Δρ. Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Αν και η βία στη Δυτική Οχθη δεν είναι νέο φαινόμενο, εν τούτοις έχει κλιμακωθεί απότομα μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου και, αν δεν αντιμετωπιστεί, θα μπορούσε να έχει σοβαρές πολιτικές και όχι μόνο επιπτώσεις στην ασφάλεια σε ολόκληρη την περιοχή.
Σε όλη τη Δυτική Οχθη υπήρξαν στρατιωτικές και αστυνομικές επιδρομές, ενισχυμένα στρατιωτικά σημεία ελέγχου και άλλοι περιορισμοί σε διάφορες πόλεις, κοινότητες και καταυλισμούς προσφύγων στην επικράτεια, που οδήγησαν εκ νέου σε βίαιες συγκρούσεις. Τον περασμένο Απρίλιο, μια έφοδος της ισραηλινής αστυνομίας στο τέμενος Al-Aqsa προκάλεσε ξέσπασμα βίας που κράτησε για μέρες.
Προκλήσεις
Περαιτέρω προκλήσεις στην ανατολική Ιερουσαλήμ σημειώθηκαν τον Σεπτέμβριο, λίγες εβδομάδες πριν από την επίθεση της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ, η οποία ονομάστηκε συμβολικά ως επιχείρηση «Πλημμύρα Al-Aqsa», εν μέρει ως απάντηση (σύμφωνα με τη Χαμάς) στις συγκρούσεις που σημειώθηκαν σε αυτό το σημείο την άνοιξη και το φθινόπωρο. Η σταθεροποίηση της Δυτικής Οχθης ήταν στην κορυφή της ατζέντας ασφαλείας του Ισραήλ, με ορισμένους αναλυτές να αναφέρουν την ανακατανομή των στρατιωτικών πόρων της ισραηλινής κυβέρνησης για την προστασία των εποίκων στη Δυτική Οχθη ως υποβάθμιση της ισραηλινής στρατιωτικής ετοιμότητας κοντά στη Γάζα.
Σύμφωνα με στοιχεία που συλλέχθηκαν και αναλύθηκαν από το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Συντονισμό Ανθρωπιστικών Υποθέσεων, μεταξύ 7 Οκτωβρίου και 11 Νοεμβρίου, 150 Παλαιστίνιοι στη Δυτική Οχθη (εκ των οποίων 44 παιδιά), σκοτώθηκαν από τις ισραηλινές δυνάμεις και άλλοι οκτώ από Ισραηλινούς εποίκους.
Ο Νετανιάχου άσκησε πρόσφατα σπάνια κριτική για την αυξανόμενη αναταραχή στη Δυτική Οχθη, λέγοντας σχετικά με αναφορές για βία από τους εποίκους, σε βάρος Παλαιστινίων: «Τις καταδικάζω και θα ενεργήσουμε εναντίον τους», απηχώντας τις ανησυχίες που εξέφρασε ο Λευκός Οίκος. Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει εκφράσει την ανησυχία της για τα επίπεδα κλιμάκωσης της βίας στη Δυτική Οχθη. Στα τέλη Οκτωβρίου, ο Μπάιντεν είπε ότι «εξτρεμιστές έποικοι έριχναν λάδι στη φωτιά».
Ενώ μεγάλο μέρος της κατοικημένης επικράτειας της Δυτικής Οχθης επρόκειτο αρχικά να μεταβιβαστεί στους Παλαιστίνιους με τις Συμφωνίες του Οσλο του 1993, οι διαδοχικές ισραηλινές κυβερνήσεις επέτρεψαν στους οικισμούς να επεκταθούν ενώ απέτρεψαν την κριτική και αντίθετα έριξαν την ευθύνη στους ομολόγους τους στην Παλαιστινιακή Αρχή.
Κλιμάκωση
Αμερικανικές πηγές ανέφεραν ότι όχι μόνο η βία των εποίκων εναντίον των Παλαιστινίων βρίσκεται σε υψηλό σημείο δύο δεκαετιών (με βάση τα δεδομένα των Ηνωμένων Εθνών), αλλά επίσης σε υψηλό επίπεδο είναι και οι φονικές επιθέσεις από Παλαιστίνιους εναντίον Ισραηλινών στη Δυτική Οχθη.
Ο ακροδεξιός και ρατσιστικών τάσεων υπουργός Εθνικής Ασφάλειας του Ισραήλ Iταμάρ Μπεν Γκβιρ υποσχέθηκε να παράσχει όπλα στους εποίκους σε μια προσπάθεια ενίσχυσης των ομάδων ασφαλείας, που θα εκπαιδεύονται και θα οργανώνονται από την αστυνομία. Σύμφωνα με την ισραηλινή εφημερίδα «Haaretz», η ισραηλινή κατοχή όπλων πρόκειται να τριπλασιαστεί τώρα που η κυβέρνηση έχει χαλαρώσει τους ελέγχους για την αδειοδότηση όπλων από πολίτες. Το Ισραήλ ισχυρίζεται ότι έχουν σημειωθεί περισσότερες από 550 επιθέσεις Παλαιστινίων στη Δυτική Οχθη από τις 7 Οκτωβρίου και μετά, ενώ αξιωματούχοι του ΟΗΕ λένε ότι 23 Ισραηλινοί έχουν σκοτωθεί στη Δυτική Οχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ μέχρι στιγμής, φέτος.
Στην πόλη Τζενίν, ένα διοικητικό κέντρο που βρίσκεται κοντά σε ένα στρατόπεδο προσφύγων που είναι γνωστό ότι φιλοξενεί ένοπλους Παλαιστίνιους μαχητές, μια συμπλοκή μεταξύ των στρατευμάτων της Ισραηλινής Αμυντικής Δύναμης (IDF) και Παλαιστινίων ενόπλων την περασμένη εβδομάδα είχε ως αποτέλεσμα 14 νεκρούς, συμπεριλαμβανομένου ενός δεκαπεντάχρονου Παλαιστίνιου. Η επιχείρηση περιλάμβανε επίσης επίθεση με ισραηλινό μη επανδρωμένο αεροσκάφος, συλλήψεις 20 υπόπτων μαχητών και κατάσχεση όπλων και πυρομαχικών, σύμφωνα με την IDF. Η κλιμακούμενη βία στη Δυτική Οχθη έχει προκαλέσει τον εκτοπισμό Παλαιστινίων, αυξάνοντας τον έλεγχο της Παλαιστινιακής Αρχής, η οποία χάνει ολοένα και περισσότερο την αξιοπιστία της. Αλλά υπάρχει επίσης αυξανόμενη πίεση σε περιφερειακές χώρες, όπως στην Ιορδανία, η οποία αναπόφευκτα θα επηρεαστεί από την αστάθεια στα σύνορά της.
Τουλάχιστον 1.100 Παλαιστίνιοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις κοινότητες από τον Ιανουάριο έως την πρώτη εβδομάδα του Οκτωβρίου του τρέχοντος έτους. Σύμφωνα με την Κοινοπραξία Προστασίας της Δυτικής Οχθης που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ενωση, έξι παλαιστινιακές κοινότητες έχουν εγκαταλειφθεί από τις 7 Οκτωβρίου, περισσότερο από το ήμισυ του συνολικού ποσού που εγκαταλείφθηκε φέτος. Ενώ μεμονωμένες πράξεις βίας και τιμωρίες μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων επηρεάζουν την κατάσταση, οι ευρύτερες ισραηλινές προσπάθειες να προσαρτήσει εδάφη στη Δυτική Οχθη παρέχουν επίσης σημαντικό πλαίσιο για τη βία των εποίκων.
Η κυβέρνηση Νετανιάχου ήταν ακόμη πιο ανεκτική -συγκριτικά με άλλες κυβερνήσεις- απέναντι στους παράνομους εποίκους της Δυτικής Οχθης. Και ενώ αυτά είναι μακροχρόνια ζητήματα, η ένταξη του Μπεν Γκβίρ και των δεξιών συμπατριωτών του στην ισραηλινή κυβέρνηση συνέβαλε επίσης στην αυξανόμενη αναταραχή, η οποία επιδεινώθηκε πλήρως από τις τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς. Ενώ η διεθνής κοινότητα παραμένει επικεντρωμένη σε ένα πιθανό δεύτερο μέτωπο στο βόρειο Ισραήλ, όπου η Χεζμπολάχ και το Ισραήλ ανταλλάσσουν πυρά, η επιδείνωση της κατάστασης στη Δυτική Οχθη μπορεί τελικά να αποδειχθεί πιο συνεπής για την πορεία της σύγκρουσης ως και για κάθε πιθανή (αν και δύσκολη) μελλοντική πολιτική ρύθμιση.
ΣΕ ΙΡΑΚ ΚΑΙ ΣΥΡΙΑ
Οι «πληρεξούσιοι» του Ιράν βάλλουν κατά των ΗΠΑ
Οι ιρακινές πολιτοφυλακές -που υποστηρίζονται από το Ιράν- έχουν βάλει στο στόχαστρό τους τις δυνάμεις των ΗΠΑ που αναπτύσσονται σε Ιράκ και Συρία αντί να ενισχύσουν τη Χαμάς στον πόλεμο με το Ισραήλ. Αντίθετα, το υποστηριζόμενο από το Ιράν κίνημα Χούτι στην Υεμένη (που είναι ένας άλλος πυλώνας του «άξονα αντίστασης» του Ιράν) επεδίωξε να επιτεθεί στο Ισραήλ και όχι στις ΗΠΑ, ως έκφραση άμεσης υποστήριξης στη μάχη της Χαμάς ενάντια στο Ισραήλ.
Οι επιθέσεις που υποστηρίζονται από το Ιράν, τόσο στη Συρία όσο και στο Ιράκ, έχουν εγείρει φόβους (που δεν έχουν επιβεβαιωθεί σε μεγάλο βαθμό μέχρι σήμερα) ότι ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς θα μπορούσε να επεκταθεί σε ολόκληρη την περιοχή. Εχουν σημειωθεί δεκάδες επιθέσεις κατά των αμερικανικών δυνάμεων με ρουκέτες μικρού βεληνεκούς και ένοπλες επιθέσεις από drones μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου. Τα μπαράζ της πολιτοφυλακής προκάλεσαν τουλάχιστον 56 τραυματισμούς Αμερικανών στρατιωτών.
Σε απάντηση στις επιθέσεις, οι δυνάμεις των ΗΠΑ εξαπέλυσαν αεροπορικές επιδρομές σε εγκαταστάσεις αποθήκευσης και διοίκησης όπλων της Ιρανικής Επαναστατικής Φρουράς / IRGC στην ανατολική Συρία (τρεις φορές από τις 26 Οκτωβρίου.) Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν επίσης αναπτύξει πρόσθετο εξοπλισμό αεράμυνας στην περιοχή (αφού η Τεχεράνη έχει ενισχύσει την αεράμυνα και τα πυραυλικά συστήματα των διαφόρων βάσεών της).
Διαφορετικές ατζέντες
Οι επιθέσεις των πολιτοφυλακών που υποστηρίζονται από το Ιράν στο Ιράκ και στη Συρία μπορεί να έχουν έναν κοινό στρατηγικό σκοπό, την αποχώρηση των ΗΠΑ από την περιοχή, αλλά οι πολιτικές τους ατζέντες διαφέρουν.
Οι φιλοϊρανικές ομάδες στη Συρία επιδιώκουν να διατηρήσουν στην εξουσία τον κύριο σύμμαχο της κυβέρνησης της Τεχεράνης, τον Μπασάρ Αλ Ασαντ. Το καθεστώς Ασαντ διευκολύνει τις αποστολές όπλων του IRGC-QF στη λιβανική σιιτική Χεζμπολάχ και βοηθά την Τεχεράνη να αποθηκεύει και να κατασκευάζει όπλα για τη Χεζμπολάχ καθώς και για τις περιφερειακές ένοπλες φατρίες που υποστηρίζει το Ιράν. Οι ΗΠΑ δεν είχαν σημαντική διπλωματική επαφή με το καθεστώς Ασαντ από τότε που ξεκίνησε η ένοπλη εξέγερση εναντίον του το 2011 και η Ουάσιγκτον συνεχίζει να επιμένει ότι ο Ασαντ παραμένει παγκοσμίως απομονωμένος.
Οι υποστηριζόμενες από το Ιράν πολιτοφυλακές στο Ιράκ, αντίθετα, είναι σημαντικοί πολιτικοί παράγοντες στη χώρα τους που επιδιώκουν να αλλάξουν τη διαδικασία λήψης αποφάσεων της Βαγδάτης. Πρώτα και κύρια, οι υποστηριζόμενες από το Ιράν ομάδες πολιτοφυλακής στο Ιράκ, που αποτελούνται από σιίτες μαχητές (που συνδέονται από καιρό με το IRGC-QF), επιδιώκουν να δημιουργήσουν ένα ρήγμα μεταξύ Ουάσιγκτον και Βαγδάτης που να ωθήσει την ηγεσία του Ιράκ να εκδιώξει τους 2.500 στρατιώτες των ΗΠΑ που εδρεύουν εκεί.
Ο πρωθυπουργός του Ιράκ, Μοχάμεντ Σιά αλ-Σουντάνι, ήρθε στην εξουσία το 2022 από τους διοικητές των πολιτοφυλακών που υποστηρίζονται από το Ιράν και άλλους εξέχοντες σιίτες ηγέτες που ευθυγραμμίζονται στο λεγόμενο «Πλαίσιο Συντονισμού». Ομως, ο Σουντάνι αντιστάθηκε στις εκκλήσεις των σκληροπυρηνικών του πλαισίου να ζητήσουν από τις αμερικανικές δυνάμεις να αποχωρήσουν, εκτιμώντας ότι οι δυνάμεις των ΗΠΑ ήταν ζωτικής σημασίας για την αποκατάσταση της σταθερότητας στο Ιράκ τα τελευταία χρόνια.
Η στρατιωτική ισχύς των ΗΠΑ βοήθησε επίσης τη Βαγδάτη να νικήσει το ISIS το 2014, πριν από το οποίο οι μαχητές του ISIS είχαν καταλάβει μεγάλο μέρος της βόρειας και δυτικής επικράτειας της χώρας. Σήμερα, οι Αμερικανοί στρατιωτικοί σύμβουλοι θεωρούνται απαραίτητοι για να κρατήσουν μακριά τα υπολείμματα του ISIS. Η υποστήριξη των ΗΠΑ για ξένες επενδύσεις στο Ιράκ υπήρξε επίσης κρίσιμη για την ανάπτυξη των εξαγωγών πετρελαίου του Ιράκ, προκαλώντας μια σημαντική οικονομική ανάπτυξη και ανοικοδόμηση μετά από δεκαετίες πολέμου και εξέγερσης. Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι προσπάθησαν να ενισχύσουν την υποστήριξή τους στον Σουντάνι και να τον παροτρύνουν να διασφαλίσει ότι το Ιράκ δεν θα εμπλακεί στη σύγκρουση Ισραήλ-Χαμάς.
Ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς, ωστόσο, έφερε τον Σουντάνι στο ίδιο μήκος κύματος με την Τεχεράνη και σε ρήξη με την Ουάσιγκτον.
Αποχωρήσεις διπλωματών
Η ποικιλία των απειλών από ιρακινές σιιτικές ομάδες έκανε τους Αμερικανούς αξιωματούχους στις 20 Οκτωβρίου να διατάξουν την αναχώρηση των μελών των οικογενειών του προσωπικού της κυβέρνησης των ΗΠΑ από την πρεσβεία των ΗΠΑ στη Βαγδάτη καθώς και από το προξενείο στο Ερμπίλ, που εξυπηρετεί την περιοχή του Κουρδιστάν του Ιράκ. Οι διπλωματικές αποχωρήσεις έδειξαν ότι, σε κάποιο βαθμό, οι σκληροπυρηνικοί σιίτες του Ιράκ μπορεί να προωθήσουν τον στόχο τους να μειώσουν δηλαδή την επιρροή των ΗΠΑ στο Ιράκ, ακόμη κι αν οι ηγέτες των ΗΠΑ αντιτίθενται σε οποιαδήποτε στρατιωτική αποχώρηση από το Ιράκ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου