Τετάρτη 5 Νοεμβρίου 2025

Νοέμβριος – Δεκέμβριος 1940: Ο Ελληνικός Στρατός Απελευθερώνει την Βόρειο Ήπειρο

Νοέμβριος–Δεκέμβριος 1940: πορεία της ελληνικής αντεπίθεσης στη Βόρειο Ήπειρο.

 

Από την άμυνα στην αντεπίθεση: Κορυτσά, Αργυρόκαστρο, Χειμάρρα. 

Του Νικόλαου Μενελάου
Τέως Προέδρου Σωματείου Ταχυδρόμων Νομού Αχαΐας

Ο ελληνοϊταλικός πόλεμος ξεσπά στις 28 Οκτωβρίου 1940 με το ιστορικό «ΟΧΙ» του Ιωάννη Μεταξά στην ιταλική απαίτηση για ελεύθερη διέλευση στρατευμάτων. Η Ιταλία του Μουσολίνι πίστευε ότι η Ελλάδα θα κατέρρεε γρήγορα. Η πραγματικότητα όμως επεφύλασσε μια από τις μεγαλύτερες ανατροπές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Οι πρώτες μέρες ήταν εξαιρετικά δύσκολες. Ο ελληνικός στρατός, εξοπλισμένος, αλλά με ελλείψεις και απέναντι σε έναν υπέρτερο αριθμητικά αντίπαλο, αμύνεται με πίστη και αυταπάρνηση στα βουνά της Πίνδου. Η ηρωική δράση των τμημάτων της VIII Μεραρχίας και οι αγώνες της Πίνδου, υπό τον στρατηγό Κωνσταντίνο Δαβάκη, καθυστερούν και καθηλώνουν την ιταλική προέλαση. Όμως ο Νοέμβριος φέρνει την αντεπίθεση.
Κι εκεί αλλάζει η ροή της Ιστορίας.

Το «ΟΧΙ» της 28ης Οκτωβρίου άναψε τη σπίθα. Στα βουνά της Πίνδου, με χιόνι και κακουχίες, ο ελληνικός στρατός όχι μόνο απέκρουσε την ιταλική εισβολή αλλά πέρασε στην αντεπίθεση, προελαύνοντας σε εδάφη με βαθιές ρίζες Ελληνισμού: τη Βόρειο Ήπειρο.

Η ελληνική αντεπίθεση ξεκινά με αρχιστράτηγο τον Αλέξανδρο Παπάγο και με ανυπέρβλητο ηθικό, ο ελληνικός στρατός προελαύνει πέρα από τα σύνορα και εισέρχεται στα εδάφη της Βορείου Ηπείρου, περιοχής με ελληνικούς πληθυσμούς και μακρύ δεσμό με τον Ελληνισμό.
 
Η μία μετά την άλλη, ιστορικές πόλεις απελευθερώνονται:

22 Νοεμβρίου 1940 – Η Απελευθέρωση της Κορυτσάς
22 Νοεμβρίου 1940 – Είσοδος του ελληνικού στρατού στην Κορυτσά. 
Η Κορυτσά ήταν η πρώτη μεγάλη νίκη της αντεπίθεσης. Το ηθικό εκτοξεύεται και ο ρυθμός των επιχειρήσεων αλλάζει υπέρ της Ελλάδας.

Η προέλαση συνεχίζεται

Ημερομηνία Πόλη / Περιοχή Σημείωση
30 Νοεμβρίου 1940 Πόγραδετς Στρατηγική προώθηση προς τον βορρά.
3 Δεκεμβρίου 1940 Πρεμετή Εδραίωση του ελέγχου στην κοιλάδα.
6 Δεκεμβρίου 1940 Άγιοι Σαράντα Δίοδος στο Ιόνιο.

8 Δεκεμβρίου 1940 – Η Απελευθέρωση του Αργυροκάστρου
8 Δεκεμβρίου 1940 – Προέλαση μέσα στο χιονισμένο Αργυρόκαστρο. 
Η ιστορική πόλη με το κάστρο και τα πετρόχτιστα αρχοντικά επιστρέφει στην ελληνική κυριαρχία. Η σημασία της είναι και στρατιωτική και συμβολική.  
 
22 Δεκεμβρίου 1940 – Η Χειμάρρα Ελευθερώνεται
22 Δεκεμβρίου 1940 – Η ελληνική σημαία κυματίζει ξανά στη Χειμάρρα.
 
Η Χειμάρρα, επίκεντρο του ελληνικού στοιχείου, γίνεται το σύμβολο της επιστροφής.
Η απελευθέρωσή της σηματοδοτεί την κορύφωση της αντεπίθεσης.                           

Ο ενθουσιασμός του λαού ήταν πρωτοφανής. Στην ελεύθερη Ελλάδα οι καμπάνες χτυπούσαν, μαθητές έγραφαν εκθέσεις για την «Ελληνική Ήπειρο που γυρίζει σπίτι», και οι στρατιώτες προχωρούσαν μέσα σε χιόνι και παγωνιά, τραγουδώντας.

                                    ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΟΥ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1940

Ο Νοέμβριος του 1940 δεν ήταν απλώς ένας μήνας πολεμικών επιχειρήσεων.
Ήταν ο μήνας της αντίστροφης πορείας της Ιστορίας.

  • Από άμυνα, η Ελλάδα περνά στην επίθεση.

  • Από μικρός λαός απέναντι σε αυτοκρατορικές φιλοδοξίες, γίνεται σύμβολο ελευθερίας.

  • Από «προγεφύρωμα» των Μεγάλων Δυνάμεων, γίνεται έθνος που ορίζει το πεπρωμένο του.

Η Βόρειος Ήπειρος δεν ήταν ξένη γη. Ήταν πατρίδα ελληνική, ποτισμένη με θυσίες από τα χρόνια των Βαλκανικών Πολέμων και ακόμη πιο πριν. Το 1940 οι στρατιώτες που περνούσαν τα σύνορα ένιωθαν πως επιστρέφουν, όχι πως κατακτούν.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΩΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ

Παρότι το 1941 η γερμανική εισβολή θα αλλάξει ξανά τα δεδομένα, το έπος του 1940 παραμένει φωτεινό:

  • Δείχνει τι μπορεί να κάνει ο Ελληνισμός όταν είναι ενωμένος.

  • Υπενθυμίζει ότι η ελευθερία δεν χαρίζεται αλλά κερδίζεται.

  • Επιβεβαιώνει ότι τα ιστορικά δίκαια δεν σβήνουν με τον χρόνο.

Ο Νοέμβριος του 1940 είναι ο μήνας της ελληνικής αντεπίθεσης, της επιστροφής, της δικαίωσης.

Είναι ο μήνας που η Βόρειος Ήπειρος ένιωσε ξανά Ελλάδα.

Ο Νοέμβριος–Δεκέμβριος του 1940 απέδειξε ότι η ελευθερία κερδίζεται με θάρρος και ενότητα. Η Βόρειος Ήπειρος του 1940 δεν είναι απλώς κεφάλαιο πολέμου, είναι μνήμη και δικαίωμα.  

Η απελευθέρωση της Βορείου Ηπείρου το 1940 δεν είναι απλώς μια σελίδα πολέμου.
Είναι η στιγμή όπου ένα μικρό έθνος απέδειξε ότι η ελευθερία δεν χαρίζεται· κατακτάται.
Ότι η Ιστορία δεν γράφεται από τους ισχυρούς, αλλά από τους αποφασισμένους.
Και ότι η μνήμη ενός τόπου παραμένει ζωντανή, όσο υπάρχουν άνθρωποι που την κουβαλούν μέσα τους.

Η Βόρειος Ήπειρος του Νοεμβρίου – Δεκεμβρίου 1940 είναι Ελλάδα.
Και η Ιστορία το θυμάται.


 

 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου