Κλίβανους, σφαιρικά αγγεία αποθήκευσης και σπάνιους τύπους ειδωλίων από το 6000 π.Χ. φέρνει στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη. Η ιδιαίτερη νεολιθική εγκατάσταση στην Καρδίτσα.
Οι ταμπέλες που οδηγούν μετά την Καρδίτσα στον «Βοτανικό Κήπο», συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον των επισκεπτών της Λίμνης Πλαστήρας. Ο Κήπος βρίσκεται στην περιοχή Φτέρη 33 χιλιόμετρα από την Καρδίτσα, στις δυτικές όχθες της Λίμνης και στο σημείο εκείνο έχει εντοπιστεί η ψηλότερη νεολιθική θέση στη χώρα.
Σε υψόμετρο 800 μέτρων, προϊστορικοί κάτοικοι της Θεσσαλίας είχαν δημιουργήσει ένα καταφύγιο κι ενώ αρχικά θεωρήθηκε πως ήταν μια θέση περιοδικής κατοίκησης η συνέχεια της ανασκαφής οδηγεί στο συμπέρασμα πως ήταν ένας μόνιμος οικισμός.
Σε μικρό βάθος από την επιφάνεια του εδάφους, μόλις 1 μέτρου, εντοπίστηκε η κύρια χρήση του χώρου, η οποία ανάγεται στην Αρχαιότερη/έναρξη Μέσης Νεολιθική Εποχή γύρω στο 6000 π.Χ.
«Οι κλιματολογικές συνθήκες της εποχής εκείνης -5999-5845 π.Χ.- έμοιαζαν αρκετά με τις σημερινές, έτσι το κλίμα ευνόησε τη μόνιμη εγκατάσταση των τροφοκυνηγών και τροφοσυλλεκτών της περιοχής», λέει στη Voria η διευθύντρια της ανασκαφής, Επίτιμη Έφορος Αρχαιοτήτων, Νίνα Κυπαρίσση-Αποστολίκα και προσθέτει πως σε εκείνο το εύφορο οροπέδιο καλλιεργούνταν κατά βάση σιτηρά, ενώ ασκούνταν και η κτηνοτροφία, αλλά και το κυνήγι.
Τα ευρήματα πιστοποιούν ότι πρόκειται για μια θέση που είχε αυτονομία στα υλικά των πρώτων υλών, όπως ο πηλός για την κατασκευή αγγείων και πυριτόλιθος διαφόρων ποικιλιών. Εκεί κοντά υπήρχε σίγουρα μια πηγή πηλού και οι τεχνίτες έκαναν μεγάλη παραγωγή, αγγείων ικανή για να καλύψει τις ανάγκες του οικισμού. Ο πυριτόλιθος της Πίνδου έδωσε πλήθος εργαλείων, όπως και ο ψαμμίτης που υπήρχε σε αφθονία στο φυσικό υπόβαθρο της περιοχής.
Σύμφωνα με την κ. Κυπαρίσση-Αποστολίκα και τον αρχαιολόγο, Ορέστη Αποστολίκα, έχουν βρεθεί μέχρι στιγμής δύο κεραμικοί κλίβανοι με τα ίδια χαρακτηριστικά και η ανασκαφή που συνεχίζεται με την εποπτεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Καρδίτσας, ενδέχεται να φέρει στο φως και άλλους.
Εξηγούν επίσης πως είναι πιθανόν να υπάρχουν και άλλες παρόμοιες θέσεις της ίδιας εποχής στην ευρύτερη περιοχή. Ωστόσο επειδή γίνονται συστηματικές καλλιέργειες σε βάθος χρόνων και το γύρω τοπίο είναι δασωμένο με βελανιδιές και δέντρα σε πυκνή διάταξη, η αρχαιολογική έρευνα καθίσταται δύσκολη.
Η κεραμική που έχει βρεθεί στη νεολιθική αυτή θέση είναι κατά κανόνα μονόχρωμη, ομοιόμορφη, χωρίς διακοσμητικά σχέδια, όπως λ.χ. στην Κουτρουλού Μαγούλα Φθιώτιδας, κατασκευασμένη επί τόπου, και τα αγγεία κυρίως σφαιρικά. Είχαν χρήση αποθήκευσης πρώτων υλών κι αυτό επιβεβαιώνει περισσότερο τον μονιμότερο χαρακτήρα της θέσης. Έχουν βρεθεί επίσης «ιδιοκατασκευές» για διάφορες χρήσεις, πιθανόν και ένας φούρνος. Μια μεγάλη έκταση καλύπτεται από πυρακτωμένες επιχώσεις που περιορίζονται από την παρουσία πλινθόκτιστου τοίχου, όπου έχουν βρεθεί εστίες, πασσαλότρυπες και άλλα κινητά ευρήματα. Όσον αφορά τα οικοδομικά κατάλοιπα οι πασσαλότρυπες οδηγούν στο συμπέρασμα πως υπήρχαν πηλόκτιστες ή πλινθόκτισες κατασκευές, χαρακτηριστικό της εποχής αυτής.
Μεταξύ των κινητών ευρημάτων από όλο τον χώρο διακρίνονται κάποια ανθρωπόμορφα ειδώλια, το ένα εκ των οποίων έχει ύψος των 10,5εκ. που θεωρείται εξαιρετικά σπάνιο, ενώ ολόκληρο υπολογίζεται ότι θα ξεπερνούσε τα 16-17 εκ. ύψος. Ξεχωρίζει επίσης ακέραιο ομοίωμα κλιβάνου ή σπιτιού, επίσης πολύ σπάνιο εύρημα (εξωτερική φωτογραφία), ενώ δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμη αν η χρήση τους ήταν διακοσμητική, λατρευτική ή άλλη. Ενδιαφέρον έχουν επίσης κάποια κεραμικά, διακοσμητικά κουμπιά, που είναι πιθανόν να οδηγήσουν σε στενότερες σχέσεις με συγκεκριμένες θέσεις-μαγούλες της ίδιας περιόδου στον θεσσαλικό κάμπο.
Η περιοχή της Θεσσαλίας ανθεί κατά τη Νεολιθική Εποχή και φαίνεται πως ήταν ένα σημαντικό κέντρο παραγωγής πολιτισμού και διακίνησης νέων ιδεών. Κατοικούνταν δε από διαφορετικές ομάδες που επικοινωνούσαν μεταξύ τους και αντάλλασσαν ιδέες, τεχνογνωσία και πρακτικές. Αυτό ωστόσο δεν φαίνεται να ισχύει για όσους είχαν επιλέξει να κατοικήσουν στη θέση «Βοτανικός Κήπος». Η μέχρι στιγμής έρευνα δείχνει πως η προϊστορική αυτή ομάδα, ίσως λόγω διαφορετικών συνηθειών και παραδόσεων, που να ανάγονται αρκετά πίσω στην προϊστορία, ήταν πιο εσωστρεφής και περισσότερο απομονωμένη από τις υπόλοιπες του κάμπου. Στο οροπέδιο της Λίμνης Πλαστήρα οι τροφοσυλλέκτες δεν είχαν ιδιαίτερες επαφές με άλλες ομάδες, όπως μαρτυρά και η αδιακόσμητη κεραμική. Στα σφαιρικά αγγεία αποθήκευαν προμήθειες για τον δύσκολο χειμώνα και έτσι δεν προέκυπτε η ανάγκη να μετακινηθούν ή να ζητήσουν βοήθεια.
«Όπως εκτιμάται μέχρι στιγμής, πρόκειται για μια σπάνια σε μεγάλο υψόμετρο νεολιθική εγκατάσταση, που διαφέρει από ό,τι γνωρίζουμε μέχρι σήμερα από τις πεδινές ανάλογες εγκαταστάσεις, με την έννοια της "πρωτοτυπίας" και της μη επανάληψης όμοιων κινητών ή σταθερών ευρημάτων. Και πρέπει να αντιμετωπιστεί ως μια ιδιαίτερη περίπτωση που ανοίγει νέα πεδία στη νεολιθική έρευνα», σημειώνει η κ. Κυπαρίσση-Αποστολίκα.
Πηγή: Μ. Ριτζαλέου, Voria
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου