Ώρα για δράση, «αρχαιοκαπηλία τέλος»

Το εξαιρετικά επίκαιρο και ευαίσθητο θέμα της αρχαιοκαπηλίας πραγματεύεται η περιοδική έκθεση που θα ξεκινήσει τον Απρίλιο στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Με τίτλο «Αρχαιοκαπηλία τέλος» και εκθεσιακό υλικό από ανακτηθέντα αντικείμενα, η έκθεση -που πήρε τη θετική γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου- ευελπιστεί να δείξει τις πολύπλευρες διαστάσεις του προβλήματος, αλλά και να ευαισθητοποιήσει το κοινό για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι αρχαιότητες στην Ελλάδα. 


Στις έξι ενότητες θα εκτεθούν 170 έργα από το Αρχαιολογικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης, τη ΙΣΤ΄και τη ΙΖ΄Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, καθώς και από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων. Επίσης, θα παρουσιαστεί αρχειακό υλικό από τη Διεύθυνση Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού και την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων. Μια αναδρομή στην αρχαιοκαπηλία και στην παράνομη διακίνηση πολιτιστικών αγαθών από την αρχαιότητα έως σήμερα θα γίνει στην πρώτη ενότητα «Η Αρπαγή της Ιστορίας». Θα εκτεθούν 101 αντικείμενα πρόσφατης αρχαιοκαπηλίας από τη Μακεδονία, τα οποία προέρχονται πιθανόν από αρχαϊκό νεκροταφείο και φυλάσσονται στο εργαστήριο συντήρησης του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης. 


«Αρχαία χωρίς παρελθόν» τιτλοφορείται η δεύτερη ενότητα με κύρια εκθέματα δύο χρυσά στεφάνια: Το στεφάνι βελανιδιάς από την πανεπιστημιακή ανασκαφή του ΑΠΘ στη Βεργίνα, το οποίο σήμερα εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πέλλας και το χρυσό στεφάνι μυρτιάς, που επαναπατρίστηκε το 2007 από το Μουσείο Ζαν Πολ Γκετί. Το σημαντικό στα δύο αυτά αντικείμενα είναι η μεταξύ τους σύγκριση. Το κλεμμένο στεφάνι είναι φανερό ότι έχει "απογυμνωθεί" από όλα τα σημαντικά στοιχεία τεκμηρίωσης που θα το τοποθετούσαν χρονικά και ιστορικά στο πλαίσιο του πολιτισμού που το δημιούργησε. Αντίθετα, το στεφάνι της Βεργίνας διαθέτει όλα όσα στερείται το προηγούμενο: χρονολόγηση, περιγραφή και ερμηνεία. 


Στην ενότητα «Τόποι χωρίς ιστορία» θα παρουσιαστούν πέντε κλεμμένα κυκλαδικά ειδώλια από τις συλλογές του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης. Παράλληλα με το χαρακτηριστικότερο, ίσως, παράδειγμα λαθρανασκαφών των Κυκλάδων, η ενότητα βρίσκει την ευκαιρία να παρουσιάσει επίσης το πρόβλημα της λεηλασίας αρχαίων αντικειμένων που προέρχονται από τις ελληνικές θάλασσες. 

Tο χρυσό στεφάνι μυρτιάς, που επαναπατρίστηκε το 2007 από το Μουσείο Γκετί

Μια μακεδονική χάλκινη ασπίδα, ένα άγαλμα ιματιοφόρου άνδρα, πλούσιο αρχειακό υλικό εγγράφων και φωτογραφιών σχετικά με τον πρώτο επαναπατρισμό ελληνικής αρχαιότητας το 1946, αλλά και αναφορές στις διεθνείς συμβάσεις της Χάγης και της UNESCO, θα παρουσιαστούν στην τέταρτη ενότητα "Νόστος χωρίς γυρισμό". Πενήντα έξι κατασχεμένα χρυσά νομίσματα από την ΙΣΤ΄ΕΠΚΑ θα εκτεθούν στη «Χάλκευση της αρχαιότητας», την ενότητα όπου η έμφαση δίνεται όχι μόνο στις οικονομικές διαστάσεις της αρχαιοκαπηλίας και στη σύνδεση του παράνομου εμπορίου αρχαιοτήτων με το διεθνές οικονομικό έγκλημα, αλλά και στη σύγχρονη μέθοδο διακίνησή τους, που δεν είναι άλλη από το Διαδίκτυο.


«Μάθε και Σώσε- Ώρα για δράση» τιτλοφορείται η τελευταία ενότητα, στην οποία τονίζονται οι τρόποι προστασίας των αρχαιοτήτων, όπως η εφαρμογή νόμων και κωδίκων δεοντολογίας από αρχαιοπώλες, συλλέκτες και ιδιωτικά μουσεία, καθώς και οι τρόποι πρόληψης, όπως η ενημέρωση και η εκπαίδευση των πολιτών στο θέμα της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς. Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο έδωσε χτες το πράσινο φως ως προς τη διοργάνωση της περιοδικής έκθεσης, που θα διαρκέσει μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2012. Εξάλλου, συναίνεσε και στα αιτήματα δανεισμού που υπέβαλε το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και αφορούν 58 έργα της ΙΣΤ΄Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, ενός χρυσού στεφανιού από την ΙΖ΄Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και πέντε αμφορέων από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων. 

ΠΗΓΗ erroso