Του Κώστα Ράπτη
Μας χωρίζουν μόλις λίγες εβδομάδες από τότε που η Ουάσινγκτον χρησιμοποιούσε απέναντι στο Πεκίνο τη γλώσσα των έμμεσων πλην σαφών απειλών, καλώντας τη χώρα του Σι Τζινπίνγκ να κρατηθεί μακριά, για τον φόβο των δευτερογενών κυρώσεων, από την ενίσχυση της πολεμικής προσπάθειας της Ρωσίας στην Ουκρανία ή τη διευκόλυνση της παράκαμψης των αντιρωσικών κυρώσεων.
Μας χωρίζουν ακόμα λιγότερες εβδομάδες από την ασιατική περιοδεία του Τζο Μπάιντεν, οπότε ο πρόεδρος των ΗΠΑ, σε μία ακόμα αποστροφή του που χαρακτηρίστηκε "γκάφα", δέσμευσε τη χώρα του στην (ένοπλη) υπεράσπιση της Ταϊβάν σε περίπτωση που αυτή θα δεχθεί επίθεση από την ηπειρωτική Κίνα.
Και όμως: πολλαπλασιάζονται τις τελευταίες ημέρες οι ενδείξεις ότι η Ουάσινγκτον πατά "φρένο" στη διολίσθηση των σινοαμερικανικών σχέσεων προς νεοψυχροπολεμικές εντάσεις με απρόβλεπτα ρίσκα. Και ο παράγοντας-κλειδί για αυτήν τη μεταστροφή δεν είναι παρά... ο πληθωρισμός.
Απεμπλοκή από την κληρονομιά Τραμπ
Από την πρώτη στιγμή ο νυν ένοικος του Λευκού Οίκου είχε εκδηλώσει τη γενική πρόθεση να άρει τους δασμούς σε κινεζικά προϊόντα, οι οποίοι αποτέλεσαν την εμβληματικότερη χειρονομία του προκατόχου του, Ντόναλντ Τραμπ, σε θέματα διεθνούς πολιτικής. Ωστόσο, ενάμιση χρόνο μετά την ορκωμοσία του Τζο Μπάιντεν τίποτε δεν έχει αλλάξει και οι δασμοί σε κινεζικά προϊόντα συνολικής αξίας 370 δισ. δολαρίων είναι πάντα σε ισχύ.
Οι πληθωριστικές πιέσεις, που παροξύνθηκαν από τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, αλλάζουν το σκηνικό. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Μαΐου, που ανακοινώθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα, οι τιμές καταναλωτή αυξήθηκαν κατά 8,6% σε ετήσια βάση, ήτοι με τον ταχύτερο ρυθμό της τελευταίας 40ετίας ‒ και ο Μπάιντεν επείγεται να εξεύρει τρόπους αποκλιμάκωσής τους. Εξού και, σύμφωνα με το "Politico", στον Λευκό Οίκο έχουν ήδη διοργανωθεί τρεις συσκέψεις ειδικών επί του θέματος, καθώς και διμερείς συναντήσεις του προέδρου με τις υπουργούς Οικονομικών, Τζάνετ Γέλεν (που ήδη συνηγορεί δημόσια υπέρ της άρσης των δασμών), και Εμπορίου, Τζίνα Ραϊμόντο, η οποία φέρεται περισσότερο επιφυλακτική.
Το αν η άρση των δασμών στα κινεζικά προϊόντα πρόκειται να έχει υπολογίσιμο αποτέλεσμα αποτελεί αντικείμενο συζήτησης – πάντως, σύμφωνα με μία από τις εκθέσεις που έχει στα χέρια του ο Μπάιντεν, θα μπορούσε να ροκανίσει τον πληθωρισμό κατά 1,3%. Ωστόσο το πόσοι και ποιοι από τους δασμούς θα μπορούσαν να αρθούν και με τι ρυθμό είναι μια απόφαση που περιπλέκεται από υπολογισμούς σχετικούς όχι μόνο με την ανάγκη προστασίας της απασχόλησης στην Αμερική, αλλά και με το πολιτικό γόητρο της υπερδύναμης.
Συνάντηση με ανάμικτα μηνύματα
Στο ίδιο πλαίσιο, ο Αμερικανός σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Τζέικ Σάλιβαν είχε τη Δευτέρα στο Λουξεμβούργο συνάντηση με τον Γιανγκ Τζιετσί, μέλος του Πολιτικού Γραφείου του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας και διευθυντή του Κεντρικού Γραφείο Εξωτερικών Σχέσεων. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Λευκού Οίκου, η συνάντησή αυτή, η οποία ήρθε σε συνέχεια της τηλεφωνικής επικοινωνίας των δύο ανδρών στις 18 Μαΐου, αποτέλεσε ευκαιρία για μια "ειλικρινή, ουσιαστική και παραγωγική συζήτηση μιας σειράς περιφερειακών και διεθνών θεμάτων ασφαλείας, καθώς και θεμελιωδών ζητημάτων στις σινοαμερικανικές σχέσεις", με τον Τζέικ Σάλιβαν να υπογραμμίζει τη σημασία της "διατήρησης ανοικτών γραμμών επικοινωνίας στη διαχείριση του ανταγωνισμού των δύο χωρών".
Περισσότερο αυστηροί τόνοι, πάντως, κυριαρχούν στην κινεζική εκδοχή, καθώς ο Γιανγκ Τζιετσί φέρεται να απηύθυνε μια σειρά προειδοποιήσεων. "Οι ΗΠΑ θα πρέπει να τοποθετήσουν την Κίνα στη σωστή στρατηγική προοπτική, να κάνουν τη σωστή επιλογή και να μεταφράσουν σε συγκεκριμένες πράξεις τις παρατηρήσεις του προέδρου Μπάιντεν ότι δεν επιδιώκουν έναν νέο ψυχρό πόλεμο, ότι δεν αποβλέπουν σε αλλαγή του συστήματος της Κίνας, ότι δεν στοχεύουν την Κίνα με την αναζωογόνηση των συμμαχιών τους, ότι δεν υποστηρίζουν την "ανεξαρτησία της Ταϊβάν” και ότι δεν αποζητούν μια σύγκρουση με την Κίνα", αναφέρει το κινεζικό ανακοινωθέν για τη συνάντηση. Επιπλέον, τονίζεται ότι η Κίνα παραμένει ακλόνητη στην υπεράσπιση της εθνικής κυριαρχίας και της εδαφικής της ακεραιότητας και θεωρεί το ζήτημα της Ταϊβάν "πολιτικό θεμέλιο" των σινοαμερικανικών σχέσεων, που θα συνεχίσει να γεννά ρίσκα όσο οι ΗΠΑ επιχειρούν να το χρησιμοποιούν για την ανάσχεση της Κίνας.
Τηλεφωνικό δώρο γενεθλίων με αμοιβαίες διαβεβαιώσεις
Η στάση Γιανγκ στη συνάντηση με τον Σάλιβαν δεν ήταν παρά ο προάγγελος μιας ακόμα θεαματικότερης εξέλιξης που ήρθε δύο μέρες μετά. Την Τετάρτη, ημέρα των γενεθλίων του, ο Κινέζος ηγέτης Σι Τζινπίνγκ είχε την πρώτη μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία τηλεφωνική του επικοινωνία με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν – διαψεύδοντας τις εκτιμήσεις ότι το Πεκίνο πρόκειται να τηρήσει στο πλαίσιο του νέου Ψυχρού Πολέμου μιαν εξισορροπητική στάση, που θα μπορούσε ενδεχομένως και να αξιοποιηθεί από τη Δύση.
Η συνδυαστική ανάγνωση των ανακοινωθέντων Μόσχας και Πεκίνου εμφανίζει τους Πούτιν και Σι να διαβεβαιώνουν αλλήλους ότι η σινορωσική σχέση χαρακτηρίζεται από έναν βαθμό εμπιστοσύνης που "δεν διαταράσσεται από τα τρέχοντα γεγονότα και την αναστάτωση στη διεθνή κατάσταση" και ότι οι οικονομικοί δεσμοί πρόκειται να γνωρίσουν περαιτέρω εμβάθυνση, παρά τις κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας. Ο ένοικος του Κρεμλίνου φρόντισε, μάλιστα, να υπογραμμίσει την κατανόηση και στήριξη της Ρωσίας σε ευαίσθητα θέματα εθνικού συμφέροντος της Κίνας, όπως η Ταϊβάν, το Χονγκ Κονγκ και το Σιντζιάνγκ, ενώ ο συνομιλητής του ανταπέδωσε, τονίζοντας ότι η χώρα του αντιμετωπίζει το ουκρανικό ζήτημα "στα ιστορικά του συμφραζόμενα" και επιδιώκει μια "διευθέτηση του ζητήματος με υπεύθυνο τρόπο". Χαρακτηριστικά, οι λέξεις "εδαφική ακεραιότητα", "κυριαρχία", "πόλεμος" ή "κατάπαυση του πυρός" απουσίαζαν από την τοποθέτηση του Σι.
Η προειδοποίηση Κίσινγκερ
Αλλά, βέβαια, δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά όταν ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, παρά τις στενές οικονομικές σχέσεις της Κίνας με τη χώρα του, η οποία αποτελεί φυσική κατάληξη των κινεζικών "νέων δρόμων του μεταξιού", είχε την έμπνευση, σε συνέντευξή του με αφορμή τον ασιατικό "Διάλογο του Shangri-La" στις 11 Ιουνίου, να απευθύνει έκκληση για εντονότερη διεθνή στήριξη της Ταϊβάν έναντι της Κίνας.
Σε κάθε περίπτωση, η "μόνιμη συμμαχία" Κίνας-Ρωσίας, για την οποία προειδοποίησε ο Χένρι Κίσινγκερ απευθυνόμενος στο Φόρουμ του Νταβός, προβάλλει ως πιθανότητα ισχυρότερη των δυτικών προσδοκιών. Ο ίδιος, ως υπουργός Εξωτερικών πριν από πενήντα χρόνια, κατάφερε αριστοτεχνικά να παρεμβάλει τις ΗΠΑ στην ιστορικά τεταμένη σινορωσική σχέση, καθορίζοντας την έκβαση του Ψυχρού Πολέμου. Οι διάδοχοί του δεν αποδεικνύονται εξίσου επιδέξιοι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου