Γιάννος Χαραλαμπίδης
Ψάχνουν φόρμουλα στον ΟΗΕ για τον τετραγωνισμό του κύκλου… - Πώς κινούνται οι Τούρκοι μέσω της άρσης του εμπάργκο και της Τύμπου, πώς θέλει ο Γκουτέρες να κινηθεί με απαρχή μια τριμερή και πώς η μίνι κρίση στην Κάσο συνδέεται με τη «λύση»
Ο ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες ψάχνει τον τρόπο με τον οποίο θα ήταν δυνατό να τετραγωνίσει τον κύκλο μεταξύ της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας των δυο ισότιμων συνιστώντων κρατών και της ισότιμης κυριαρχίας των δυο κρατών. Το ζητούμενο δεν είναι μόνο η σύγκλιση μιας τριμερούς ή πενταμερούς, αλλά εάν θα γίνουν συναφείς προτάσεις στη λογική των ΜΟΕ, για να κρατηθεί η διαδικασία στη ζωή, και αν θα προχωρήσει. Η ισότιμη κυριαρχία έχει τεθεί στο τραπέζι από τουρκικής πλευράς και τώρα διερευνάται πώς θα προωθηθεί, ώστε να μην προκαλεί τις αντιδράσεις της Κυβέρνησης ή να μπορεί η Κυβέρνηση να την δικαιολογήσει. Διότι, εκτός των άλλων, θα υπάρξει μετατόπιση και αλλαγή της βάσης των συνομιλιών. Αυτά είναι γνωστά και στη Λευκωσία και στην Αθήνα, ανεξαρτήτως των δημόσιων -θετικού χαρακτήρα- δηλώσεων και δη εκείνων που αναφέρονται σε παράθυρα ευκαιρίας.
Γιατί ο Πρόεδρος δεν προτάσσει την Αντιδήλωση της ΕΕ;
Τι άλλαξε από το Κραν Μοντανά ώς σήμερα;
Τριμερής προς λύση ή διχοτόμηση;
Η τριμερής και τουρκικός «συμβιβασμός»
Αθήνα και Λευκωσία εντείνουν τη δημιουργία κλίματος ότι κάτι τρέχει στο Κυπριακό και ότι είναι ανοικτό το ενδεχόμενο μιας τριμερούς στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο ή και μιας πενταμερούς εν συνεχεία, αλλά η Τουρκία και ο κατοχικός ηγέτης συνεχίζουν τον δικό τους αμανέ περί της ισότιμης κυριαρχίας και των δυο κρατών. Εάν, δε, είμαστε φρόνιμοι, θα ήταν δυνατό να προχωρήσουν στον νέο «συμβιβασμό», όπως ισχυρίζονται, δηλαδή στη συνομοσπονδία δυο κρατών. Με στόχο, εκτός από τον βορρά, να ελέγχουν και τον νότο.
ΜΟΕ, δικαιότητα λύσης και η άλλη πατρίδα…
Είναι, βεβαίως, ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες οι πρόσφατες δηλώσεις του Προέδρου Χριστοδουλίδη ότι η λύση δεν θα είναι δίκαιη, αλλά θα μπορεί να είναι βιώσιμη. Και πώς μιας λύση άδικη θα είναι βιώσιμη, εφόσον ως άδικη δεν είναι δημοκρατική; Και εφόσον δεν είναι δημοκρατική, τι θα είναι; Θα είναι ο συμβιβασμός με τα τετελεσμένα της εισβολής, δηλαδή τον διοικητικό, γεωγραφικό και πληθυσμιακό διαχωρισμό της Κύπρου, όπως αυτός τέθηκε από τους Τούρκους αρχικά στη βάση μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας και εφόσον αυτή κατοχυρώθηκε στο Κραν Μοντανά, οι Τούρκοι προχώρησαν στην ισότιμη κυριαρχία των δυο κρατών και της συνομοσπονδίας. Πώς εννοούν τη διαδικασία πριν από την τελική λύση; Πρώτο, με το άνοιγμα του αεροδρομίου της Τύμπου, για να έχουν χωριστό εναέριο χώρο, δηλαδή κυριαρχία και FIR. Δεύτερο, με τη χωριστή διεθνή εκπροσώπηση (Αυτά αναγράφονται, εκτός των άλλων, στο τουρκικό έγγραφο προς ευρωβουλευτές και θεσμούς της ΕΕ με ημερομηνία 16 Ιουλίου του 2024). Εν ολίγοις, ακόμη και αν δεν γίνει ρητώς αποδεκτή η ισότιμη κυριαρχία, οι Τούρκοι θα ήταν δυνατό να συναινέσουν εάν τους δοθεί η Τύμπου ή ακόμη και το άνοιγμα του λιμανιού της Αμμοχώστου, κατά τρόπον ώστε να επιτυγχάνουν την αποδοχή χωριστής οντότητας. Και, στην ουσία, να κατοχυρώνουν διά της πλαγίας οδού αλλά εμπράκτως την ισότιμη κυριαρχία. Ερώτημα: Πώς θα επιτύχουν κάτι τέτοιο; Στη βάση της ισότιμης κυριαρχίας χωρίς καν να την ονομάζουν, εάν αυτό τους βολεύει. Θα συνιστά άλλο ένα τμήμα αυτού που ονομάζουν συγκλίσεις. Θα είναι άλλο ένα βήμα προς τη διχοτόμηση. Γιατί; Διότι μια άλλη σύγκλιση προβλέπει ότι, οι Έλληνες Κύπριοι, που θα επιστρέψουν στον βορρά, δεν θα έχουν δικαίωμα ψήφου. Εφόσον η ψήφος είναι συνδεδεμένη με την πατρίδα και το κράτος, σημαίνει ότι ο βορράς δεν θα είναι πατρίδα μας, αλλά θα είναι κάτι όπως την Ολλανδία και τη Γερμανία, όπου ένας Κύπριος ή άλλος Ευρωπαίος πολίτης θα έχει το δικαίωμα εγκατάστασης, διακίνησης ακόμη και αγοράς περιουσίας ή εργασίας αλλά όχι της ψήφου. Αυτό είναι απελευθέρωση ή νομιμοποίηση των τετελεσμένων της εισβολής και μιας διχοτομικής φόρμουλας λύσης;
Λογική της συγκάλυψης
Το ζήτημα βεβαίως δεν είναι μόνο η τουρκική πλευρά, αλλά και η Ειδική Αντιπρόσωπος του ΓΓ του ΟΗΕ, κ. Ολγκίν. Κατά την τελευταία συνάντησή της με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη, είπε στον ίδιο και στους συνεργάτες τους ότι δεν κατανόησαν καλώς τι εννοούν οι Τούρκοι με τη θέση της ισότιμης κυριαρχίας… Πονηρή θέση, διότι, προφανώς, παραπέμπει στη συγκάλυψη της ισότιμης κυριαρχίας κάτω από τα ΜΟΕ, όπως είναι η συζήτηση για το άνοιγμα του αεροδρομίου της Τύμπου και η διεθνής εκπροσώπηση. Οι πρακτικές αυτές είναι ενταγμένες στη λογική της άρσης της απομόνωσης των Τουρκοκυπρίων. Προσοχή εδώ. Συναφώς επισημαίνουμε τα εξής: Α) Εάν υπάρχει άρση της απομόνωσης των Τουρκοκυπρίων, αυτή είναι αποτέλεσμα της εισβολής και της κατοχής. Η Τουρκία καταδικάζει τους Τουρκοκυπρίους σε απομόνωση. Εάν τερματιστεί η κατοχή, τερματίζεται και η απομόνωση. Β) Με τα ΜΟΕ θα πάμε ξανά στην αντίληψη της εν δυνάμει λύσης. Δηλαδή, εφόσον έχει αποφασιστεί ότι ο βορράς θα είναι εσαεί τουρκικός (εξ ου και η αφαίρεση του δικαιώματος της ψήφου από όσους Έλληνες θα επιστρέψουν), θα πρέπει να γίνονται βήματα κατά τρόπον ώστε να αποδεχθεί η μία πλευρά την άλλη. Και στη συγκεκριμένη περίπτωση τι σημαίνει ακριβώς; Θα αρχίσει το νόμιμο κράτος να χάνει τα δικά του δικαιώματα, δηλαδή να αποαναγνωρίζεται, και ταυτοχρόνως θα αποδέχεται χωριστή οντότητα στον βορρά (acknowledgment), μέχρι την τελική αναγνώριση.
Η μίνι κρίση στην Κάσο και οι εκβιασμοί
Το ερώτημα, βεβαίως, που θα πρέπει να απαντήσει ο Πρόεδρος είναι το ακόλουθο: Πώς έγινε θετικότερη η τουρκική πολιτική μετά το Κραν Μοντανά, για να δικαιολογείται η επιστροφή σε μια διαδικασία, η οποία απέτυχε; Η απάντηση είναι απλή: Δεν έγινε. Το αντίθετο συμβαίνει. Η Τουρκία έχει καταστήσει πιο σκληρή της στάση της. Επί τούτου σημειώνουμε: Πρώτο, δεν δέχεται επιστροφή σε συνομιλίες, εκτός και αν γίνει, ακόμη και συγκαλυμμένα, η αποδοχή της ισότιμης κυριαρχίας μέσω των ΜΟΕ. Δεύτερο, ακόμη και αυτός ο ελλαδοτουρκικός διάλογος, όχι μόνο δεν αποδίδει, αλλά δείχνει ότι δεν υπάρχει καλή τουρκική πρόθεση. Γιατί; Για θέμα χαμηλής πολιτικής, για μια συναυλία της Βανδή στο Τσεσμέ της Μικράς Ασίας, οι Τούρκοι έβαλαν φόντο τη σημαία τους και τον Ατατούρκ. Και η Βανδή τα βρόντηξε και έφυγε διότι αντιλήφθηκε ότι ακόμη και από μια συναυλία οι Τούρκοι θέλουν να μας ξεφτιλίζουν. Όχι μόνο εκείνοι του Ερντογάν, αλλά και αυτοί της αντιπολίτευσης. Άλλωστε υπάρχει ένα άλλο σημείο, που καταδεικνύει τις τουρκικές προθέσεις. Πρόκειται για την απόφαση της Μεγάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης για λύση του Κυπριακού στη βάση της ισότιμης κυριαρχίας και των δυο κρατών. Σε αυτά προστίθεται το τελευταίο επεισόδιο στην Κάσο, όπου οι Τούρκοι ανέπτυξαν πολεμικά πλοία με αφορμή έρευνα από το ιταλικό σκάφος, Levoli Relume, για την πόντιση υποβρύχιων καλωδίων που θα συνδέουν Κύπρο και Ελλάδα. Συζητούμε μεν, αλλά η Άγκυρα συνεχίζει να είναι επιθετική. Καθόλου τυχαίος δεν είναι ο χώρος της μίνι κρίσης. Συνέβη στις πύλες του Αιγαίου, τις οποίες οι Τούρκοι θέλουν να ελέγχουν. Και αυτό έχει τη δική του γεωπολιτική σημασία. Συνδέεται με το Κυπριακό και τη λύση. Διότι, με τον τρόπο αυτό η Άγκυρα: 1) Αποκόπτει γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά την Κύπρο από την Ελλάδα και μπορεί ανέτως, σε περίπτωση κρίσης, να επιβάλει την πολιτική των κανονιοφόρων, δηλαδή τον ναυτικό και εναέριο αποκλεισμό. 2) Κλείνει το Αιγαίο από τη γραμμή Κρήτη, Κάρπαθος - Ρόδος και από τα Δαρδανέλλια. 3) Διενεργεί βήμα για την υλοποίηση της Γαλάζιας Πατρίδας, που είναι ζήτημα συναφές με τη δημιουργία μιας δεύτερης ταξιαρχίας στο Ακσάζ, πλησίον της Ρόδου. Η βάση του Ακσάζ θεωρείται σημαντικής γεωπολιτικής και γεωστρατηγικής σημασίας και μια από τις πιο σύγχρονες. 4) Διευκολύνει την πολιτική της στο Κυπριακό, αφού: Α) Όσο πιο ισχυρή είναι στρατιωτικά η Άγκυρα, τόσο πιο εύκολα μπορεί να επιβληθεί και δη εκβιαστικά στις συνομιλίες. Β) Η Κύπρος, είτε με είτε χωρίς διευθέτηση, είναι αναπόσπαστο τμήμα της Γαλάζιας Πατρίδας.
Η βάση των συνομιλιών
Επί τη βάσει των ανωτέρω εγείρονται τα εξής ερωτήματα: Α) Πού στηρίζει την αισιοδοξία του ο Πρόεδρος και η Αθήνα για τη σύγκληση Τριμερούς ή Πενταμερούς - με θετικές, μάλιστα, εξελίξεις - όταν η τουρκική πολιτική είναι πιο σκληρή σήμερα από το παρελθόν, λόγω της εξευμενιστικής πολιτικής της ελληνικής και της κυπριακής Κυβέρνησης; Όπως θα εξελιχθούν τα πράγματα, και λαμβανομένων υπόψη των δηλώσεων του Προέδρου για τολμηρές αποφάσεις και ότι η λύση δεν θα είναι δίκαιη, γίνεται αντιληπτό ότι είτε πάμε στην επιβολή των τουρκικών διχοτομικών θέσεων είτε σε νέο αδιέξοδο. Χωρίς κόστος δεν έχει λόγο να υποχωρήσει η Τουρκία. Ειδικώς όταν είναι έτοιμοι οι ημέτεροι να της προσφέρουν δώρα εντός και εκτός της ΕΕ. Β) Τι θα συμβεί εάν ο Πρόεδρος πάει σε μια Τριμερή, και του θέσει η τουρκική πλευρά συγκαλυμμένη ή μη την ισότιμη κυριαρχία; Θα συνεχίσει να συνομιλεί; Ή θα σηκωθεί να φύγει; Ό,τι και αν πράξει, είναι λάθος. Γ) Γιατί δεν αξιώνει να είναι βάση των συνομιλιών η Αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2025, με την οποία η ΕΕ και τα κράτη μέλη της αξιώνουν από την Άγκυρα να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία στο πλαίσιο της ενταξιακής της διαδικασίας και αντ’ αυτού επιτρέπει στην Τουρκία να αξιώνει από την Κυπριακή Δημοκρατία την αυτοδιάλυσή της και την αναγνώριση εν συνεχεία του ψευδοκράτους; Όχι μόνο δεν θέτει την Αντιδήλωση ως βάση συνομιλιών, αλλά την σκοτώνει. Όποτε τον βολεύει επικαλείται την ΕΕ και όποτε δεν τον βολεύει η εξυπηρέτηση της δικής του ομοσπονδιακής - συνομοσπονδιακής πολιτικής, την θέτει στο ράφι.
Η λογική του Δραγούμη…
Εάν υπογραφεί ομοσπονδιακή ή συνομοσπονδιακή λύση, κινείται η Τουρκία προς τον νεο-οθωμανισμό. Είναι τα βήματα της τουρκικής πολιτικής. Εκείνο, λοιπόν, που θα πρέπει κυρίως η Αθήνα να έχει κατά νουν είναι αυτό που έλεγε ο Δραγούμης. Ότι δηλαδή εάν σώσουμε τη Μακεδονία μας, σώζουμε την Ελλάδα. Κατ’ αναλογίαν, λοιπόν, εάν σώσουμε την Κύπρο, σώζουμε και την Ελλάδα, διότι η τουρκική επεκτατική πολιτική και η απειλή εκδηλώνονται ενιαία. Από τη Δ. Θράκη ώς την Κύπρο. Αυτό το απλό, δεν γίνεται δυστυχώς αντιληπτό… ακόμη.
Η υποχώρηση των Αθηνών στην Κάσο και η δεύτερη ταξιαρχία στο Ακσάζ
Ο χάρτης είναι αποκαλυπτικός και καταδεικνύει πώς οι Τούρκοι, με την ενίσχυση των στρατιωτικών τους δυνάμεων και με ναυτικά επεισόδια, επιδιώκουν να επιβάλουν την αναθεωρητική τους πολιτική αποκόπτοντας την Κύπρο από την Ελλάδα, κλείνοντας ταυτόχρονα τις «πύλες του Αιγαίου». Είναι εμφανής ο χώρος όπου θα εδρεύει πλέον η δεύτερη ταξιαρχία ειδικών δυνάμεων -πεζοναυτών- που θα διαθέτει αμφίβια υποστήριξη πάνω από τη Ρόδο και στο Καστελόριζο. Γιατί άραγε; Όταν στην ίδια περιοχή βρίσκεται μια από τις πιο σύγχρονες, αν όχι η πιο σύγχρονη, ναυτικές Βάσεις της Τουρκίας, αυτή του Ακσάζ (βλ. σχετική φωτογραφία για να μπορεί ο αναγνώστης να έχει αντίληψη).
Πρόσθετα στον χάρτη αποτυπώνεται ο χώρος στον οποίο συνέβη το επεισόδιο με την Τουρκία την περασμένη εβδομάδα, δηλαδή στη νήσο Κάσο, η οποία αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα των «πυλών του Αιγαίου» στα ανατολικά από την Κρήτη ώς τη Ρόδο. Οι πληροφορίες από την Αθήνα αναφέρουν ότι η κλιμάκωση της κρίσης αποφεύχθηκε λόγω υποχώρησης της ελληνικής Κυβέρνησης και δη του Υπουργείου Ενέργειας, υπό την έννοια ότι: κατόπιν τηλεφωνικών συνδιαλέξεων με την Τουρκία για την αποπεράτωση των ερευνών ζητήθηκε η άδεια από την Αττάλεια. Και με τον τρόπο αυτό, αφενός θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι διαβρώθηκαν τα δικαιώματα της Ελλάδος εντός της ΑΟΖ την οποία καθόρισε με την Αίγυπτο και, αφετέρου, έγιναν βήματα προς τις αξιώσεις της Άγκυρας, η οποία θέλει να κάνει κουμάντο με τον στόλο της στη βάση της παράνομης συμφωνίας που υπέγραψε με τη Λιβύη.
*Δρ των Διεθνών Σχέσεων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου