ΗΡΑΚΛΗΣ ο Ιδαίος Δάκτυλος

Ο Ηρόδοτος, στο βιβλίο Β' το οποίο έχει ονομάσει ΕΥΤΕΡΠΗ,μία από τις εννέα Μούσες πραγματεύεται την ιστορία της Αιγύπτου.Πριν διαβάσουμε αυτά που γράφει για τον Θεό ΗΡΑΚΛΗ,ας δούμε τις διαφορές μεταξύ Σεληνιακού ημερολογίου και Ηλιακού ,αν και τα εξηγεί ο Ηρόδοτος...

ΗΡΟΔΟΤΟΣ Βιβλίο Β' - Ευτέρπη

4 

1 ὅσα δὲ ἀνθρωπήια πρήγματα, ὧδε ἔλεγον ὁμολογέοντες σφίσι, πρώτους Αἰγυπτίους ἀνθρώπων ἁπάντων ἐξευρεῖν τὸν ἐνιαυτόν, δυώδεκα μέρεα δασαμένους τῶν ὡρέων ἐς αὐτόν· ταῦτα δὲ ἐξευρεῖν ἐκ τῶν ἀστέρων ἔλεγον·ἄγουσι δὲ τοσῷδε σοφώτερον Ἑλλήνων, ἐμοὶ δοκέειν, ὅσῳ Ἕλληνες μὲν διὰ τρίτου ἔτεος ἐμβόλιμον ἐπεμβάλλουσι τῶν ὡρέων εἵνεκεν, Αἰγύπτιοι δὲ τριηκοντημέρους ἄγοντες τοὺς δυώδεκα μῆνας ἐπάγουσι ἀνὰ πᾶν ἔτος πέντε ἡμέρας πάρεξ τοῦ ἀριθμοῦ, καί σφι ὁ κύκλος τῶν ὡρέων ἐς τὠυτὸ περιιὼν παραγίνεται.

1Όσον αφορά τα ανθρώπινα πράγματα αυτό έλεγαν ομόφωνα,ότι δηλαδή πρώτοι οι Αιγύπτιοι από όλους τους ανθρώπους επινόησαν το έτος και χώρισαν σε δώδεκα μέρη τις εποχές που υπάρχουν σε αυτό.Και αυτά ισχυρίζονταν ότι τα βρήκαν με την παρατήρηση των άστρων.Μου φαίνεται ότι πιο σοφά το οργάνωσαν απ'ό,τι οι Έλληνες,εφόσον οι Έλληνες κάθε τρίτο έτος τοποθετούν έναν εμβόλιμο μήνα για να βγαίνουν σωστά οι εποχές,ενώ οι Αιγύπτιοι έχοντας χωρίσει το έτος σε δώδεκα μήνες,αποτελούμενους από τριάντα ημέρες,κάθε χρόνο προσθέτουν πέντε ημέρες κι έτσι συμπληρώνεται ο κύκλος των εποχών.
..... 
43...

4 ἀλλά τις ἀρχαῖος ἐστὶ θεὸς Αἰγυπτίοισι Ἡρακλέης· ὡς δὲ αὐτοὶ λέγουσι, ἔτεα ἐστὶ ἑπτακισχίλια καὶ μύρια ἐς Ἄμασιν βασιλεύσαντα, ἐπείτε ἐκ τῶν ὀκτὼ θεῶν οἱ δυώδεκα θεοὶ ἐγένοντο τῶν Ἡρακλέα ἕνα νομίζουσι.

43...

4Αλλά όμως,υπάρχει κάποιος αρχαίος θεός Ηρακλής στους Αιγύπτιους.Όπως λένε αυτοί,ήταν δεκαεπτά χιλιάδες χρόνια πριν από τη βασιλεία του Άμασι*,τότε που από τους οκτώ θεούς προέκυψαν οι δώδεκα,ένας εκ των οποίων πιστεύουν ότι ήταν ο Ηρακλής.
  
44
1 καὶ θέλων δὲ τούτων πέρι σαφές τι εἰδέναι ἐξ ὧν οἷόν τε ἦν, ἔπλευσα καὶ ἐς Τύρον τῆς Φοινίκης, πυνθανόμενος αὐτόθι εἶναι ἱρὸν Ἡρακλέος ἅγιον. 2 καὶ εἶδον πλουσίως κατεσκευασμένον ἄλλοισί τε πολλοῖσι ἀναθήμασι, καὶ ἐν αὐτῷ ἦσαν στῆλαι δύο, ἣ μὲν χρυσοῦ ἀπέφθου, ἣ δὲ σμαράγδου λίθου λάμποντος τὰς νύκτας μέγαθος. ἐς λόγους δὲ ἐλθὼν τοῖσι ἱρεῦσι τοῦ θεοῦ εἰρόμην ὁκόσος χρόνος εἴη ἐξ οὗ σφι τὸ ἱρὸν ἵδρυται. 3 εὗρον δὲ οὐδὲ τούτους τοῖσι Ἕλλησι συμφερομένους· ἔφασαν γὰρ ἅμα Τύρῳ οἰκιζομένῃ καὶ τὸ ἱρὸν τοῦ θεοῦ ἱδρυθῆναι, εἶναι δὲ ἔτεα ἀπ᾽ οὗ Τύρον οἰκέουσι τριηκόσια καὶ δισχίλια. εἶδον δὲ ἐν τῇ Τύρῳ καὶ ἄλλο ἱρὸν Ἡρακλέος ἐπωνυμίην ἔχοντος Θασίου εἶναι· 4 ἀπικόμην δὲ καὶ ἐς Θάσον, ἐν τῇ εὗρον ἱρὸν Ἡρακλέος ὑπὸ Φοινίκων ἱδρυμένον, οἳ κατ᾽ Εὐρώπης ζήτησιν ἐκπλώσαντες Θάσον ἔκτισαν· καὶ ταῦτα καὶ πέντε γενεῇσι ἀνδρῶν πρότερα ἐστὶ ἢ τὸν Ἀμφιτρύωνος Ἡρακλέα ἐν τῇ Ἑλλάδι γενέσθαι. 5 τὰ μέν νυν ἱστορημένα δηλοῖ σαφέως παλαιὸν θεὸν Ἡρακλέα ἐόντα, καὶ δοκέουσι δέ μοι οὗτοι ὀρθότατα Ἑλλήνων ποιέειν, οἳ διξὰ Ἡράκλεια ἱδρυσάμενοι ἔκτηνται, καὶ τῷ μὲν ὡς ἀθανάτῳ Ὀλυμπίῳ δὲ ἐπωνυμίην θύουσι, τῷ δὲ ἑτέρῳ ὡς ἥρωι ἐναγίζουσι.

44

Και έχοντας την επιθυμία να τα πληροφορηθώ αυτά σαφέστερα,πήγα με πλοίο στην Τύρο της Φοινίκης,επειδή είχα ακούσει ότι εκεί βρίσκεται σεβαστό ιερό του Ηρακλή.Και το είδα να είναι πλούσια στολισμένο με πολλά και διάφορα αναθήματα,ανάμεσα στα οποία υπήρχαν και δύο στήλες, η μία από ατόφιο χρυσάφι,η άλλη από σμαράγδι που τη νύκτα έλαμπε εκτυφλωτικά.Συζητώντας με τους ιερείς του θεού,τους ρώτησα πόσος καιρός είχε περάσει από όταν ιδρύθηκε το ιερό αυτό.Και ούτε αυτοί συμφωνούσαν με τους Έλληνες.Γιατί έλεγαν πως όταν ιδρύθηκε η Τύρος,χτίστηκε και το ιερό και από την κατοίκηση της Τύρου πάνε δύο χιλιάδες τριακόσια χρόνια.Είδα δε στην Τύρο και άλλο ιερό του Ηρακλή,στο οποίο ονομαζόταν Θάσιος.Πήγα λοιπόν στη Θάσο,στην οποία βρήκα ιερό του Ηρακλή που είχε χτιστεί από τους Φοίνικες,οι οποίοι κατά τη διάρκεια της αναζήτησής τους για την Ευρώπη έπλευσαν στη Θάσο και την έχτισαν.Και αυτά έγιναν πέντε γενιές νωρίτερα από όταν γεννήθηκε ο Ηρακλής του Αμφιτρύωνος στην Ελλάδα.Όσα λοιπόν αναφέρθηκαν φανερώνουν ξεκάθαρα ότι ο Ηρακλής είναι παλαιός θεός.Και μου φαίνεται ότι σωστά κάνουν όσοι από τους Έλληνες έχουν χτίσει δύο ιερά του Ηρακλή και στο ένα,του Ολύμπιου,τον τιμούν ως αθάνατο,ενώ στο άλλο του προσφέρουν νεκρικές τιμές ήρωα.
......

142 

1 ἐς μὲν τοσόνδε τοῦ λόγου Αἰγύπτιοί τε καὶ οἱ ἱρέες ἔλεγον, ἀποδεικνύντες ἀπὸ τοῦ πρώτου βασιλέος ἐς τοῦ Ἡφαίστου τὸν ἱρέα τοῦτον τὸν τελευταῖον βασιλεύσαντα μίαν τε καὶ τεσσεράκοντα καὶ τριηκοσίας γενεὰς ἀνθρώπων γενομένας, καὶ ἐν ταύτῃσι ἀρχιερέας καὶ βασιλέας ἑκατέρους τοσούτους γενομένους. 2 καίτοι τριηκόσιαι μὲν ἀνδρῶν γενεαὶ δυνέαται μύρια ἔτεα· γενεαὶ γὰρ τρεῖς ἀνδρῶν ἑκατὸν ἔτεα ἐστί· μιῆς δὲ καὶ τεσσεράκοντα ἔτι τῶν ἐπιλοίπων γενεέων, αἳ ἐπῆσαν τῇσι τριηκοσίῃσι, ἐστὶ τεσσεράκοντα καὶ τριηκόσια καὶ χίλια ἔτεα. 3 οὕτω ἐν μυρίοισί τε ἔτεσι καὶ χιλίοισι καὶ τριηκοσίοισί τε καὶ τεσσεράκοντα ἔλεγον θεὸν ἀνθρωποειδέα οὐδένα γενέσθαι· οὐ μέντοι οὐδὲ πρότερον οὐδὲ ὕστερον ἐν τοῖσι ὑπολοίποισι Αἰγύπτου βασιλεῦσι γενομένοισι ἔλεγον οὐδὲν τοιοῦτο. 4 ἐν τοίνυν τούτῳ τῷ χρόνῳ τετράκις ἔλεγον ἐξ ἠθέων τὸν ἥλιον ἀνατεῖλαι· ἔνθα τε νῦν καταδύεται, ἐνθεῦτεν δὶς ἐπαντεῖλαι, καὶ ἔνθεν νῦν ἀνατέλλει, ἐνθαῦτα δὶς καταδῦναι. καὶ οὐδὲν τῶν κατ᾽ Αἴγυπτον ὑπὸ ταῦτα ἑτεροιωθῆναι, οὔτε τὰ ἐκ τῆς γῆς οὔτε τὰ ἐκ τοῦ ποταμοῦ σφι γινόμενα, οὔτε τὰ ἀμφὶ νούσους οὔτε τὰ κατὰ τοὺς θανάτους.

142

Μέχρι αυτό το σημείο η αφήγησή μου προερχόταν απ'όσα έλεγαν οι Αιγύπτιοι και οι ιερείς,αποδεικνύοντας ότι από τον πρώτο βασιλιά έως αυτόν τον ιερέα του Ηφαίστου,που βασίλευσε τελευταίος,μεσολάβησαν τριακόσιες σαράντα μία γενεές ανθρώπων και στο διάστημα αυτό άλλοι τόσοι έγιναν βασιλείς και αρχιερείς.Και πράγματι τριακόσιες ανθρώπινες γενεές ισούνται με δέκα χιλιάδες χρόνια,γιατί τρεις γενεές ισούνται με εκατό χρόνια.Και οι σαράντα μία γενεές που υπολείπονται μαζί με τις τριακόσιες ισοδυναμούν με χίλια τριακόσια σαράντα χρόνια.Έτσι στο διάστημα έντεκα χιλιάδων τριακοσίων σαράντα χρόνων έλεγαν ότι δεν είδαν να υπάρχει κανένας θεός με ανθρώπινη μορφή,και ισχυρίζονταν ότι κάτι τέτοιο δεν συνέβη ούτε πριν ούτε μετά από τους υπόλοιπους βασιλείς της Αιγύπτου.Σ'αυτό το χρονικό διάστημα,λοιπόν,έλεγαν ότι ο ήλιος δεν ανέτειλε από συνηθισμένο σημείο,αλλά από εκεί που σήμερα δύει.Από εκεί δύο φορές ανέτειλε,έλεγαν,και από εκεί όπου σήμερα ανατέλει,έλεγαν πάλι ότι έδυσε δύο φορές.Και τίποτα δεν άλλαξε στην Αίγυπτο(όλο εκείνο τον καιρό) απ'όσα παράγουν η γη και ο ποταμός,ούτε απ'όσα αφορούσαν στις ασθένειες και στους θανάτους.
......

145

1 ἐν Ἕλλησι μέν νυν νεώτατοι τῶν θεῶν νομίζονται εἶναι Ἡρακλέης τε καὶ Διόνυσος καὶ Πάν, παρ᾽ Αἰγυπτίοισι δὲ Πὰν μὲν ἀρχαιότατος καὶ τῶν ὀκτὼ τῶν πρώτων λεγομένων θεῶν, Ἡρακλέης δὲ τῶν δευτέρων τῶν δυώδεκα λεγομένων εἶναι, Διόνυσος δὲ τῶν τρίτων, οἳ ἐκ τῶν δυώδεκα θεῶν ἐγένοντο. 2 Ἡρακλέι μὲν δὴ ὅσα αὐτοὶ Αἰγύπτιοι φασὶ εἶναι ἔτεα ἐς Ἄμασιν βασιλέα, δεδήλωταί μοι πρόσθε· Πανὶ δὲ ἔτι τούτων πλέονα λέγεται εἶναι, Διονύσῳ δ᾽ ἐλάχιστα τούτων, καὶ τούτῳ πεντακισχίλια καὶ μύρια λογίζονται εἶναι ἐς Ἄμασιν βασιλέα. 3 καὶ ταῦτα Αἰγύπτιοι ἀτρεκέως φασὶ. ἐπίστασθαι, αἰεί τε λογιζόμενοι καὶ αἰεὶ ἀπογραφόμενοι τὰ ἔτεα...
145
Στους Έλληνες τώρα,πιο νέοι θεωρούνται ο Ηρακλής,ο Διόνυσος και ο Πάνας.Στους Αιγύπτιους ο μεν Πάνας είναι αρχαιότατος,και ένας από τους καλούμενους οκτώ θεούς,ο δε Ηρακλής συγκαταλέγεται στους δεύτερους,τους λεγόμενους και δώδεκα θεούς,ενώ ο Διόνυσος στους τρίτους,αυτούς που δημιουργήθηκαν από τους δώδεκα.Πόσα χρόνια λένε οι Αιγύπτιοι ότι έχουν περάσει από τον Ηρακλή μέχρι το βασιλιά Άμασι το φανέρωσα παραπάνω.Από τον Πάνα λένε ότι έχουν περάσει ακόμα περισσότερα,ενώ από τον Διόνυσο τα λιγότερα απ'όλους,και από αυτόν(τον Διόνυσο) ως το βασιλιά Άμασι υπολογίζουν ότι είναι δεκαπέντε χιλιάδες χρόνια.Και αυτά οι Αιγύπτιοι ισχυρίζονται ότι τα γνωρίζουν με ακρίβεια,επειδή πάντοτε υπολογίζουν και καταγράφουν τα χρόνια....

Παρατηρούμε,λοιπόν,ότι,ο Ηρακλής που αναφέρουν οι Αιγύπτιοι ως θεό που έζησε δεκαεπτά χιλιάδες χρόνια πριν τη βασιλεία του Άμασι,είναι άλλος από τον Ηρακλή του Αμφιτρύωνος και της Αλκμήνης.
Διότι όπως παρατηρεί ο Ηρόδοτος,καλώς οι Έλληνες τιμούσαν τον Ολύμπιο Ηρακλή ως Αθάνατο και ξεχωριστά τον άλλο Ηρακλή ως Ήρωα!
Επίσης δεν πρέπει να λανθάνει της προσοχής μας η αναφορά του Ηροδότου στις χρονολογίες,περί του πότε συνέβησαν πολλά Ιστορικά γεγονότα!Αλλά και πότε συνέβησαν και κάποιες κοσμογονικές αλλαγές!
Αν,όπως θα δούμε παρακάτω τα αναφερόμενα από τον Παυσανία,σχετικά με τον Ηρακλή τον Ιδαίο Δάκτυλο,τότε συμπεραίνουμε ότι αυτός ο Ηρακλής ο Ιδαίος ο και Παραστάτης,είναι ο αρχαίος θεός των Αιγυπτίων που έζησε δεκαεπτά χιλιάδες χρόνια πριν τη βασιλεία του Άμασι,δηλ.,δεκαεννέα χιλιάδες εξακόσια χρόνια περίπου από σήμερα!



ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ ΗΛΙΑΚΑ Α'
...

[6] ταῦτα μὲν δὴ ἔχει τρόπον τὸν εἰρημένον: ἐς δὲ τὸν ἀγῶνα τὸν Ὀλυμπικὸν λέγουσιν Ἠλείων οἱ τὰ ἀρχαιότατα μνημονεύοντες Κρόνον τὴν ἐν οὐρανῷ σχεῖν βασιλείαν πρῶτον καὶ ἐν Ὀλυμπίᾳ ποιηθῆναι Κρόνῳ ναὸν ὑπὸ τῶν τότε ἀνθρώπων, οἳ ὠνομάζοντο χρυσοῦν γένος: Διὸς δὲ τεχθέντος ἐπιτρέψαι Ῥέαν τοῦ παιδὸς τὴν φρουρὰν τοῖς Ἰδαίοις Δακτύλοις, καλουμένοις δὲ τοῖς αὐτοῖς τούτοις καὶ Κούρησιν: ἀφικέσθαι δὲ αὐτοὺς ἐξ Ἴδης τῆς Κρητικῆς, [πρὸς] Ἡρακλέα καὶ Παιωναῖον καὶ Ἐπιμήδην καὶ Ἰάσιόν τε καὶ Ἴδαν:...
...Ἡρακλεῖ οὖν πρόσεστι τῷ Ἰδαίῳ δόξα τὸν τότε ἀγῶνα διαθεῖναι πρώτῳ καὶ Ὀλύμπια ὄνομα θέσθαι: διὰ πέμπτου οὖν ἔτους αὐτὸν κατεστήσατο ἄγεσθαι, ὅτι αὐτός τε καὶ οἱ ἀδελφοὶ πέντε ἦσαν ἀριθμόν [10] Δία δὴ οἱ μὲν ἐνταῦθα παλαῖσαι καὶ αὐτῷ Κρόνῳ περὶ τῆς ἀρχῆς, οἱ δὲ ἐπὶ κατειργασμένῳ ἀγωνοθετῆσαί φασιν αὐτόν: νικῆσαι δὲ ἄλλοι τε λέγονται καὶ ὅτι Ἀπόλλων παραδράμοι μὲν ἐρίζοντα Ἑρμῆν, κρατήσαι δὲ Ἄρεως πυγμῇ. τούτου δὲ ἕνεκα καὶ τὸ αὔλημα τὸ Πυθικόν φασι τῷ πηδήματι ἐπεισαχθῆναι τῶν πεντάθλων, ὡς τὸ μὲν ἱερὸν τοῦ Ἀπόλλωνος τὸ αὔλημα ὄν, τὸν Ἀπόλλωνα δὲ ἀνῃρημένον Ὀλυμπικὰς νίκας. 
VIII. τούτων δὲ ὕστερον Κλύμενον τὸν Κάρδυος, πεντηκοστῷ μάλιστα ἔτει μετὰ τὴν συμβᾶσαν ἐπὶ Δευκαλίωνος ἐν Ἕλλησιν ἐπομβρίαν ἐλθόντα ἐκ Κρήτης, γένος ἀπὸ Ἡρακλέους ὄντα τοῦ Ἰδαίου, τόν τε ἀγῶνα ἐν Ὀλυμπίᾳ θεῖναι καὶ Κούρησι τοῖς τε ἄλλοις καὶ Ἡρακλεῖ τῷ προγόνῳ λέγουσιν ἱδρύσασθαι βωμόν, Παραστάτην ἐπωνυμίαν τῷ Ἡρακλεῖ θέμενον.
...


*(Ο Άμασις, φαραώ της 18^ης Δυναστείας, βασίλεψε στην Αίγυπτο στα μέσα του 6^ου αιώνα της Αρχαιότητας. Είχε αναπτύξει φιλικές σχέσεις με τους Έλληνες, οι οποίοι είχαν ιδρύσει στο Δέλτα του Νείλου, πολύ κοντά στην τότε πρωτεύουσα της χώρας τη Σάιδα, μια «πανελλήνια» αποικία τη Ναύκρατη. Ιδιαίτερες φιλίες είχε αναπτύξει ο Άμασις με τον τύραννο της Σάμου, τον Πολυκράτη, που εθεωρείτο ο πιο τυχερός άνθρωπος του καιρού του. )

Σχετικό θέμα: Τα παιδιά του Αλκείδη(Ηρακλή).

Πλάτων Πισατίδης

ΠΗΓΗ narthix