Φανταστείτε τη ζωή σας σ' ένα κόσμο όπου θα μπορείτε να κατασκευάσετε εσείς ο ίδιος οτιδήποτε χρειάζεστε, άκοπα και αβίαστα. Φανταστείτε μια εποχή όπου για να αποκτήσετε τα ρούχα που σας αρέσουν, διάφορες οικοσυσκευές, μικρο-εργαλεία και άλλα χρηστικά και διακοσμητικά αντικείμενα δεν θα χρειάζεται να ψάχνετε σε αχανή και φασαριόζικα πολυκαταστήματα ή να εξερευνάτε αμέτρητες ιστοσελίδες προκειμένου να συγκρίνετε τιμές, τρόπους πληρωμής και διαδικασίες παραλαβής. Αντίθετα, το μόνο που θα χρειάζεται να κάνετε είναι να επιλέξετε το αντικείμενο της αρεσκείας σας από κάποια ιστοσελίδα και να δώσετε μια εντολή στον υπολογιστή σας, και μετά το αντικείμενο θα κατασκευάζεται σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα από ένα μηχάνημα που θα έχετε στο γραφείο σας! Μου δόθηκε η ευκαιρία να μάθω ορισμένα πράγματα γι' αυτή την καινούργια τεχνολογική εξέλιξη μέσω μιας παρουσίασης που διοργάνωσε το hackerspace.gr, το οποίο είναι “ένας χώρος αφιερωμένος στο δημιουργικό hacking κώδικα και κατασκευών στην Αθήνα”, όπως δηλώνουν οι δημιουργοί του. Πρόκειται για μια πολύ δυναμική και δημιουργική open-source community που λειτουργεί σύμφωνα με τη φιλοσοφία του ανοιχτού λογισμικού και στην οποία, όσοι συμμετέχουν, ανταλλάσσουν ιδέες και πειραματίζονται πάνω σε πρωτοποριακές καινοτομίες και τεχνολογίες, τις οποίες μοιράζονται με τον υπόλοιπο κόσμο. Αν θέλετε να τους γνωρίσετε καλύτερα, μπορείτε να τους βρείτε στις σχετικές ιστοσελίδες τους στο διαδίκτυο (σας υπόσχομαι ότι θα εντυπωσιαστείτε από τα επιτεύγματά τους). Επίσης, κυκλοφορούν στο youtube κάποια πολύ όμορφα βίντεο που έχουν φτιάξει οι ίδιοι. Ενδεικτικά σας παραθέτω το ακόλουθο λινκ: http://youtu.be/q549zJE8d84
Κατά τη διάρκεια, λοιπόν ,της παρουσίασης στο hackerspace.gr έμαθα ότι οι τρισδιάστατοι εκτυπωτές δεν είναι μια τόσο καινοτόμα ιδέα όσο ίσως θα νόμιζε κανείς. Οι πρώτες σχετικές εφαρμογές είχαν κάνει την εμφάνισή τους τις δεκαετίες του '60 και του '70 σε πειραματικά εργαστήρια ερευνητικών κέντρων του αμερικανικού στρατού, όπου διάφορα εξαρτήματα έπρεπε να δοκιμαστούν πρώτα προτού περάσουν στο στάδιο της μαζικής παραγωγής. Από τη δεκαετία του 1980 και μετά, οι εξελίξεις όσον αφορά την πρακτικότητα της συγκεκριμένης τεχνολογίας υπήρξαν ραγδαίες, και τώρα βρισκόμαστε πλέον σε μια εποχή όπου μια ευρεία γκάμα πρώτων υλών, (πλαστικό, βιοδιασπώμενα υλικά από καλαμπόκι, ρητίνη, ρητίνη και σωματίδια ξύλου, διάφορα μέταλλα κτλ) ήδη χρησιμοποιούνται σε μεγάλη κλίμακα από τους τρισδιάστατους εκτυπωτές με πολύ μεγάλη αποτελεσματικότητα. Ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι ένας τρισδιάστατος εκτυπωτής μπορεί να κατασκευάσει εξαρτήματα ή ακόμα κι ένα ακριβές αντίγραφο του εαυτού του, με την προϋπόθεση βέβαια ότι οι πρώτες ύλες είναι διαθέσιμες. Ήδη στο διαδίκτυο υπάρχουν πολλές open-sourceομάδες όπου στις ιστοσελίδες τους μπορεί όποιος θέλει να αναρτήσει το δικό του λογισμικό-πρόγραμμα οδηγιών για την κατασκευή κάποιου αντικειμένου. Το σχετικό αναγκαίο λογισμικό μπορεί, στη συνέχεια, να κατεβάσει κάποιος άλλος, και να το χρησιμοποιήσει για να κατασκευάσει το αντίστοιχο αντικείμενο με το δικό του τρισδιάστατο εκτυπωτή. Το κόστος των εν λόγω μηχανημάτων έχει, στο μεταξύ, αρχίσει να μειώνεται ραγδαία, και μάλλον θα μειωθεί ακόμα περισσότερο καθώς, από τη στιγμή που ένας τρισδιάστατος εκτυπωτής μπορεί να κατασκευάζει εξαρτήματα ή ένα πιστό αντίγραφο του εαυτού του, είναι πολύ δύσκολο να ελεγχθούν οι τιμές με βάση την παλιά λογική της προσφοράς και της ζήτησης. Οι πιο διαδομένες μέθοδοι τρισδιάστατης εκτύπωσης που εφαρμόζονται αυτή τη στιγμή είναι κυρίως το slicing(όπου η πρώτη ύλη, το πλαστικό για παράδειγμα, θερμαίνεται, λιώνει και μετά μετατρέπεται σε ίνες οι οποίες διαστρωματώνονται σε αλλεπάλληλα επίπεδα) και το powdering, όπου η πρώτη ύλη μετατρέπεται σε πολύ λεπτή σκόνη.
Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης δόθηκε η ευκαιρία σε όλους τους συμμετέχοντες να ψηλαφίσουμε ορισμένα από τα προϊόντα και τα εξαρτήματα του τρισδιάστατου εκτυπωτή που έχουν ήδη αποκτήσει οι hackerspacers, και τον οποίο κέρδισαν μάλιστα σ' έναν διεθνή διαγωνισμό. Από τα χέρια μας, λοιπόν, πέρασε μια πληθώρα αντικειμένων που κυμαίνονταν από γρανάζια, εύκαμπτους ιμάντες, βίδες, κρεμαστάρια μέχρι και καθαρά διακοσμητικά αντικείμενα όπως για παράδειγμα ένα πολύ όμορφο χταπόδι από πλαστικό (βλ. συνοδευτικές φωτογραφίες).
Στη συνέχεια παρακολουθήσαμε την επιτόπια κατασκευή ενός μικρού αντικειμένου, μιας ειδικά σχεδιασμένης κρεμάστρας, την οποία είχαν σχεδιάσει οι ίδιοι οι hackerspacers και η οποία ολοκληρώθηκε σε χρόνο τριών λεπτών περίπου, αθόρυβα σχεδόν, άοσμα και άκοπα.
Εκτός, λοιπόν, από τα ειλικρινή μου συγχαρητήρια προς τους hackerspacersγια την πολύ όμορφη και κατατοπιστική παρουσίαση που διοργάνωσαν στον χώρο τους, θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας ορισμένες σκέψεις που έκανα όσον αφορά τις επιπτώσεις της τεχνολογίας της τρισδιάστατης εκτύπωσης. Θεωρώ, λοιπόν, ότι η εξέλιξη και η εξάπλωση της συγκεκριμένης αυτής καινοτομίας θα αλλάξει ριζικά το πρόσωπο του κόσμου μας με πολλούς τρόπους. Καταρχήν, θα παρατηρηθεί μια πλήρης αποκέντρωση όσον αφορά την παραγωγή καταναλωτικών προϊόντων. Οι σημερινές τεράστιες βιομηχανικές μονάδες που παράγουν χιλιάδες τόνους τυποποιημένων αντικειμένων θα αντικατασταθούν από αμέτρητους εκτυπωτές που θα βρίσκονται στο κάθε σπίτι και εργαστήριο και θα κατασκευάζουν το επιθυμητό προϊόν κατά παραγγελία. Το κόστος των καταναλωτικών αγαθών θα μειωθεί επίσης πάρα πολύ, γιατί το μόνο που θα χρειάζεται ο χρήστης του τρισδιάστατου εκτυπωτή θα είναι μια πρώτη ύλη και το ίδιο το μηχάνημα, το οποίο, όπως επισημάνθηκε και προηγουμένως, θα είναι πολύ εύκολο και φτηνό στην κατασκευή του, αφού θα μπορεί να το έχει κατασκευάσει ένας άλλος τρισδιάστατος εκτυπωτής. Μια ακόμα επίπτωση αυτής της νέας πραγματικότητας θα είναι η αποτελεσματικότερη προστασία του περιβάλλοντος, εφόσον οι τεράστιες ποσότητες των εργοστασιακών απόβλητων που εκλύονται αυτή τη στιγμή, καθώς και ο κίνδυνος σοβαρών βιομηχανικών ατυχημάτων, θα αποτελούν πλέον παρελθόν.
Η επιστήμη των logisticsθα αλλάξει επίσης εκ θεμελίων, ενώ στο χώρο των μεταφορών ο διακινούμενος όγκος των καταναλωτικών προϊόντων θα μειωθεί πάρα πολύ. Τα σημερινά πολυκαταστήματα και τα εντυπωσιακά εμπορικά κέντρα θα πρέπει να αλλάξουν εικόνα και λειτουργία, ενώ τα σημερινά μονοπώλια που παρατηρούνται στην προσφορά συγκεκριμένων αγαθών μάλλον θα αντιμετωπίσουν σοβαρές απειλές, καθώς ο μόνος τρόπος με τον οποίο μια εταιρία κατασκευής θα μπορεί να διασφαλίσει τα κέρδη της θα είναι μέσω της διατήρησης ενός αποκλειστικού ιδιοκτησιακού καθεστώτος όσον αφορά το σχετικό λογισμικό κατασκευής, πράγμα το οποίο, αν το διαδίκτυο συνεχίσει να εξελίσσεται με τη σημερινή του μορφή, θα είναι πολύ δύσκολο να επιβιώσει από τις επιθέσεις των πανέξυπνων χάκερς.
Φυσικά θα εφαρμοστούν νέοι νόμοι που θα προσπαθήσουν να ελέγξουν τις επιπτώσεις αυτής της νέας τεχνολογίας, ενώ δεν θα πρέπει να υποτιμάει κανείς την πιθανότητα, η μαζική απαξίωση των βιομηχανικών μονάδων και των δικτύων διάθεσης καταναλωτικών προϊόντων να εκτινάξει στα ύψη τα ποσοστά της ανεργίας και να προκαλέσει ισχυρότατους κοινωνικούς κλυδωνισμούς, καθώς εκατοντάδες εκατομμύρια των βιομηχανικών εργατών και των εργαζομένων που απασχολούνται στο χώρο των πωλήσεων θα βρεθούν ξαφνικά χωρίς αντικείμενο εργασίας.
Οι κοινωνίες του άμεσου μέλλοντος θα πρέπει να βρουν τρόπους να αντιμετωπίσουν αυτό το δυσοίωνο ενδεχόμενο, είτε μέσω ενός εκ θεμελίων επαναπροσδιορισμού του τρόπου με τον οποίο ο παραγόμενος πλούτος οφείλει να διαχέεται σε όλα τα κοινωνικά στρώματα είτε μέσω της επινόησης και της επιβολής συστημάτων κοινωνικού ελέγχου και χειραγώγησης που φαίνονται τουλάχιστον δυστοπικά στα μάτια ενός σημερινού ανθρώπου. Από την άλλη, βέβαια, χώρες με πληθυσμό που δεν έχει πρόσβαση σε στοιχειώδη αγαθά θα ωφεληθούν σε μέγιστο βαθμό από αυτές τις αλλαγές, καθώς οι κάτοικοί τους θα μπορούν με πολύ λιγότερο κόστος να αποκτήσουν χρήσιμα εργαλεία και συσκευές που ήταν κάποτε γι' αυτούς απλησίαστα. Το τελικό αποτέλεσμα όλων αυτών των αλλαγών θα είναι μια υπερπαραγωγή αγαθών σε πολύ χαμηλό κόστος που θα είναι διαθέσιμα σε όλους. Αν, μάλιστα, σκεφτεί κανείς ότι η δυνατότητα επεξεργασίας δεδομένων των μελλοντικών ηλεκτρονικών υπολογιστών προβλέπεται να αυξηθεί εκθετικά ύστερα από την εμφάνιση των κβαντικών επεξεργαστών, καθώς και το γεγονός ότι η ραγδαία ανάπτυξη της νανοτεχνολογίας ήδη μας οδηγεί στην παραγωγή “έξυπνων” υλικών που αλλάζουν ιδιότητες ανάλογα με τις επιθυμίες των κατασκευαστών τους, μπορούμε να ισχυριστούμε με μεγάλη βεβαιότητα ότι μπροστά μας αναδύεται ένα μέλλον που θυμίζει λιγάκι εκείνες τις αφελείς -όπως νομίζαμε- ταινίες επιστημονικής φαντασίας της δεκαετίας του '50 και του '60, όπου κάποια θαυμαστά μηχανήματα, με το απλό πάτημα ενός κουμπιού, έφτιαχναν σχεδόν ακαριαία οτιδήποτε επιθυμούσε ο ιδιοκτήτης τους.
Θα μπορούσε, επίσης, να πει κανείς ότι τα χαρακτηριστικά που διέπουν τη λειτουργία του σημερινού διαδικτύου, δηλαδή η αποκέντρωση της παραγωγής της πληροφορίας και η ακαριαία μετάδοση της, δυο φαινόμενα που έχουν ως αποτέλεσμα τη δυνατότητα πρόσβασης σ' έναν αχανή κόσμο δεδομένων και την άμεση ανταλλαγή απόψεων και γνώσης, αρχίζουν και εκδηλώνονται τώρα και στο υλικό επίπεδο. Η αποκέντρωση του διαδικτύου αντανακλάται στην επικείμενη αποκέντρωση των μονάδων παραγωγής αγαθών. Η δυνατότητα πρόσβασης και συνεισφοράς σε έναν αχανή ωκεανό πληροφοριών αντιστοιχεί στη μελλοντική εύκολη κατασκευή και απόκτηση κάθε είδους υλικών αγαθών.
Οι αλλαγές που μας πλησιάζουν είναι ραγδαίες και μάλλον απρόβλεπτες. Εξάλλου, αυτό δεν είναι και ένα από τα πιο θεαματικά χαρακτηριστικά της εξέλιξης του ανθρώπου; Για παράδειγμα, πόσοι άνθρωποι που ζούσαν στη δεκαετία του 1950-1960 είχαν προβλέψει την εμφάνιση και τη ραγδαία εξάπλωση του διαδικτύου ή την επίδραση που θα είχε αυτό στην καθημερινότητά μας; Μια σύντομη ματιά στο πώς οραματίζονταν τον ερχομό του 21ου αιώνα αρκεί για να διαπιστώσουμε το πόσο έξω έπεσαν οι περισσότεροι από αυτούς. Τα ταξίδια αναψυχής στο φεγγάρι και στον πλανήτη Άρη μπορεί να ανήκουν ακόμα στο χώρο της επιστημονικής φαντασίας, αλλά ποιος θα φανταζόταν στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα ότι σήμερα, μ' ένα κινητό τηλέφωνο μπορεί κανείς να επικοινωνήσει με ολόκληρο τον κόσμο από όπου σχεδόν κι αν βρίσκεται;
Έρικ Σμυρναίος
13/01/2014
ΠΗΓΗ e-word
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου