Οι χώρες που βρίσκονται στην αίθουσα αναμονής της ΕΕ, όπως η Αλβανία, η Βόρεια Μακεδονία, το Μαυροβούνιο και η Σερβία, απέτυχαν κυρίως να καταγράψουν πραγματική πρόοδο στη μείωση της διαφθοράς και στη βελτίωση της δημοκρατίας τα τελευταία τέσσερα χρόνια, που αποτελούν θεμελιώδεις προϋποθέσεις για την ένταξη στην ΕΕ.
Η δεινή θέση των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων βρέθηκε στο επίκεντρο της προσοχής κατά την πρόσφατη σύνοδο κορυφής ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων στις Βρυξέλλες. Οργισμένοι περιφερειακοί ηγέτες ανέβηκαν στη σκηνή για να δείξουν με το δάχτυλο την ΕΕ, την έλλειψη ενότητας, τις ανεκπλήρωτες υποσχέσεις και κατηγόρησαν ακόμη και την ΕΕ ότι δεν έχει τακτοποιήσει τα του οίκου της.
Παρόλο που ορισμένες από τις απογοητεύσεις τους ήταν δικαιολογημένες, η EURACTIV θέλησε να ρίξει μια πιο προσεκτική ματιά για να δει πόσο έχουν προχωρήσει τα τελευταία χρόνια όσον αφορά το δικό τους νοικοκυριό.
Τα αποτελέσματα δεν είναι καθόλου εντυπωσιακά.
Η Αλβανία υπέβαλε αίτηση προσχώρησης το 2009 και έγινε επίσημη υποψήφια χώρα το 2014. Έκτοτε, εργάστηκε για να εκπληρώσει μια σειρά από προϋποθέσεις που έθεσε η Επιτροπή. Οι όροι αυτοί, 15 συνολικά, έχουν κηρυχθεί ολοκληρωμένοι από τις Βρυξέλλες, αλλά ανεξάρτητες οργανώσεις θα διαφωνούσαν.
Ο δείκτης αντίληψης της διαφθοράς της Διεθνούς Διαφάνειας μειώθηκε σημαντικά μεταξύ 2016 και 2021, πέφτοντας από 39 σε 35 μονάδες από τις 100 δυνατές.
Αυτή τη στιγμή βρίσκεται στα επίπεδα του 2014 και έχει ελάχιστα βελτιωθεί από το 2012, όταν η χώρα συμπεριλήφθηκε για πρώτη φορά. Αυτό δείχνει μικρή πρόοδο μέσα σε μια δεκαετία, ενώ συγκεκριμένα ζητήματα που έχουν αναφερθεί επανειλημμένα κατά τη διάρκεια των ετών περιλαμβάνουν την κρατική άλωση, την αστυνομική βία, τη διαφθορά υψηλού επιπέδου και τους αδύναμους ελέγχους και ισορροπίες.
Περνώντας στον δείκτη Freedom House Freedom in the World Index, πρόκειται για μια παρόμοια ιστορία. Η Αλβανία έχει υποχωρήσει τα τελευταία πέντε χρόνια, δεν έχει σημειωθεί καμία πρόοδος και εξακολουθεί να κατατάσσεται ως «μερικώς ελεύθερη» όσον αφορά τις ελευθερίες και τη δημοκρατία που απολαμβάνουν οι πολίτες.
Τα πράγματα γίνονται ακόμη χειρότερα όταν εξετάζουμε το τοπίο της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης, καθώς η χώρα έχει πέσει πάνω από 20 θέσεις κάτω στην παγκόσμια κατάταξη από τότε που ο πρωθυπουργός Έντι Ράμα ήρθε στην εξουσία το 2013.
Ακόμα και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ ήταν συνεπές στις δριμείες επικρίσεις του για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, για ένα έντονα διεφθαρμένο δικαστικό σύστημα, για την αποτυχία καταστολής της εμπορίας ανθρώπων, της καλλιέργειας ναρκωτικών και του οργανωμένου εγκλήματος και για την έλλειψη προόδου στην καταπολέμηση της διαφθοράς και του ξεπλύματος χρήματος.
Η εικόνα είναι λίγο πιο ρόδινη στη Βόρεια Μακεδονία, όπου βρίσκεται στη λίστα αναμονής του μπλοκ για περίπου 17 χρόνια. Με την ενταξιακή της πορεία να είναι συνδεδεμένη με τη γειτονική Αλβανία, η πρόοδός της ήταν πιο απτή.
Τόσο το Freedom House όσο και οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα αναφέρουν πρόοδο κάθε χρόνο από τη χώρα, αν και με κάποιες αναποδιές. Το περιβάλλον των μέσων ενημέρωσης, αν και εξακολουθεί να είναι κατακερματισμένο και να μαστίζεται από πολιτικές πιέσεις και παραπληροφόρηση, βελτιώνεται.
Οι δημοκρατικές ελευθερίες αυξάνονται επίσης, με τη χώρα να φτάνει πέρυσι σε ιστορικά υψηλό σκορ 67 στα 100, αν και δεν έχει ακόμη αποτινάξει το καθεστώς «μερικώς ελεύθερη».
Αν και έχει τα προβλήματά της, η Βόρεια Μακεδονία συχνά ξεπερνά τις γειτονικές της χώρες όσον αφορά τους αιτούντες άσυλο στην Ευρώπη, το οργανωμένο έγκλημα και τα περιστατικά διακίνησης ναρκωτικών.
Το Μαυροβούνιο, μία από τις δύο μόνο περιφερειακές χώρες που άνοιξαν ενταξιακές συνομιλίες, τα πήγε επίσης καλύτερα από ό,τι αναμενόταν. Ο σημερινός ρυθμός των διαπραγματεύσεων είναι αργός και με αυτόν τον ρυθμό, η χώρα θα μπορούσε να ελπίζει ότι θα ενταχθεί στο μπλοκ σε περίπου 90 χρόνια. Τούτου λεχθέντος, υπάρχει πρόοδος σε ορισμένους τομείς.
Η Διεθνής Διαφάνεια παρατήρησε μια μικρή αύξηση από το 2018, μόλις μία μονάδα το 2021. Ωστόσο, η συνολική εικόνα είχε βελτιωθεί από το 2014, όταν έφτασε στο χαμηλό 42, τέσσερις μονάδες χειρότερη από τη σημερινή βαθμολογία.
Βελτιώνεται επίσης όσον αφορά τις δημοκρατικές και κοινωνικές ελευθερίες, κάνοντας άλμα από 65 το 2019, σε 62 το 2020 και σε 67 το 2021. Ενώ εξακολουθεί να κατατάσσεται ως μερικώς ελεύθερη, φαίνεται να σημειώνεται πρόοδος, ακόμη και στο περιβάλλον της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης, καθώς κατατάσσεται στην 63η θέση το 2021, από 104 το προηγούμενο έτος.
Ωστόσο, ο δημοσιογράφος Γιόβο Μαρτίνοβιτς δήλωσε ότι δεν υπάρχει πραγματική πολιτική βούληση για την καταπολέμηση της διαφθοράς και ότι η αδυναμία του δικαστικού συστήματος σημαίνει ότι δεν υπάρχει μεγάλη λογοδοσία.
«Το Μαυροβούνιο είναι ανίκανο να προωθήσει τις ενταξιακές συνομιλίες με την ΕΕ….Το βασικό πρόβλημα είναι η διαφθορά και ένα δικαστικό σύστημα που λειτουργεί ελάχιστα και είναι χειρότερο από αυτό της Αλβανίας. Η διαφθορά είναι αδύνατο να αντιμετωπιστεί εδώ», δήλωσε στη EURACTIV.
Η Σερβία είναι η χώρα με τις χειρότερες επιδόσεις στην περιοχή, ακόμη περισσότερο από την Αλβανία. Η Διεθνής Διαφάνεια ανέφερε ότι από το 2016, όταν συγκέντρωσε 42 βαθμούς, βρίσκεται σε πτωτική πορεία, γίνεται όλο και πιο διεφθαρμένη και πέρυσι συγκέντρωσε μόλις 38 βαθμούς.
Αυτό επιδεινώνεται από τη μείωση των δημοκρατικών ελευθεριών από τότε που το κόμμα του προέδρου Αλεξάντερ Βούτσιτς ανέβηκε στην εξουσία. Η χώρα, που διαπραγματεύεται την ένταξή της και άνοιξε πρόσφατα ένα νέο κεφάλαιο, έπεσε από ελεύθερη σε μερικώς ελεύθερη τα τελευταία χρόνια αντί να καταγράψει βελτίωση.
Το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ επίσης δεν συγκρατήθηκε. Έχουν ασκήσει σημαντική κριτική τα τελευταία χρόνια για την έλλειψη ποικιλομορφίας των μέσων ενημέρωσης, την κρατική αιχμαλωσία, τις σημαντικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τις πολυάριθμες σοβαρές πράξεις κυβερνητικής διαφθοράς και τα εγκλήματα κατά της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ και των ατόμων με αναπηρία.
Πολλά εγκλήματα κατά αυτών των ανθρώπων, καθώς και άλλων μελών της κοινωνίας, όπως οι γυναίκες, η κοινωνία των πολιτών και η κοινωνία στο σύνολό της, έμειναν ατιμώρητα.
Το Κοσσυφοπέδιο και η Βοσνία-Ερζεγοβίνη δεν έχουν ακόμη λάβει καθεστώς υποψήφιας χώρας, με το πρώτο να μην έχει ακόμη απελευθερώσει τις θεωρήσεις. Μεταξύ των γειτόνων τους, το Κοσσυφοπέδιο έχει καταγράψει σημαντική αύξηση σε όλους τους τομείς τα τελευταία χρόνια, κατατασσόμενο συχνά πάνω από τους ομολόγους του που ελπίζουν στην ΕΕ.
Συνολικά, η κατάσταση όσον αφορά τη διαφθορά, το οργανωμένο έγκλημα, την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και άλλα πολιτικά ζητήματα δεν είναι καλή στα Δυτικά Βαλκάνια. Παρά τα εκατοντάδες εκατομμύρια που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει διαθέσει στις ελπιδοφόρες χώρες, ανεξάρτητες οργανώσεις αναφέρουν οπισθοδρόμηση αντί για πρόοδο.
Αυτό οδηγεί σε ερωτήματα σχετικά με την αποτελεσματικότητα των χρημάτων που επενδύθηκαν, όπως σημειώνει το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, καθώς και την πορεία τους προς την ΕΕ.
Από Alice Taylor | EURACTIV.com with exit.al | Μεταφρασμένο από Σπύρος Σιδέρης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου