Οι Γιοί του Έλληνα

Giovanni Maria Bottalla (1613-1644) ο επονομαζόμενος  Raffaellino, Ιταλός ζωγράφος, 

Δευκαλίων και Πύρρα, 1635

 

Ο Δευκαλίων (ο Έλληνας Νώε) και η Πύρρα, οι μόνοι που σώθηκαν από τον κατακλυσμό που προκάλεσε ο Δίας, πετούν πέτρες πίσω τους (τα οστά της Μητέρας Γαίας) προκειμένου να δημιουργηθούν  και πάλι οι άνθρωποι. Από την πρώτη πέτρα που πέταξε ο Δευκαλίων, γεννιέται ο γιός του Έλλην. Η λέξη λαός προέρχεται από τη ρίζα –λας = πέτρα, εξ ου και λα-τομείον.

________________________________________

Adrea di Mariotto del Minga (1540-1596) Φλωρεντινός ζωγράφος

Δευκαλίων και Πύρρα, 1572

43

ΟΙ ΓΙΟΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΑ

Ο ΕΛΛΗΝ*, ο γιός του Δευκαλίωνα, παντρεύτηκε την Ορσηίδα, και εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλία, όπου τον διαδέχτηκε ο πρεσβύτερος γιός του Αίολος [Απολλόδωρος Α 7,3].

β. Ο νεότερος γιός του Έλληνα, ο Δώρος, μετανάστευσε στον Παρνασσό, όπου ίδρυσε την πρώτη δωρική κοινότητα. Ο δεύτερος γιός, ο Ξούθος, είχε ήδη διαφύγει στην Αθήνα, αφού τα αδέλφια του τον κατηγόρησαν για κλοπή, και εκεί παντρεύτηκε την Κρέουσα, κόρη του Ερεχθέα, που του γέννησε τον Ίωνα και τον Αχαιό. Έτσι τα τέσσερα ενδοξότερα ελληνικά έθνη, δηλαδή οι Ίωνες, οι Αιολείς, οι Αχαιοί και οι Δωριείς, κατάγονταν όλα από τον Έλληνα. Αλλά ο Ξούθος δεν πρόκοψε στην Αθήνα: όταν εκλέχθηκε διαιτητής, με το θάνατο του Ερεχθέα, ανακήρυξε τον πρεσβύτερο γαμπρό του Κέκροπα δεύτερο νόμιμο κληρονόμο του θρόνου. Η απόφαση αυτή αποδείχτηκε διόλου δημοφιλής, και ο Ξούθος εξορίστηκε από την πόλη και πέθανε στον Αιγιαλό, τη σημερινή Αχαΐα [Ηρόδοτος Α  56^. Παυσανίας Ζ 1,2].

1**.Οι Προέλληνες, που βρίσκονταν ήδη εκεί, έπεισαν του Ίωνες και τους Αιολείς, τα δύο πρώτα κύματα των πατριαρχικών Ελλήνων που εισέβαλλαν στην Ελλάδα, να λατρέψουν την Τριπλή Θεά, μεταβάλλοντας ανάλογα τα κοινωνικά τους έθιμα, και να γίνουν έτσι Γραικοί («αυτοί που λατρεύουν τη Γραία-θεά»). Αργότερα, οι Αχαιοί και οι Δωριείς κατόρθωσαν να εγκαθιδρύσουν την πατριαρχική διακυβέρνηση και την πατρογραμμική κληρονομιά, και έτσι χαρακτήρισαν τον Αχαιό και τον Δώρο γιούς πρώτης γενεάς από κοινό πρόγονο, τον Έλληνα, που είναι ο αρσενικός τύπος της Σελήνης-θεάς Έλλης ή Ελένης. Το Πάριο Χρονικό αναφέρει ότι η αλλαγή από Γραικοί σε Έλληνες πραγματοποιήθηκε το 1521 π.Χ., χρονολογία που φαίνεται αρκετά λογική. Ο Αίολος και ο Ίων μετατέθηκαν τότε στη δεύτερη γενεά, και αποκλήθηκαν γιοί του Ξούθου που έρρεπε προς την κλεψιά, και τούτος ήταν ένας τρόπος για να καταγγελθεί η αφοσίωση των Αιολέων και των Ιώνων στην οργιαστική Σελήνη-θεά Αφροδίτη – που ιερό πουλί της ήταν ο ξούθος ή σπουργίτης και που οι ιέρειές της  αδιαφορούσαν για την πατριαρχική άποψη ότι οι γυναίκες είναι ιδιοκτησία των πατεράδων και των συζύγων τους. Αλλά ο Ευριπίδης, σαν νομοταγής Ίωνας της Αθήνας, θέλει τον Ίωνα πρεσβύτερο αδελφό του Δώρου και του Αχαιού, καθώς επίσης και γιό του Απόλλωνα.

*[από την παράθεση του μύθου παραλείπονται οι παράγραφοι γ,δ,ε,ζ,η,θ,ι]

**[από την παράθεση του επεξηγηματικού σχολίου παραλείπονται οι παράγραφοι 2,3,4,5]

44

ΙΩΝ

Ο ΑΠΟΛΛΩΝ πλάγιασε κρυφά με την κόρη του Ερεχθέα Κρέουσα, σύζυγο του Ξούθου, σε ένα σπήλαιο κάτω από τα Προπύλαια της Αθήνας. Όταν γεννήθηκε ο γιός της Κρέουσας, ο Απόλλων τον φυγάδευσε στους Δελφούς, όπου ο γιός έγινε υπηρέτης του ναού και οι ιερείς τον ονόμασαν Ίωνα. Ο Ξούθος δεν είχε κληρονόμο, και ύστερα από πολλές αναβολές πήγε τελικά στο μαντείο των Δελφών να ρωτήσει πώς θα μπορούσε να αποκτήσει. Προς μεγάλη του έκπληξη πήρε την απάντηση ότι ο πρώτος άνθρωπος τον οποίο θα συναντούσε βγαίνοντας από το ιερό, θα ήταν γιός του^. ο άνθρωπος αυτός ήταν ο Ίων, και ο Ξούθος έβγαλε το συμπέρασμα ότι τον είχε αποκτήσει από κάποια Μαινάδα στα αχαλίνωτα όργια των Δελφών πριν από πολλά χρόνια. Ο Ίων δεν είχε τι να του αντιτείνει σ’ αυτό, και τον αναγνώρισε για πατέρα του. Αλλά η Κρέουσα θύμωσε βλέποντας ότι ο Ξούθος είχε τώρα γιό ενώ αυτή δεν είχε, και αποπειράθηκε να δολοφονήσει τον Ίωνα προσφέροντάς του ένα κύπελλο με δηλητηριασμένο κρασί. Ο Ίων όμως έκανε πρώτα σπονδή στους θεούς, και ένα περιστέρι κατέβηκε να δοκιμάσει το χυμένο κρασί. Το περιστέρι ψόφησε, και η Κρέουσα ζήτησε καταφύγιο στο βωμό του Απόλλωνα. Όταν ο Ίων, θέλοντας να εκδικηθεί, επιχείρησε να την τραβήξει σέρνοντας από εκεί, επενέβη η ιέρεια που εξήγησε ότι ο Ίων ήταν γιός της Κρέουσας από τον Απόλλωνα, αν και ο Ξούθος δεν έπρεπε να πάψει να πιστεύει ότι τον είχε αποκτήσει από κάποια Μαινάδα. Ύστερα δόθηκε στον Ξούθο η υπόσχεση ότι θα αποκτούσε από την Κρέουσα τον Δώρο και τον Αχαιό.

β. Κατόπιν ο Ίων  παντρεύτηκε την Ελίκη, κόρη του Σελινούντα, βασιλιά του Αιγιαλού, τον οποίο διαδέχτηκε στο θρόνο^. και μετά το θάνατο του Ερεχθέα, εκλέχθηκε βασιλιάς της Αθήνας. Οι τέσσερις επαγγελματικές τάξεις των Αθηναίων – αγρότες, τεχνίτες, ιερείς και στρατιωτικοί – πήραν τα ονόματά τους από τους γιούς που η Ελίκη έκανε του Ίωνα [Παυσανίας Ζ 1, 2^.  Ευριπίδης Ίων^.  Στράβων Η 7, 1^. Κόνων Διηγήσεις 27].

1.Ο θεατρικός αυτός μύθος διατυπώθηκε για να δώσει υπόσταση στην αρχαιότητα των Ιώνων απέναντι στους Δωριείς και στους Αχαιούς (βλ. 43. 1), καθώς και για να τους εξασφαλίσει θεϊκή καταγωγή από τον Απόλλωνα. Αλλά η Κρέουσα στο σπήλαιο είναι ίσως η θεά που παρουσιάζει το βρέφος ή τα βρέφη (βλ. 43. 2), σ’ έναν βοσκό, ο οποίος κατά λάθος εκλαμβάνεται ο Απόλλων με ποιμενική αμφίεση. Η Ελίκη,  η ιτιά, ήταν το δέντρο του πέμπτου μήνα, αφιερωμένο στην Τριπλή Μούσα, που η ιέρειά της το χρησιμοποιούσε σε κάθε είδους μαγείες και νερομαγείες (βλ. 28. 5)^. oι Ίωνες φαίνεται ότι της είχαν υποταχθεί με τη θέλησή τους. 

Για τις υπόλοιπες παραγράφους του μύθου των Γιών του Έλληνα και των υπόλοιπων επεξηγηματικών σχολίων που παραθέτει ο Γκρέιβς, για το μύθο του Κατακλυσμού του Δευκαλίωνα καθώς και για τις σχετικές παραπομπές, μπορείτε να ανατρέξετε στο βιβλίο:

Robert Graves - Οι Ελληνικοί Μύθοι - τόμος Α

απ' όπου και τα παραπάνω αποσπάσματα.

ΠΗΓΗ tinker-tinker-tinker