Έτοιμο το σκηνικό για Κυπριακό, περιμένουν τον Ερντογάν - Μπάσιμο Ε.Ε., άνοιγμα κεφαλαίων για Τουρκία, συνομιλίες-εξπρές και… μη αέριο

Του  Κώστα Βενιζέλου
Από το philenews

Λευκωσία: Το δυναμικό μπάσιμο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Κυπριακό με την ουσιαστική εμπλοκή στη διαδικασία, οι κινήσεις των Βρυξελλών προς την Άγκυρα για άνοιγμα νέων ενταξιακών κεφαλαίων, η βιασύνη τρίτων να προχωρήσει με γρήγορους ρυθμούς η διαπραγμάτευση, η μη κινητικότητα σε άλλους τομείς που προκαλούσαν «αναταράξεις» (αέριο), συνθέτουν το νέο σκηνικό.

Αν και είναι πολύ νωρίς να προδιαγράψει κανείς την έκβαση του νέου εγχειρήματος, πληροφορίες αναφέρουν πως ο οδικός χάρτης έχει διαμορφωθεί με άτυπους σταθμούς και ουσιαστικά το βασικό κομμάτι του παζλ βρίσκεται στα χέρια του Ερντογάν. Ξένοι διπλωμάτες εκτιμούν πως μετά τις τουρκικές εκλογές, της 7ης Ιουνίου, θα διαφανεί κατά πόσο θα διαφοροποιηθεί η Άγκυρα στο Κυπριακό, παρόλο που δεν υπάρχουν ενδείξεις πέραν των ρητορικών εξαγγελιών.

Διπλωματική πηγή σημείωνε πως στην Τουρκία επιδιώκουν να κάνουν βήματα στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις για να «ξεκολλήσει» η διαδικασία και φαίνεται να έχουν εξασφαλίσει διαβεβαιώσεις ότι θα υπάρξουν κινήσεις για άνοιγμα τουλάχιστον ενός ενταξιακού κεφαλαίου. Τούτο θα γίνει σε συνδυασμό με την «ανοχή» που θα επιδείξει η Άγκυρα στην εμπλοκή της Ένωσης στο Κυπριακό ή ακόμη και μιας κίνησής της στη διαδικασία των συνομιλιών.

Όλα αυτά, βεβαίως, παραμένουν υπό την αίρεση των αποφάσεων του Τούρκου Προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος δεν φαίνεται να συζητά για ουσιαστικές παρεμβάσεις στο Κυπριακό, εκτός κι εάν διασφαλισθούν πάγιες επιδιώξεις της χώρας στο νησί και στην περιοχή. Σε επίπεδο της τακτικής, η Άγκυρα καλλιεργεί σκοπίμως κλίμα ευφορίας επιδιώκοντας να πιεσθεί η Λευκωσία, η οποία προτιμά επί του παρόντος μικρό καλάθι.

Με βάση το σκηνικό που διαμορφώνεται, οι επόμενες κινήσεις κωδικοποιούνται ως εξής:

Πρώτο, ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, θα έλθει τον Ιούλιο στην Κύπρο για να εξαγγείλει αποφάσεις για τον τρόπο εμπλοκής της Ένωσης. Η συζήτηση που είχε με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη στη Ρίγα της Λετονίας την περασμένη Παρασκευή ήταν αρκούντως διαφωτιστική για τις προθέσεις των Βρυξελλών. Για να αποφευχθεί το στοιχείο της υπερβολής, η Ε.Ε. δεν μπορεί να κάνει θαύματα. Ούτε μπορεί να υποχρεώσει τους εμπλεκόμενους, εάν δεν το θέλουν, να αποφύγουν παρεκκλίσεις από το κεκτημένο. Οι βασικοί κανόνες της Ε.Ε. θα πρέπει να υιοθετηθούν.

Δεύτερο, παρά το γεγονός ότι η Λευκωσία δεν έχει ενημερωθεί επίσημα για συνάντηση Μπαν-Αναστασιάδη-Ακιντζί τον Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη, το σενάριο αυτό ισχύει. Όπως και η προσπάθεια να υπογραφεί ενδιάμεση συμφωνία. Προς αυτή την κατεύθυνση εργάζονται και ξένες κυβερνήσεις, που θεωρούν πως με αυτό τον τρόπο δεν θα υπάρχει στη συνέχεια «τρόπος αποφυγής».

Τρίτο, το θέμα της ασφάλειας, αν και δεν ήθελαν οι διάφοροι εμπλεκόμενοι να εγερθεί τώρα, το γεγονός ότι το θέτει η Αθήνα, τους χαλά το πάρτι. Η Ελλάδα επιμένει, διά του ΥΠΕΞ Νίκου Κοτζιά, πως το θέμα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί, τοποθετεί στο τραπέζι το θέμα των κατοχικών στρατευμάτων και προκαλεί συζήτηση. Όπως πληροφορούμαστε, οι ΗΠΑ δεν ενοχλούνται από την κατάργηση των εγγυήσεων και την αποχώρηση των στρατευμάτων.

Οι Βρετανοί δεν διαφωνούν με την κατάργηση του συστήματος των εγγυήσεων, επιμένουν όμως στη διατήρηση των στρατιωτικών βάσεων στο νησί. Τούρκοι αξιωματούχοι ενώπιον των οποίων τέθηκαν τα ζητήματα τούτα από τον Έλληνα ΥΠΕΞ, Νίκο Κοτζιά, κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Άγκυρα, ανέφεραν πως έχουν διαφορετική προσέγγιση. Απέφυγαν, όμως, να εξηγήσουν τη θέση τους. Προφανώς ισχύει η πάγια και διαχρονική.

Ο κ. Άιντα πάει και στην Αθήνα

ΣΤΑ μέσα Ιουνίου θα μεταβεί στην Αθήνα ο ειδικός σύμβουλος του Γ.Γ. του ΟΗΕ στο Κυπριακό, Έσπεν Μπαρθ Άιντα. Πρόκειται για την πρώτη επαφή του αξιωματούχου του Διεθνούς Οργανισμού με τη νέα ελληνική κυβέρνηση. Αναμένεται ότι ο κ. Άιντα θα συναντηθεί με τον υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Κοτζιά, ο οποίος έχει αναλάβει πρωτοβουλίες σε ό,τι αφορά την πτυχή της ασφάλειας και των εγγυήσεων.

Μια πρωτοβουλία που αναπτύσσεται παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό και κρίνεται ως άκρως υποβοηθητική. Ο απεσταλμένος του ΟΗΕ θα επισκεφθεί την Αθήνα πέντε μήνες μετά την εκλογή της νέας κυβέρνησης της Ελλάδας και η παρουσία του στην περιοχή προδικάζει και κάθοδο στην Κύπρο.

Ακόμη δεν μπήκαν στα βαθιά και στα δύσκολα

ΚΑΛΟ και εποικοδομητικό το κλίμα στις συζητήσεις στο επίπεδο των διαπραγματευτικών ομάδων, ωστόσο, ακόμη δεν έχουν μπει στα βαθιά και τα δύσκολα. Όπως πληροφορούμαστε, στις μακράς διάρκειας συζητήσεις που έχουν οι δύο διαπραγματευτές, πλαισιωμένοι από τις ομάδες τους, διαπιστώνεται αλλαγή κλίματος σε σχέση με το παρελθόν. Όπως συναφώς πληροφορούμαστε, στην αξιολόγηση των εκατέρωθεν θέσεων στα επιμέρους θέματα οι συζητήσεις διεξάγονται σε εποικοδομητικό πνεύμα. Κυρίως αυτό το κλίμα ισχύει σε θέματα που αφορούν στην Ε.Ε. και γενικά ζητήματα που άπτονται της Ευρώπης, της νομοθετικής εξουσίας κ.ά.

Βεβαίως, το ζητούμενο είναι να υπάρχει ανάλογο κλίμα και στα βασικά, τα δύσκολα θέματα, όπως η ασφάλεια, εγγυήσεις, εδαφικό, κράτος κ.λπ. Όπως πληροφορούμαστε, η τουρκική πλευρά παραπέμπει τη συζήτησή τους για αργότερα δίνοντας την εντύπωση ότι δεν θέλει ή δεν μπορεί να αγγίξει τα ζητήματα αυτά, σε αυτό το επίπεδο. Είναι σαφές πως κεφάλαια στα οποία έχει άμεση εμπλοκή η Τουρκία (ασφάλεια, στρατεύματα, έδαφος κ.λπ.), συζήτηση δεν έχει γίνει και υπάρχει ένα ερωτηματικό εάν ανοίξουν τα ζητήματα αυτά στο επίπεδο των διαπραγματευτικών ομάδων.

Το γεγονός ότι την περασμένη Παρασκευή, Ανδρέας Μαυρογιάννης και Ονζτίλ Ναμί με τις ομάδες τους συζητούσαν για επτά ώρες, δείχνει πως γίνεται δουλειά. Στις συναντήσεις αυτές βασικά γίνεται αξιολόγηση θέσεων με στόχο να διαμορφωθεί το διαπραγματευτικό τοπίο. Η εργασία αυτή πρέπει να ετοιμαστεί μέχρι την επόμενη συνάντηση του Προέδρου Αναστασιάδη με τον Μουσταφά Ακιντζί, που χρονικά τοποθετείται στις 28 Μαΐου.

Την ίδια ώρα, γίνεται σε επίπεδο διαπραγματευτικών ομάδων παράλληλη συζήτηση για μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης ( ΜΟΕ) χαμηλής πολιτικής. Η διαμόρφωση ενός καταλόγου πρέπει, επίσης, να ετοιμαστεί μέχρι την ερχόμενη Πέμπτη, πλην όμως, το θέμα με τα ΜΟΕ κατά πάσα πιθανότητα θα προχωρά εξελικτικά, καθώς η εφαρμογή τους δεν φαίνεται να είναι τόσο απλή όσο παρουσιάζεται.