Ο Ερατοσθένης και η ακτίνα της Γης

Η ζωή και η δράση του Ερατοσθένη

 

Ο Ερατοσθένης ήταν σύγχρονος του Αρχιμήδη, με τον οποίο αλληλογραφούσε συχνά, και διακρίθηκε στα μαθηματικά, στη μαθηματική γεωγραφία, τη φιλολογία, τη λογοτεχνία, την ποίηση, την ιστορία, την περιγραφική γεωγραφία (χρονογραφία).

 

Διετέλεσε και διευθυντής της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας. Λόγω της πολυσχιδούς δραστηριότητάς του οι σύγχρονοί του τον αποκαλούσαν «Πένταθλο», του είχαν προσθέσει όμως και το παρατσούκλι «ο Βήτα», θέλοντας ίσως με αυτό τον τρόπο να υποδηλώσουν ότι σε κανένα από τα επιστημονικά πεδία που αριθμήσαμε πιο πάνω, ο Ερατοσθένης δεν ήταν ο καλύτερος.

 

Η προσφορά του Ερατοσθένη στα μαθηματικά

 

Ο Ερατοσθένης επινόησε τη μηχανική επίλυση του προβλήματος της εύρεσης δύο μέσων αναλόγων και μια μέθοδο για την εύρεση της ακολουθίας των πρώτων αριθμών, που είναι γνωστή στη βιβλιογραφία ως «κόσκινο του Ερατοσθένη».

 

Η προσφορά του Ερατοσθένη στη μαθηματική γεωγραφία

 

Ο αυστηρός υπολογισμός του μήκους της γήινης περιφέρειας με βάση παρατηρήσεις που έκανε στην Αλεξάνδρεια και σε μία πόλη νοτιότερα αυτής, τη Συήνη (πλησίον του σημερινού Ασουάν), δύο πόλεις που βρίσκονται στον ίδιο μεσημβρινό περίπου.

 

Ο Ερατοσθένης παρατήρησε ότι κατά τη διάρκεια της ημέρας του θερινού ηλιοστασίου μία κατακόρυφη ράβδος στη Συήνη δεν άφηνε καθόλου σκιά (ο ήλιος ήταν στο ζενίθ του τόπου), ενώ την ίδια στιγμή μία αντίστοιχη ράβδος στην Αλεξάνδρεια άφηνε σκιά που αντιστοιχούσε σε γωνία ίση προς το 1/50 των 4 ορθών (71/5° = 7,2°).

 

Με έναν απλό γεωμετρικό συλλογισμό προκύπτει ότι την ίδια τιμή έχει και η επίκεντρη γωνία που βαίνει στο τόξο Αλεξάνδρεια - Συήνη· λαμβάνοντας υπόψη ότι η απόσταση Αλεξάνδρεια – Συήνη είχε υπολογισθεί σε 5000 στάδια ο Ερατοσθένης υπολόγισε ότι ολόκληρος ο γήινος μεσημβρινός έχει μήκος 250.000 στάδια. Σύμφωνα, μάλιστα, με ορισμένες πληροφορίες είχε δώσει την ακριβέστερη τιμή 252.000 στάδια.

 

Αν θεωρήσουμε τώρα ότι το στάδιο ισούται προς 157,5 μέτρα, ο υπολογισμός του Ερατοσθένη δίνει για τη γήινη περιφέρεια την τιμή των 39.690 χιλιομέτρων, μία τιμή που βρίσκεται πολύ κοντά στην πραγματική τιμή που είναι 40.009 χιλιόμετρα.

 

Τμήμα ειδήσεων defencenet.gr

 

ΠΗΓΗ defencenet