Οι Ελληνοτουρκικές διαφορές δεν είναι κάτι νέο. Είναι ένα διαχρονικό φαινόμενο με την ένταση στα χρόνια της μεταπολίτευσης σταθερά αυξανόμενη εξαιτίας των αναβαθμισμένων τουρκικών προκλήσεων-διεκδικήσεων παρά την κατά διαστήματα ύφεση-εκτόνωση εξαιτίας κυρίως των ελληνικών υποχωρήσεων.
Είναι ζήτημα στρατηγικής νοοτροπίας, η οποία διαμορφώνεται από την ιστορική συνείδηση του λαού· ιστορική συνείδηση που αντανακλά την αντίληψή του για τη θέση του στο κόσμο όπως λέει στο βιβλίο του «Στρατηγικό Βάθος» ο πρ. Πρωθυπουργός, Υπουργός Εξωτερικών και διαμορφωτής της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας στα χρόνια του AKP, καθηγητής Αχμέτ Νταβούτογλου. Και στην περίπτωση της Τουρκίας είναι σαφές πως πίσω από όλο αυτό βρίσκεται η Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Στα χρόνια της Ελληνικής βαθιάς κρίσης, η ισχυρή οικονομικά Τουρκία με το ΑΕΠ να αγγίζει το 1 τρις δολάρια το 2013 (το 2002 η Τουρκία έβγαινε από την 4ετή κρίση με ΑΕΠ μόλις 240 δις δολάρια) με μια ανθηρή αμυντική βιομηχανία διαμόρφωσε το αφήγημα παγκόσμιου «παίκτη», αρνούμενη το ρόλο της περιφερειακής δύναμης που της επεφύλασσαν οι ΗΠΑ ως «αντ αυτού» στην ευρύτερη περιοχή μας. Οι S-400, που βρέθηκαν στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης ΗΠΑ-Τουρκίας και εξ αιτίας των οποίων αποβλήθηκε η Τουρκία από το πρόγραμμα των F-35, είναι ένα στρατηγικό όπλο, που υποστηρίζει το αφήγημα μιας ανεξάρτητης από τις ΗΠΑ-αυτόνομης δύναμης που θα μπορέσει να διεκδικήσει το ρόλο του παγκόσμιου «παίκτη». Κι αυτό διότι είναι μη ελεγχόμενο από τις ΗΠΑ (και το Ισραήλ) επειδή ακριβώς δεν μπορούν να παρέμβουν στο λογισμικό του όπως συμβαίνει με όλα τα αμερικανικά οπλικά συστήματα. Αυτό εξηγεί και την επιμονή της Τουρκίας παρά τις σημαντικές συνέπειες που υφίσταται. Υπό την έννοια αυτή τυχόν απομάκρυνση των S-400 ίσως αποτελέσει ένδειξη αλλαγής πλεύσης. Στην ίδια κατεύθυνση με τους S-400 (απεξάρτησης από τις ΗΠΑ) και η εγχώρια αμυντική βιομηχανία.
Χρονικός ορίζοντας του οράματος της παγκόσμιας δύναμης, συμμετέχουσα ως συν-διαμορφωτής στη νέα παγκόσμια τάξη, το 2023, χρονολογία συμπλήρωσης 100 χρόνων από την ίδρυση του νέου τουρκικού κράτους. Με επιρροή στις χώρες από την Αδριατική μέχρι την Κασπία θάλασσα, με παρουσία σε τρεις ηπείρους, διαμόρφωνε το όραμα της Γαλάζιας Πατρίδας χωρίς να λαμβάνει υπόψη την αδύναμη Ελλάδα. Δεν μπορείτε να μας παρακολουθήσετε, δήλωσε σύμφωνα με δημοσιεύματα, ο Τούρκος Πρέσβης στην Ελλάδα αποτυπώνοντας την αντίληψη της Τουρκίας για τη Χώρα μας.
Η Προεδρία Τραμπ ευνόησε τα σχέδια της Τουρκίας, η οποία είδε ως μεγάλη ευκαιρία το κενό που δημιούργησε στην περιοχή η αποχώρηση των ΗΠΑ. Η άριστη προσωπική σχέση που ανέπτυξε ο Ερτογάν με τον Τραμπ, ο οποίος δήλωνε δημόσια θαυμαστής του Τούρκου Προέδρου και οι οικονομικές μεταξύ τους σχέσεις μέσω των γαμπρών τους σύμφωνα με δημοσιεύματα, εξασφάλισαν την ανοχή αν όχι υποστήριξη του Αμερικανού Προέδρου στην εφαρμογή των σχεδίων του. Αυτή η κατάσταση έδινε στη Γερμανία την απαραίτητη νομιμοποίηση για να επιδείξει κι αυτή την ίδια ανοχή στα σχέδια του Ερτογάν καθόσον δεν επιθυμούσε να έρθει σε σύγκρουση με την Τουρκία με την οποία για συγκεκριμένους λόγους οι Γερμανοί είχαν πάντα καλές σχέσεις. Έτσι δικαιολογείται και η στάση της ΕΕ στις Ελληνο-τουρκικές διαφορές.
Όλα όμως άλλαξαν μετά την εκλογή Μπάιντεν και την επάνοδο του βαθέως κράτους των ΗΠΑ. Η επιστροφή των ΗΠΑ στην περιοχή, οι άριστες σχέσεις με την Ελλάδα, με μια νέα μεταξύ τους πενταετή συμφωνία, που αναβάθμισε τη γεωστρατηγική θέση της Χώρας και οδήγησε σε νέες στρατηγικές συνεργασίες με πολλές χώρες στην ευρύτερη Μ. Ανατολή και βέβαια η Ελληνογαλλική Συμφωνία καθώς επίσης και η ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεων με ένα αξιόλογο πρόγραμμα χάλασε το αφήγημα του Ερτογάν. Αποκορύφωμα όλων αυτών το ταξίδι του Πρωθυπουργού μας στις ΗΠΑ, η ομιλία του στο Κογκρέσο και η ακύρωση της αγοράς των F-16 με παρέμβαση της Χώρας μας έδειξε πως όλα άλλαξαν. Και βέβαια άλλαξε στάση και η Γερμανία, δέσμια της Αμερικανικής γεωπολιτικής θεώρησης ειδικά μετά τον Ρωσο-Ουκρανικό πόλεμο. Στο νέο αυτό περιβάλλον ο Ερτογάν αρνούμενος να αναθεωρήσει το όραμά του αναζητά νέες στρατηγικές για την υποστήριξή του.
Θα πρέπει ωστόσο να επισημάνουμε πως η δύση, η οποία δεν έχει κανένα πρόβλημα με την Τουρκία αλλά με τον Ερτογάν, τον οποίο και αποδομεί με υβριδικές επιχειρήσεις, επιθυμεί διακαώς την επιστροφή της Τουρκίας στην αγκαλιά της. Το κρίσιμο ερώτημα είναι εάν αυτό μπορεί να συμβεί ή όπως πολλοί ισχυρίζονται η Τουρκία έχει κόψει οριστικά τον κάβο με την Δύση. Ωστόσο εάν συμβεί και η Τουρκία επιστρέψει με ένα νέο Κεμαλικό ηγέτη ανατρέπεται όλο το παραπάνω σκηνικό. Η Ελλάδα θα πρέπει α) να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία που η παρούσα κατάσταση έχει δημιουργήσει για την προώθηση των εθνικών μας συμφερόντων με ιδιαίτερη όμως προσοχή και β) να είναι έτοιμη να εφαρμόσει εναλλακτικά σχέδια, εκπονημένα από τώρα, μέσα από ένα αποτελεσματικό risk management σε περίπτωση αλλαγής του σκηνικού.
Σε κάθε περίπτωση και ανεξάρτητα από τις εκάστοτε συνθήκες, καθόσον όπως στην αρχή του άρθρου αναφέρθηκε η Τουρκική απειλή είναι μόνιμη και διαχρονική, η Χώρα μας είναι υποχρεωμένη να διαμορφώσει ένα νέο στρατηγικό δόγμα για να σταματήσουν οι συχνές προκλήσεις και εντάσεις. Δεν μπορεί να συνεχιστεί αυτή η κατάσταση. Το περιεχόμενο του Στρατηγικού αυτού Δόγματος, που δεν είναι αντικείμενο του παρόντος άρθρου (για όσους ενδιαφέρονται υπάρχει στο δεύτερο μέρος του Βιβλίου μου «Εθνική Στρατηγική-Πρόταση για ένα νέο θεσμικό πλαίσιο»), θα πρέπει να είναι ρεαλιστικό, μακριά από αμπελοφιλοσοφίες και φληναφήματα, και να βασίζεται στην αρχή πως η Τουρκία σέβεται την ισχύ και την αποφασιστικότητα και περιφρονεί την αδυναμία και το φόβο. Κι αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό στο νέο ασταθές παγκόσμιο γεωπολιτικό σύστημα που κανείς δεν ξέρει τι θα γίνει αύριο. Όλα τα άλλα είναι απλά επιθυμίες, που ουδεμία σχέση έχουν με την πραγματικότητα.
*Υποστράτηγος ε.α., Συγγραφέας του βιβλίου “Εθνική Στρατηγική”
ΠΗΓΗ anixneuseis
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου