Δευτέρα 27 Απριλίου 2020

Ιωάννης Μακρυγιάννης (1797 - 1864)

Από το el.wikipedia

...ένα πράγμα με παρακινεί και μένα να γράφω, λέγει ο Στρατηγός Μακρυγιάννης- ότι τούτην την Πατρίδα την έχουμε όλοι μαζί και σοφοί και αμαθείς και πλούσιοι και φτωχοί και πολιτικοί και στρατιωτικοί και οι πλέον μικρότεροι άνθρωποι. Έγραψα γυμνή την αλήθεια να ιδούνε όλοι οι Έλληνες και να μπαίνουν σε φιλοτιμία και τα παιδιά μας να λένε «έχουμε αγώνες πατρικούς, έχουμε θυσίες». 

Εκεί οπούφκιαχνα τις θέσες εις τους Μύλους (Κοντά στο Ναύπλιο) ήρθε ο Ντερνυς να με ιδή. Μου λέγει. «Τι κάνεις αυτού; Αυτές οι θέσεις είναι αδύνατες. Τι πόλεμον θα κάνετε με τον Μπραΐμη αυτού;» - Του λέγω, «είναι αδύνατες οι θέσεις κι' εμείς, όμως είναι δυνατός ο Θεός όπου μας προστατεύει. Και θα δείξωμεν την τύχη μας σ' αυτές τις θέσεις τις αδύνατες. Κι αν είμαστε ολίγοι εις το πλήθος του Μπραΐμη, παρηγοριόμαστε μ' ένα τρόπον, ότι η τύχη μας έχει τους Έλληνες πάντοτε ολίγους. Ότι αρχή και τέλος, παλαιόθεν και ως τώρα, όλα τα θεριά πολεμούν να μας φάνε και δεν μπορούνε. Τρώνε από μας και μένει και μαγιά. Και οι ολίγοι αποφασίζουν να πεθάνουν. Κι όταν κάνουν αυτήνη την απόφασιν, λίγες φορές χάνουν και πολλές κερδαίνουν.»
Απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη 

Ο Γιάννης Μακρυγιάννης (1797 - 1864) ήταν αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, στρατιωτικός και δραστήριο πολιτικό πρόσωπο μετά τη δημιουργία του ελεύθερου ελληνικού κράτους· αυτοδίδακτος συγγραφέας απομνημονευμάτων (Απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη)[1] απαράμιλλων για το πηγαίο ύφος τους, και λαϊκών αφηγήσεων οραμάτων.


Βιογραφία

Γεννήθηκε τον Ιανουάριο του 1797 στο συνοικισμό Αβορίτι[2] του Κροκυλείου Δωρίδας[3] και το οικογενειακό του όνομα ήταν Τριανταφύλλου.΄Ήταν σχεδόν συνομήλικος του Σολωμού, κατά ένα χρόνο μεγαλύτερος του. Ο πατέρας του Δημήτρης φονεύθηκε σε συμπλοκή με τους Τούρκους όταν ο Μακρυγιάννης ήταν ενός έτους. Σε ηλικία τεσσάρων ετών, μετά από επιδρομή των Τούρκων, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τον Αβορίτι μαζί με την μητέρα του Βασιλική και τα αδέρφια του και να εγκατασταθεί στη Λειβαδιά. Το 1811, τον προσέλαβε ο γραμματέας του Αλή Πασά, Αθανάσιος Λιδωρίκης, κοντά στον οποίο μεγάλωσε στην Άρτα και τα Γιάννενα. Το 1817 άρχισε να ασχολείται με το εμπόριο και μέσα σε τρία χρόνια απέκτησε σημαντική περιουσία από αυτό. Το 1820 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και στάλθηκε στην Πάτρα για να συμμετάσχει σε προετοιμασίες για την επανάσταση. Κατά τη διάρκεια της επανάστασης είχε σημαντική πολεμική δράση. Αγωνίστηκε με θάρρος, σύνεση και προνοητικότητα σε Πελοπόννησο και Στερεά Ελλάδα. Τραυματίστηκε πολλές φορές σε μάχες, με αποκορύφωμα τη μάχη της Αθήνας (Ακρόπολη - Περιοχή Ηρωδείου), όπου σε ένα βράδυ τραυματίστηκε τρεις φορές κατά τη διάρκεια υπεράσπισης ενός συμπολεμιστή του. Συνήθιζε με τα τεχνάσματα και τις στρατηγικές του ανταρτοπολέμου να εξαπατά τον αντίπαλο. Αν και ήταν ένας απλός άνθρωπος με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, επέδειξε πατριωτισμό και συνέβαλε με το δικό του μοναδικό και ιδιοφυή τρόπο στην ομόνοια μεταξύ των Ελλήνων (Πολιτικών και Στρατιωτικών), ειδικά σε περιόδους όπου ο ένοπλος διχασμός υπονόμευε την τύχη της επανάστασης. Αυτός ήταν ο λόγος που κέρδισε κατά τη διάρκεια της επανάστασης το σεβασμό και την εμπιστοσύνη των μεγάλων στρατιωτικών και πολιτικών ηγετών. Είχε όμως πάντα το θάρρος της γνώμης του και πολλές φορές γινόταν επικριτικός και αυστηρός προς οποιαδήποτε κατεύθυνση, όταν θεωρούσε ότι κάποιος ήταν ιδιοτελής και αδιαφορούσε για το σκοπό του αγώνα. Ο Καραϊσκάκης και ο Μακρυγιάννης στην Ακρόπολη των Αθηνών σε ελαιογραφία του Θεόδωρου Βρυζάκη Ένα από τα μέγιστα πατριωτικά του προτερήματα ήταν επίσης ότι όσες φορές του προτάθηκε από τις προσωρινές κυβερνήσεις (κατά τη διάρκεια της Επανάστασης) η παραχώρηση περιουσίας, μεγάλης ή μικρής, αυτός τις απαρνήθηκε στο όνομα της ελευθερίας της πατρίδας και της ανιδιοτέλειας. Ιδιαίτερη σχέση εμπιστοσύνης και αναγνώρισης είχε χτίσει με τους περισσότερους Αθηναίους και Υδραίους, λόγω αυτής του της ανιδιοτέλειας. Μετά το τέλος της επανάστασης άρχισε να γράφει τα Απομνημονεύματά του, τα οποία αποτελούν σημαντικότατη, μοναδική και πολυτιμότατη ιστορική πηγή. Ήρθε σε αντίθεση με τους οπαδούς του Καποδίστρια, και αργότερα με τον Όθωνα. Πρωτοστάτησε στην Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου. Το 1852 καταδικάστηκε σε θάνατο με την κατηγορία ότι σχεδίαζε την δολοφονία του Όθωνα, αλλά το 1854 αφέθηκε ελεύθερος. Το 1864 ονομάστηκε αντιστράτηγος και πέθανε λίγο μετά. Αντιφατική φυσιογνωμία κατά κάποιους[4], ήρθε σε ρήξη με συναγωνιστές του για καθαρά οικονομικούς λόγους για τη διανομή οικοπέδων στην αθηναϊκή γη. Χαρακτηρίστηκε και ισχυρά φιλοχρήματη προσωπικότητα[5] καθώς φαίνεται πως σχετίστηκε με τις ενδοοικογενειακές αναλώσεις των δανείων που σύνηψαν οι Ελληνικές κυβερνήσεις. Φέρεται επίσης να δήλωσε κατά τη διάρκεια της Α’ Εθνικής Συνελεύσεωςα[›] των Ελλήνων (1843-1844): «Αν είναι να μείνωμε ημείς νηστικοί, ας πάη στο διάβολο η ελευθερία»[6] [7]. Η επίμαχη αυτή φράση ενδεχομένως όμως να πηγάζει αποκλειστικά από το έργο «Η Ελλάς ως κράτος δικαίου» του Γεράσιμου Κακλαμάνη[8]. Η ακρίβεια αυτής της δήλωσης αμφισβητείται παρόλα αυτά[8] καθώς φαίνεται ότι μόνο οι δύο από τις πέντε εφημερίδες που κάλυπταν την εθνοσυνέλευση επιβεβαιώνουν την άποψη ότι ο Μακρυγιάννης διατύπωσε τη φράση αυτή. Αξιοσημείωτο επίσης είναι ότι μια πιο ενδελεχής εξέταση των πρακτικών της εθνοσυνέλευσης[8] [9] δε φέρει το Μακρυγιάννη, ούτε κάποιον άλλο, να έχει διατυπώσει την επίμαχη αυτή φράση.
 
Μαρτυρίες

  O Κωνσταντίνος Μπέλιος, ούτε πολιτικός ούτε στρατιωτικός, στο ημερολόγιό του γράφει: 30 Ιανουαρίου 1837, Δευτέρα [...] Εκ του νοσοκομείου εξελθόντες επήγαμεν να κάμωμεν βίζιταν τω Μακρυγιάννη, όστις είναι εις οργήν από μέρους της κυβερνήσεως, διότι υπέγραψεν αναφοράν, ήν το Δημοτικόν Συμβούλιον εποίησεν δια τας καταχρήσεις, άπερ εποίησεν ο Άρμανσπεργκ και οι εν εν υπουργήμασι όντες Παυαρού (Βαυαροί) δια τους μεγάλους φόρους, όπου εις το έθνος έβαλε και κυρίως δια τον χαρτόσημον φόρον όστις εις κανένα μέρος της Ευρώπης δεν είναι τόσον βαρύς, ώσπερ εν Ελλάδι, και δια την απομάκρυνσιν των Παυαρών από Ελλάδος, ην αδιακόπως κατατρώγουν. Τα εξ αμάξης έλεγεν αυτός ο καλός άνθρωπος και πατριώτης κατά των καταχρήσεων και κατ΄ εκείνων των λεγομένων πατριωτών, των μετά του Άρμανπεργκ και άλλων Παυαρών την Ελλάδα αρμεγόντων. Αυτόν τόν άνδρα τον έχοντα πέντε πληγάς εις διάφορα μέρη του σώματός του, κερδισμένας εις διαφόρους μάχας υπέρ της ελευθερίας και αναγεννήσεως της Ελλάδος, έχουν εις την οργήν και θέλουν να απομακρύνουν από Αθήνας ως ένα κατάδικον. Εφρύαττεν ο ανήρ κατά των των επιβούλων της πατρίδος του και κατά των εχθρών αυτής[10] 20 Φεβρουαρίου 1837, Δευτέρα […] Από το Νοσοκομείον εξελθόντες επήγαμεν και εις τον Συνταγματάρχη Μακρυγιάννην, τον πλησίον του Νοσοκομείου κατοικούντα, τον οποίον και κλινήρη εύρομεν. Μεταξύ πολλών λόγων με ερωτά αν φεύγω από Αθήνας συγχυσμένος και πειραγμένος δια το αχρείον προς εμέ φέρσιμον των Αθηναίων, των ταλαιπώρων και κακορίζικων ανθρώπων. Όχι τω είπον, ότι αυτούς τους θεωρώ ως ανδράποδα, φεύγω μ΄όλον τούτο λυπημένος δια την περιφρόνησιν την οποίαν οι συμπατριώται μου Μακεδόνες δοκιμάζουν από την διωρισμένην επιτροπήν τού να εξετάσουν τα δίκια των πολεμησάντων στρατιωτών και κατ΄αξίαν να εκτιμούν αυτούς με προβιβασμούς. Και λυπούμαι ν΄ακούω καθ΄εκάστην τα μέχρι ουρανού δίκαιά τους, να περιφρονούνται με αυτόν τον απρεπή τρόπον. Θέλετε ηξεύρει λοιπόν, Μακρυγιάννη, ότι η περιφρόνησις των συμπατριωτών μου θεωρείται ως εδική μου περιφρόνησις και λυπούμαι διότι τούτο δεν εγνώριζα, όταν έπρεπε να γνωρίζω. Μοί είπεν ότι δίκαιον έχω και ότι κάκιστοι και ασυνείδιστοι άνθρωποι εδιωρίσθησαν επί κεφαλής αυτής της επιτροπής και ότι αυτός μέλος αυτής ὧν (αν και είναι) βλέπει τας γινομένας καταχρήσεις και μόνος ὧν (επειδή είναι) δεν δύναται να απαντήση αυτάς.[11]


Σημειώσεις

^ α: Η Α΄ Εθνοσυνεύλεση πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 1843, μετά δύο μήνες από την Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου[12]  

Παραπομπές
 ↑ Απομνημονεύματα Μακρυγιάννη, Βικιθήκη
 ↑ Λιγόσπιτο το Αβορίτι ↑ Π. Δρανδάκης, Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τ. ΙΣΤ']
↑ Βατικιώτης Κωστής, 1997, "Ιωάννης Μακρυγιάννης: Διακόσια χρόνια από τη γέννησή του" Επτά Ημέρες, 8 Ιουνίου.
 ↑ Μακρυγιάννης: ένας ήρωας στα χρόνια της Επανάστασης, Ποντίκι, 2 Απριλίου 2011.
 ↑ Κων. Μ. Γράψα, υπαλλήλου της ελλ. Βουλής: «Ελληνική πολιτική εγκυκλοπαίδεια», τευχ Α΄(Η πρώτη εθνική Συνέλευσις 1843-1844), Αθήναι 1947, σελ. 21.
 ↑ Γεράσιμος Κακλαμάνης, Η Ελλάς ως Κράτος Δικαίου [1] ↑ 8,0 8,1 8,2 Αναψηλάφηση της ρήσης του Ιωάννη Μακρυγιάννη: «Αν είναι να μείνωμε ημείς νηστικοί, ας πάη στο διάβολο η ελευθερία. Έφαγαν αυτοί, ας φάμε και εμείς τώρα» [2] ↑ Μακρυγιάννης [3]
 ↑ περ. ΕΠΟΧΕΣ αρ. 17, σ. 85, Σεπτέμβριος 1964 ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, Μακεδονικόν ημερολόγιον τόμος Γ΄ (1909)
 ↑ Ιστορία Ελληνικού έθνους, Τόμ. ΙΔ΄ σ. , Εκδοτική Αθηνών

 Πηγές 

 Γιάννης Βλαχογιάννης, Αρχείον του στρατηγού Ιωάννου Μακρυγιάννη (Αθήνα 1907)
Στρατηγού Μακρυγιάννη, Οράματα και θάματα (Αθήνα 1983- φωτομηχανικό ομοιότυπο του χειρογράφου).
Ιωάννης Μακρυγιάννης 200 χρόνια από τη γέννησή του

Βιβλιογραφία 

Δημήτρης Σταμέλος, ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ «Το χρονικό μιάς εποποιϊας», Εκδ. ΕΣΤΙΑ 1985 7η
Νίκος Θεοτοκάς, Ο βίος του στρατηγού Μακρυγιάννη. Απομνημόνευμα και Ιστορία, Βιβλιόραμα, Αθήνα 2012
Νίκος Θεοτοκάς, «Μακρυγιάννης: Αναγνώσεις αναγνώσεων», στο Δ. Δημητρόπουλος, Κ. Δέδε (επιμ.), Η ματιά των άλλων. Προσλήψεις προσώπων που σφράγισαν τρεις αιώνες, ΙΝΕ.ΕΙΕ, Αθήνα 2012, σ. 90-99.

Εξωτερικές συνδέσεις

 [4] Θαύματα της Θείας Πρόνοιας, το θρησκευτικό έργο του Μακρυγιάννη] «Ένας Έλληνας - ο Μακρυγιάννης», απόσπασμα από το βιβλίο του Γιώργου Σεφέρη «Δοκιμές», εκδ. Ίκαρος, Αθήναι 1981 Tί κρατάμε τί πετάμε από τον Μακρυγιάννη, του Βαγγέλη Χατζηβασιλείου, Το Βήμα,03/04/2011 [5]-Βαλαής, Διονύσιος,Η ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ, Διδακτορική διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), Σχολή Θεολογική, Τμήμα Θεολογίας,1991 ΕΡΤ: Όταν ο Τζίμης Πανούσης συνάντησε τον στρατηγό Μακρυγιάννη(ανάγνωση των απομνημονευμάτων του στρατηγού Μακρυγιάννη από τον Τζίμη Πανούση) Οργανοπούλου, Ελένη, Τα λαογραφικά στοιχεία στα Οράματα και Θάματα του Μακρυγιάννη, Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας, ΠΜΣ, κατεύθυνση Πολιτική Επιστήμη, 2010, [6] Γιαννουλόπουλος Γιώργος, «Ο Μακρυγιάννης του Βλαχογιάννη», Σύγχρονα Θέματα, τεύχ. 78-79 (Ιούλ. - Δεκ. 2001), σελ.89-101 [7]

Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤ

Παρασκήνιο, Στρατηγός Μακρυγιάννης - Παναγιώτης Ζωγράφος (μια συνέντευξη με τον Γιώργο Μαυροειδή) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της Ε.Ρ.Τ.)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου