάλιστα ότι, σε περίπτωση «εκλογών», η «χώρα» θα περάσει τουλάχιστον έξι μήνες αδράνειας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την προσπάθεια επανέναρξης των συνομιλιών.
Ο Οζτουρκλέρ έλαβε πρόωρα συγχαρητήρια τηλεφωνήματα από Τουρκία και Αζερμπαϊτζάν, εντούτοις υπάρχουν σημάδια που δείχνουν πως η Άγκυρα εξετάζει όλες τις επιλογές. Συγκεκριμένα, η Κυβέρνηση Ερντογάν δεν είναι απίθανο να εμφανιστεί πρόθυμη να «θυσιάσει» στις επόμενες «εκλογές» τον σκληροπυρηνικό εκλεκτό της Τατάρ και να ανεχτεί την ανάδειξη του «μετριοπαθούς» Ερχιουρμάν στην «εξουσία». Αυτό θα εξυπηρετήσει και θα διευκολύνει, τουλάχιστον επικοινωνιακά, την Τουρκία στο να παρουσιαστεί διαλλακτική στο Κυπριακό, ενόψει μιας διαδικασίας επανέναρξης των διαπραγματεύσεων. Οι μακρόπνοες στρατηγικές επιδιώξεις επί της Κύπρου δεν πρόκειται να αλλάξουν, παρά μόνο η τακτική που θα ικανοποιήσει αφενός Δυτικούς κύκλους και αφετέρου ευρωπαϊκά ανταλλάγματα.
Πίεση για πρόωρες εκλογές
Οι επόμενες «εκλογές» στα κατεχόμενα είναι προγραμματισμένες για το 2025, συγκεκριμένα για την ανάδειξη του νέου κατοχικού ηγέτη. Η τελευταία «προεδρική εκλογή» διεξήχθη τον Οκτώβριο του 2020, με τον Ερσίν Τατάρ να εκλέγεται «πρόεδρος» για πενταετή θητεία.
Η κυβέρνηση Ερντογάν δεν είναι απίθανο να εμφανιστεί πρόθυμη να «θυσιάσει» στις επόμενες «εκλογές» τον σκληροπυρηνικό εκλεκτό της Τατάρ και να ανεχτεί την ανάδειξη του «μετριοπαθούς» Ερχιουρμάν στην «εξουσία»
Οι επόμενες «βουλευτικές εκλογές» αναμένεται να γίνουν το 2026, καθώς οι προηγούμενες πραγματοποιήθηκαν τον Ιανουάριο του 2022. Ο γενικός γραμματέας του Κόμματος Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας (TDP), Νεβζάτ Όζκουντ, τόνισε τις προηγούμενες μέρες ότι οι πρόωρες «εκλογές» είναι αναπόφευκτες, καθώς η «κυβέρνηση» αντιμετωπίζει «κρίση δικαίου και βούλησης» στη διαδικασία εκλογής προέδρου της «βουλής». Ο Όζκουντ κάλεσε σε «κρίση του λαού», προτείνοντας συμφωνία μεταξύ «κυβέρνησης» και αντιπολίτευσης για ορισμό ημερομηνίας πρόωρων «εκλογών», ψήφιση βασικών νόμων και αντιμετώπιση επειγόντων προβλημάτων στους τομείς της αγοραστικής δύναμης, της εκπαίδευσης και της υγείας.
Η εικόνα των δημοσκοπήσεων
Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις για τις επικείμενες «προεδρικές εκλογές» στο ψευδοκράτος, ο Τζουφάν Ερχιουρμάν, επικεφαλής του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος (CTP), προηγείται με ποσοστό 35,8% με ανοδική τάση. Ο νυν κατοχικός ηγέτης Ερσίν Τατάρ ακολουθεί με 34,8% με πτωτική τάση, ενώ ο «δήμαρχος» της κατεχόμενης Λευκωσίας, Μεχμέτ Χαρμάντζι, βρίσκεται στην τρίτη θέση με 7,7%. Σημαντική στήριξη συγκεντρώνει επίσης ο Κουντρέτ Οζερσάι με 7,5%. Οι «εκλογές» αναμένεται να κριθούν σε μεγάλο βαθμό από την ατζέντα της διαχείρισης και επίλυσης του Κυπριακού το επόμενο διάστημα. Πάντως, οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το 82% των Τουρκοκυπρίων προτιμούν μια ομοσπονδιακή λύση για την Κύπρο, ενώ μόνο το 16% υποστηρίζουν λύση δυο κρατών. Αυτά τα παρακολουθεί η Άγκυρα και ξέρει πώς θα πρέπει να κινηθεί στην τ/κ πολιτική σκακιέρα, η οποία χαρακτηρίζεται από έντονα σημάδια πόλωσης το τελευταίο διάστημα.
Επαναπροσέγγιση ΑΚP - CTP
Οι πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις σε Τουρκία και ψευδοκράτος δείχνουν προσπάθειες μείωσης της μακρόχρονης πόλωσης προς μια πιο ομαλή πολιτική σκηνή. Στην Τουρκία, μετά τις τοπικές εκλογές, ξεκίνησε διάλογος ανάμεσα στο κυβερνών κόμμα AKP και το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης CHP. Παράλληλα, στο ψευδοκράτος, το AKP επανασυνδέθηκε με το κύριο κόμμα της «αντιπολίτευσης», το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα (CTP), για πρώτη φορά μετά από πέντε χρόνια. Η απευθείας επαφή μεταξύ του Προέδρου Ερντογάν και του αρχηγού του CHP, Özgür Özel, θεωρείται σημαντική, αν και η ρητορική υποδηλώνει ότι η διαδικασία δεν στηρίζεται σε στέρεες βάσεις, με τον Ερντογάν να δηλώνει πως στόχος είναι η «ομαλοποίηση της αντιπολίτευσης», προκαλώντας αμφιβολίες για την ειλικρίνεια της πρωτοβουλίας.
Στα κατεχόμενα, η επαναπροσέγγιση του AKP από το CTP αποτελεί σημαντική εξέλιξη, με αντιπροσωπία του CTP να επισκέπτεται την Άγκυρα για συνομιλίες σχετικά με το Κυπριακό. Παράλληλα, ο επικεφαλής του CTP, Ερχιουρμάν, τόνισε τις στρατηγικές κινήσεις της ελληνοκυπριακής πλευράς, όπως η καταγγελία των πανεπιστημίων στα κατεχόμενα στην ευρωπαϊκή ομάδα διασφάλισης ποιότητας, αλλά και ζητήματα όπως η χρήση του αεροδρομίου Πάφου για στρατιωτικούς σκοπούς από δυνάμεις όπως οι ΗΠΑ, η Γαλλία και η Ρωσία. Σε δηλώσεις του μετά την επίσκεψη στην Άγκυρα, ο Ερχιουρμάν έδωσε το στίγμα: «Οι επισκέψεις μας στην Τουρκία θα εντατικοποιούνται όσο το δυνατόν συχνότερα», είπε, και τόνισε πως δεν υπάρχει περίπτωση να μην παρευρεθεί το CTP στο «Κοινοβούλιο» αν μιλήσει ο Ερντογάν, πράγμα που έπραξε παλαιότερα.
Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί πως υπό την ηγεσία του Özel, το CHP φαίνεται να ακολουθεί νέα πολιτική προσέγγιση για την Κύπρο, ενισχύοντας τις επαφές με το CTP, ενώ το AKP προωθεί τη θεωρία της λύσης των δύο κρατών με την πολιτική «3Α» (άμεσο εμπόριο, πτήσεις και επαφές) ως βήματα προς την κυριαρχική ισότητα.
Η προσπάθεια ομαλοποίησης παραμένει εύθραυστη, καθώς η αμοιβαία δυσπιστία και οι διαφορές στους στόχους απειλούν τη βιωσιμότητά της.
Ανοίγματα ΑΚΕΛ σε Ερχιουρμάν
Πρόσφατα το ΑΚΕΛ και το τουρκοκυπριακό Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα (ΡΤΚ) συναντήθηκαν σε επίπεδο ηγεσίας στα κατεχόμενα. Τα δύο κόμματα εξέτασαν τις τελευταίες εξελίξεις στο Κυπριακό και συμφώνησαν στην ανάγκη περαιτέρω συντονισμού, με στόχο την επανεκκίνηση των συνομιλιών από το σημείο όπου είχαν διακοπεί στο Κραν Μοντανά, βασιζόμενα στα ψηφίσματα του ΟΗΕ, το πλαίσιο Γκουτέρες και τις υπάρχουσες συγκλίσεις. Επίσης, δεσμεύτηκαν για ενίσχυση των σχέσεών τους, μέσω διακοινοτικών δράσεων. Τον προηγούμενο επίσης μήνα ο Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ Στέφανος Στεφάνου μετέβη στη Νέα Υόρκη, προσκεκλημένος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, όπου συμμετείχε σε συζήτηση στρογγυλής τραπέζης για το Κυπριακό. Στο ίδιο πάνελ ήταν ο Πρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος, Τουφάν Ερχιουρμάν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου