Από το ιστολόγιο http://www.sigmalive.com/news/politics/415927
Ευθύνες στους τέως υπουργούς του -Εξωτερικών και Άμυνας- επέρριψε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Δημήτρης Χριστόφιας, κατά τη σημερινή κατάθεση του ενώπιον της μονομελούς ερευνητικής επιτροπής, υπό τον Πόλυ Πολυβίου, υποστηρίζοντας ότι δεν φέρει καμία προσωπική ευθύνη για την τραγωδία. Ο πρόεδρος Χριστόφιας έκανε λόγο για ''λάθος διάγνωση από τους αρμόδιους'' σε σχέση με την επικινδυνότητα του φορτίου, αλλά και για ''υποτίμηση των κινδύνων''.
Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας στην κατάθεση του ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι δεν ήταν ενήμερος για επίμαχες συσκέψεις, εκφράζοντας παράλληλα την οργή του επειδή ακριβώς δεν έτυχε ενημέρωσης. Ανέφερε επίσης ότι δεν γνώριζε ότι το φορτίο γειτνίαζε με σταθμό της ΑΗΚ και ότι αν το γνώριζε δεν θα δεχόταν να μπει εκεί. Τόνισε, ταυτόχρονα, ότι η ευθύνη βαραίνει και τους στρατιωτικούς οι οποίοι, όπως είπε, δεν τον ενημέρωσαν για τους κινδύνους έκρηξης που ελλόχευαν αλλά και τον Διευθυντή του Διπλωματικού του Γραφείου Λεωνίδα Παντελίδη.
Από τις 9.00 είχε ήδη αρχίσει να συγκεντρώνεται κόσμος έξω από το Υπουργείο Οικονομικών όπου πραγματοποιήθηκε η κατάθεση του Προέδρου της Δημοκρατίας. Τα μέτρα ασφαλείας ήταν δρακώντια αφού για πρώτη φορά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ήλθε πρόσωπο με πρόσωπο με τους συγγενείς των θυμάτων.
Οι γονείς των διδύμων έφθασαν στο ΥΠΟΙΚ κρατώντας μία τεράστια φωτογραφία των δύο γιων της. Λίγο αργότερα, στις 9:41, κατέφθασε στο χώρο και ο Πόλυς Πολυβίου μαζί με την ομάδα του.
Συγγενείς των θυμάτων ανάρτησαν πανό στην είσοδο του Υπουργείου Οικονομικών όπου αναγραφόταν «Η ταπείνωση προηγείται της δόξας-Δείξε ανθρωπιά».
Γύρω στις 10:20 έφθασε στο Υπουργείο Οικονομικών ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, συνοδευομένος από τον Κυβερνητικό Εκπρόσωπο, Στέφανο Στεφάνου και τον Υφ. παρά τω Προέδρω Τίτο Χριστοφίδη.
Ο κ. Πολυβίου στην εισαγωγική του τοποθέτηση υπενθύμισε στους παρευρισκόμενους ότι δεν θα ανεχτεί διασάλευση της τάξης εντός της αίθουσας. Σε τέτοια περίπτωση δεν θα διστάσει να διακόψει τη διαδικασία και να συνεχίσει αφού πρώτα αποχωρήσουν οι παρευρισκόμενοι. Υπενθύμισε ότι πρόκειται για ερευνητική διαδικασία και όχι για δικαστήριο ή ποινική ανάκριση και δεν θα υποβάλει ερωτήσεις εφ’ όλης της ύλης αλλά στοχευμένα σε διευκρινιστικά σημεία.
«Ακούω διάφορα», δήλωσε ο κ. Πολυβίου «ότι δεν θα δεχθεί κανείς κουκούλωμα και συσκότιση. Η ευθύνη για το πόρισμα είναι δική μου και όχι της Κυβέρνησης και αν τίθεται τέτοιο θέμα εγώ φέρω την ευθύνη. Το πόρισμα θα δημοσιοποιηθεί άρα όλοι θα δείτε τα δικά μου συμπεράσματα και κριτής είναι ο λαός και εγώ κρινόμενος».
Στη συνέχεια, γύρω στις 10:35, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ξεκίνησε την ανάγνωση της 10σέλιδης τοποθέτησής του. Όπως είχαμε αποκαλύψει από χθες, στην εισαγωγή του εξέφρασε το συγκλονισμό, την οδύνη και τα συλλυπητήριά του στους συγγενείς των 13 θυμάτων της τραγωδίας στο Μαρί. «Ειλικρινά, όλο αυτό το χρονικό διάστημα, η σκέψη μου βρίσκεται στους συγγενείς των θυμάτων, στους οποίους θα ήθελα και με αυτή την ευκαιρία να εκφράσω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια και τη συμπάθεια μου από τα βάθη της καρδιάς μου», είπε.
Συνεχίζοντας ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δήλωσε ότι το όλο θέμα χωρίζεται σε δύο μεγάλες ενότητες: « Η πρώτη μεγάλη ενότητα είναι η πολιτική απόφαση για χειρισμό του φορτίου, με βάση τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, τις διεθνείς υποχρεώσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας και το Εθνικό Συμφέρον. Η δεύτερη ενότητα είναι ο όλος χειρισμός του φορτίου από αυτούς που είχαν την αρμοδιότητα και τη γνώση να το πράξουν».
Έπειτα ο Πρόεδρος προχώρησε σε ιστορική αναδρομή λέγοντας πως «το ζήτημα ήταν από την αρχή πολύ σύνθετο και ευαίσθητο. Από την πρώτη στιγμή γίναμε δέκτες διαβημάτων, παραστάσεων και πιέσεων από χώρες που διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διεθνή σκηνή με την υπόμνηση ότι, ιδιαίτερα η Κυπριακή Δημοκρατία, θα πρέπει να επιδεικνύει ευαισθησία στην εφαρμογή των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας».
Σε σχέση με το χειρισμό του φορτίου του πλοίου ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δήλωσε ότι «ο όλος χειρισμός του φορτίου του πλοίου έγινε σε πλήρη συνεργασία με την Αρμόδια Επιτροπή Κυρώσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας».
«Η επιθυμία μας ήταν να βρεθεί τρόπος το φορτίο να μην παραμείνει στην Κύπρο», είπε. Διατυπώσαμε τη θέση ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν θα είχε τη δυνατότητα να κρατήσει και υποθηκεύσει το φορτίο, ως επιχείρημα στην προσπάθεια μας να πείσουμε για την ανάγκη άμεσης εμπλοκής του Συμβουλίου Ασφαλείας. Επιπλέον διερευνήσαμε το ενδεχόμενο το φορτίο να μεταφερθεί στις εγκαταστάσεις της UNIFIL ή στη Μάλτα.
Στη συνέχεια ο Πρόεδρος δήλωσε ότι στις 4 Φεβρουαρίου 2009, μεταφέρθηκε σε Μόνιμους Αντιπρόσωπους κρατών-μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, ότι «η Κυπριακή Δημοκρατία θα συνεργαστεί με κάθε χώρα που ενδιαφέρεται να συνδράμει την Κυπριακή Δημοκρατία στην αναζήτηση λύσης αναφορικά με το φορτίο του πλοίου, νοουμένου ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας θα έχει προηγουμένως συλλογικά αποφασίσει τη στήριξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στις όποιες διμερείς της ενέργειες».
Εκεί που διαπιστώθηκε σύγκλιση στις απόψεις των μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, δήλωσε ο Πρόεδρος, είναι ότι το φορτίο θα έπρεπε να παραμείνει στην Κύπρο ως η επιλογή για την ορθότερη εφαρμογή των εν λόγω ψηφισμάτων. «Την ίδια ώρα συνεχίζονταν οι αρνητικές αντιδράσεις κύρια από τη Συρία αλλά και αργότερα από το Ιράν σε σχέση με την πιθανότητα κατακράτησης του φορτίου».
«Θέλω επίσης να υπενθυμίσω ότι την περίοδο που εξετάζουμε πολιτικοί αρχηγοί οι οποίοι είχαν τύχει ενημέρωσης για τους χειρισμούς μας, στήριξαν με δημόσιες δηλώσεις, τους χειρισμούς που έγιναν από πλευράς μας. Κανένας δεν διαφώνησε, ούτε δημόσια ούτε άλλως πως, με την απόφαση για κατάσχεση και αποθήκευση του φορτίου. Κανένας δεν διαφοροποιήθηκε μέχρι και την καταστροφική έκρηξη στο Μαρί στις 11 Ιουλίου».
Η αλλαγή στάσης της Κυπριακής Δημοκρατίας η οποία υποστήριζε παραδοσιακά το ψήφισμα ενάντια στην κατοχή των Υψωμάτων Γκολάν επί προηγούμενης διακυβέρνησης, το 2007, εξόργισε τη Συρία γιατί αυτή μας η κίνηση ερμηνεύτηκε ως μη φιλική αλλαγή της στάσης της Κύπρου έναντι της Συρίας. Υπήρχε παράλληλα επίθεση φιλίας της Τουρκίας προς τη Συρία με ενίσχυση τόσο των πολιτικών όσο και των οικονομικών τους σχέσεων και την υπογραφή σωρείας συμφωνιών. Η Συρία δεχόταν ισχυρές τουρκικές πιέσεις για να αλλάξει τη στάση της στο κυπριακό ιδιαίτερα εντός της Ισλαμικής Διάσκεψης, Γραμματέας της οποίας είναι Τούρκος διπλωμάτης. Υπενθυμίζω επίσης ότι η ακτοπλοϊκή σύνδεση των κατεχομένων με τη Συρία δημιούργησε δικαιολογημένη αναστάτωση σε σχέση με τον κίνδυνο αναβάθμισης του ψευδοκράτους.
Ο Πρόεδρος αναφέρθηκε εκτενώς στις αντιδράσεις της Συρίας και του Ιράν. «Έχω κάνει αυτή την εισαγωγή για να γίνει κατανοητός ο διπλωματικός ελιγμός που ήμασταν υποχρεωμένοι να κάνουμε για λόγους εθνικού συμφέροντος κατά τη συνάντηση με τον Πρόεδρο της Συρίας κ. Άσσαντ τον Αύγουστο του 2009. Στην ίδια συνάντηση ξεκαθαρίσαμε με σαφήνεια ότι η Κύπρος δεν μπορεί να παραβιάζει ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας», δήλωσε.
Στη δεύτερη ενότητα ο Πρόεδρος δήλωσε ότι η ευθύνη της φύλαξης του φορτίου «ανατέθηκε λογικά και φυσιολογικά σε εκείνους που είχαν τη γνώση και την εμπειρία να διαχειριστούν ένα τέτοιο ζήτημα. Δηλαδή στην Εθνική Φρουρά. Είναι ξεκάθαρο στη δική μου αντίληψη ότι το όλο συμβάν αποτελεί μια αποτυχία του συστήματος».
«Υπάρχει στη λειτουργία της γραφειοκρατίας στον τόπο μας αδυναμία ελέγχου και αυτοελέγχου. Αυτές οι αδυναμίες δημιουργούν φαινόμενα αμέλειας, αναβλητικότητας και ευθυνοφοβίας. Δεν είναι πρόθεσή μου να μηδενίσω τη συνεισφορά και την προσφορά της ευρύτερης δημόσιας υπηρεσίας αλλά να σημειώσω τις αδυναμίες».
Για τη σύσκεψη της 7ης Φεβρουαρίου 2011, η οποία εξέτασε την πιθανότητα καταστροφής του φορτίου δεν έτυχα καμίας ενημέρωσης. Για την υπηρεσιακή σύσκεψη της 5ης Ιουλίου, μια εβδομάδα πριν από την έκρηξη, όταν πλέον είχε εντοπιστεί ο μεγάλος κίνδυνος με το φορτίο, επίσης δεν έτυχα οποιασδήποτε ενημέρωση. Δυστυχώς, αποδεικνύεται από τα ίδια τα γεγονότα ότι υπήρξε από τους αρμόδιους λάθος διάγνωση σε σχέση με την επικινδυνότητα του φορτίου. Υπήρξε από τους αρμόδιους υποτίμηση των κινδύνων.
Αυτή την πραγματικότητα με πόνο ψυχής αλλά και παρρησία, παρουσίασα ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου λίγες μόνο ώρες μετά τη φονική έκρηξη όπως φαίνεται στα πρακτικά του Υπουργικού, εκφράζοντας το θυμό αλλά και την απογοήτευση μου για το γεγονός ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν ήταν ενήμερος.
Όπως δεν ήμουν ενήμερος για το αίτημα της αρμόδιας Επιτροπής Κυρώσεων να αποστείλει αντιπροσωπεία στη Κύπρο για έλεγχο του φορτίου.
Όλο αυτό το χρονικό διάστημα ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας έχω υπομείνει μια απαράδεκτη συμπεριφορά η οποία προσβάλει πάνω από όλα τους θεσμούς και τη δημοκρατία στον τόπο μας. Αναφέρομαι σε ύβρεις και προπηλακισμούς και ιδιαίτερα στην προσπάθεια κάποιων να δικάσουν και να καταδικάσουν, είτε μέσα από τους τηλεοπτικούς δέκτες είτε σε «λαϊκά δικαστήρια».
Κλείνοντας νιώθω την ανάγκη να καλέσω για ακόμα μια φορά το Κυπριακό Λαό σε ενότητα για αντιμετώπιση των κορυφαίων προκλήσεων που έχουμε μπροστά μας. Υπενθυμίζω την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου όπως το πόρισμα, σε συνεννόηση με το Γενικό Εισαγγελέα, δοθεί στη δημοσιότητα».
Σε αυτό το σημείο ολοκληρώθηκε η ανάγνωση του κειμένου από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και ξεκινούν οι ερωτήσεις.
Πολυβίου: Στη σύσκεψη της 7ης Φεβρουαρίου του 2011,της 5ης Ιουλίου του 2011 δηλώσατε ότι δεν είχατε καμία ενημέρωση για το ενδεχόμενο έκρηξης.
Χριστόφιας: Όχι
Πολυβίου: Στις 11/7/ 2011σε συνεδρία του Υπουργικού Συμβουλίου σύμφωνα με το πρακτικό δηλώσατε: «Δεν μας τα είπες αυτά Κώστα (Σ.Σ. Παπακώστα), λήφθηκαν αποφάσεις πίσω από την πλάτη του Προέδρου; Είμαι σαν τον απατημένο σύζυγο που το μαθαίνει τελευταίος». Δεν έπρεπε να κρατείστε ενήμερος άσχετα αν οι Υπουργοί/Συνεργάτες σας δεν σας ενημέρωσαν;
Χριστόφιας: Ενδιαφερόμουν, όμως δυστυχώς φαίνεται ότι κάποιοι ανέλαβαν ευθύνη χειρισμού του θέματος χωρίς να ενημερώσουν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Αν δύο Υπουργοί είχαν διαφορές μεταξύ τους κανονικά προσφεύγουν στον Πρόεδρο για να τους το λύσουν. Δεν μπορούσα εγώ να μυρίζομαι την επικινδυνότητα του φορτίου. Έλαβα γνώση για την επικινδυνότητα τον Σεπτέμβριο του 2010 από τον κ. Παντελίδη, όταν συναντηθήκαμε με δύο στρατιωτικούς διότι έκαναν από πριν διαβήματα για να καταστραφεί το υλικό το οποίο πιθανόν να ήταν επικίνδυνο. Δυστυχώς οι προσπάθειες αυτές και τα αποτελέσματα δεν μου ανακοινώθηκαν.
Πολυβίου: Εσείς επιλέγεται συνεργάτες σας, δεν αναλαμβάνεται ευθύνη για υπουργούς σας;
Χριστόφιας: Στη σύσκεψη που είχε πραγματοποιηθεί ο κ. Γεωργιάδης είχε δηλώσει ότι είναι μικρή η επικινδυνότητα φορτίου διότι η πυρίτιδα δεν εκρύγνειται μόνη της αφού το υλικό αυτό χρειάζεται επεξεργασία. Αυτό με καθησύχασε. Από εκεί και πέρα οι δύο υπουργοί ανέλαβα την ευθύνη και παραιτήθηκαν. Μια σχετική ευθύνη την έχω, αλλά θα είχα μεγαλύτερη και ολόκληρη ευθύνη αν γνώριζα τον τρόπο χειρισμού μεταξύ των δυο Υπουργών.
Πολυβίου: Κύριε Πρόεδρε, το μίνιμουμ που γνωρίζετε είναι ότι ήρθε το φορτίο για λόγους ανωτέρας βίας, έπρεπε να μείνει στην Κύπρο και παρέμεινε στο Μαρί με δική σας απόφαση (…) Δεν έπρεπε μέσω συνεργατών σας να λάβετε τα αναγκαία μέτρα για φύλαξη φορτίου, παρά τις όποιες διαβεβαιώσεις;
Χριστόφιας: Σε ένα κράτος ο Πρόεδρος που ασχολείται με πολλά δεν μπορεί από μόνος του, αν δεν γίνει καταμερισμός εργασίας και αν δεν δείξει εμπιστοσύνη συνεργάτες του να προχωρήσει. Οι συνεργάτες έχουν καθήκον να ενημερώνουν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Όταν μου είπε ο Παντελίδης είναι σχετικά επικίνδυνο και αφού υπήρχε αυτή η διατύπωση από δύο στρατιωτικούς του ζήτησα να ενεργήσει ώστε να καταστραφεί η πυρίτιδα. Προσπαθούσε ο άνθρωπος αλλά μπορείτε να δείτε μέσα από τα σχετικά έγγραφα τι δυσκολίες συναντούσε.
Πολυβίου: Τα γεγονότα δημιουργούν εικόνα εγκληματικής ολιγωρίας που άφησε να γίνει η έκρηξη. Δεν μπορεί ο άρχων της πολιτείας να λέει «είμαι ο απατημένος σύζυγος», ούτε «έκαμα καταμερισμό και τα θαλάσσωσαν οι άλλοι».
Χριστόφιας: Υποτιμήθηκαν οι κίνδυνοι από όλους. Κοντά μου ερχόταν η υποτίμηση του κινδύνου, υπενθυμίζω τη δήλωση Παπακώστα ότι μπορεί το υλικό να μπει σε κατοικημένη περιοχή… Όταν αυτός είχε διαβεβαιωθεί με αυτό τον τρόπο, σκεφτείτε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τι είχε πληροφορηθεί.
Πολυβίου: Σε πρακτικό της 6/2/09 αναφέρεστε στην ασφάλεια φύλαξης του φορτίου. Εφόσον αναθέσατε την ευθύνη στους Υπουργούς δεν έπρεπε να το ψάξετε και να μην εφησυχάσετε από τις διαβεβαιώσεις Παπακώστα… Και μέχρι σήμερα δεν γνωρίζουμε επακριβώς τι περιείχαν, όλα αυτά συνθέτουν και προσωπική ευθύνη;
Χριστόφιας: Έθεσα ως προϋπόθεση για την παραμονή του φορτίου να πραγματοποιηθεί καταγραφή και να δοθεί αναλυτικά τι υπήρχε στο φορτίο. Έγινε λόγος ότι η πυρίτιδα είναι επικίνδυνη και ότι κάποια επικίνδυνα υλικά μεταφέρθηκαν αλλού. Η επιλογή του Μαρί ως σημείο φύλαξης δεν ήταν δική μου. Εγώ ζήτησα ασφαλή χώρο και μου είπαν ότι υπήρχε ασφαλής χώρος… Αν γνώριζα γειτνίαση με το σταθμό της ΑΗΚ, δεν θα δεχόμουν να μπει εκεί…
Πολυβίου: Στην επιστολή του Αργυρού αναφέρεται ότι το ΥΠΑΜ με οδηγίες του Προεδρικού , ανέλαβε το συντονισμό της επιχείρησης και μεταφορά του φορτίου στο Μαρί.
Χριστόφιας: Όχι. Αρνούμαι κατηγορηματικά, δεν ήταν δικές μου οδηγίες, ούτε δική μου επιλογή. Δεν είμαι ανεύθυνος.
Πολυβίου: Τρεις αξιωματικοί επισκέφθηκαν τρία διαφορετικά στρατόπεδα, έθεσαν τις επιλογές στον Κώστα Παπακώστα και σε σας μετά για έγκριση του χώρου και σεις αποδεχτήκατε.
Χριστόφιας: Όχι, δεν ήταν δική μου απόφαση και αν γνώριζα γειτνίαση με το σταθμό της ΑΗΚ δεν θα επέτρεπα να πάνε εκεί.
Πολυβίου: Σε σύσκεψη του Υπουργικού Συμβουλίου στις 11/2/09 ενημερώσατε το Υπουργικό Συμβούλιο για τους χειρισμούς σας (Σ.Σ. το πρακτικό που αποκάλυψε χθες το Sigmalive), αναφέρεστε σε ένα-δύο επικίνδυνα κιβώτια.
Χριστόφιας: Υπήρξε υποτίμηση κινδύνου από όλους και πάνω απ’ όλα από τους στρατιωτικούς, οι οποίοι μετέφεραν και σε μας τις σχετικές πληροφορίες.
Πολυβίου: Αν εσείς λαμβάνατε την επιστολή της 23/11/09 που έστειλε το ΓΕΕΦ προς το ΥΠΕΞ για κινδύνους από την υπαίθρια αποθήκευση του φορτίου τι θα κάνατε;
Χριστόφιας: Θα έπαιρνα άμεσα μέτρα ανεξαρτήτως των εξόδων. Θα ζητούσα πρωτίστως από ειδικούς πως διασφαλίζουμε την ασφάλεια του φορτίου και θα αποφάσιζα αναλόγως. Δεν ήταν αρμόδιο το ΥΠΕΞ να αποφασίζει για θέματα ασφάλειας φορτίου.
Πολυβίου: Δεν σκανδαλίζει η δήλωση του τέως Υπουργού Εξωτερικών ότι οι πολιτικοί λόγοι που οδήγησαν στην παραμονή του φορτίου στην Κύπρο δεν έχουν αλλάξει.
Χριστόφιας: Βεβαίως και σκανδαλίζει η απάντηση του ΥΠΕΞ.
Πολυβίου: Όταν κάποιος είναι Πρόεδρος για 3μιση χρόνια δεν μπορεί να επικαλείται το σύστημα. Πρόκειται για ανυπαρξία του συστήματος και αυτό βαραίνει και τον ΠτΔ.
Χριστόφιας: Δεν θα έλεγα «ανυπαρξία» αλλά στρέβλωση. Προσπάθησα να το αλλάξω.
Πολυβίου: Αφού υπήρξε αμέλεια στη στάση των 2 υπουργών, γιατί δεν τους παύσατε;
Χριστόφιας: Τους έπαυσα όταν έλαβα γνώση, τον κ. Παντελίδη δεν μπορώ να τον παύσω διότι είναι δημόσιος υπάλληλος.
Πολυβίου: Στην έκθεση της Γιωρκάτζη τον Δεκέμβριο του 2010… υπάρχει αναφορά στο φορτίο. Τι κάνατε με αυτή την έκθεση; Τι έγινε από τότε μέχρι την έκρηξη;
Χριστόφιας: Ο κ. Παντελίδης ανέλαβε δράση από προηγουμένως αλλά και τότε ζήτησε σύσκεψη. Θεώρησε σημαντικό να συγκαλέσει σύσκεψη ο ΥΠΕΞ και έγινε η σύσκεψη του Φεβρουαριου, άρα ελήφθη υπόψιν η έκθεση Γιωρκάτζη. Όλες οι εκθέσεις διαβιβάζονται στους υπουργούς και όλα τα ζητήματα που έχουν σχέση με υπουργεία συζητούνται στο υπουργικό…
Πολυβίου: Μετεδόθη μήνυμα από τις Βρυξέλλες ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν συνεργάζεται με τους εταίρους (Γαλλία, Αγγλία) που προσφέρθηκαν να βοηθήσουν.
Χριστόφιας: Δεν υπήρξε επίσημη πρόταση από τη Γαλλία, τη Βρετανία ή ΕΕ. Πρόταση που να δείχνει την ετοιμότητα να παραλάβουν το φορτίο, ποτέ δεν υπήρξε. Διάβασα δήλωση σχετικού διπλωμάτη, στον οποίο ο Ύπατος Αρμοστής της Βρετανίας ξεκαθάρισε ότι δεν συμφωνεί με τη γλώσσα που χρησιμοποίησε η τσέχικη προεδρία και ότι η Κυπρος ολιγώρησε. Η Βρετανία, η Γαλλία, η Γερμα και οι ΗΠΑ εξήραν τους χειρισμούς μας. Τα ζητήματα που αφορούν κυρώσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας έχουν σχέση με τον ΟΗΕ και η Κύπρος λογοδοτεί πέραν όλων στα Ηνωμένα Έθνη.
Πολυβίου: Ο κ. Γεωργιάδης, πριν και μετά την εκφόρτωση σας ενημέρωνε για το φορτίο, και το περιεχόμενό του;
Χριστόφιας: Εκπλήσσομαι, κάτι τέτοιο δεν αληθεύει. Δεν ξέρω πότε ήρθε ούτε ποιον είδε ο κ. Γεωργιάδης.
Πολυβίου: Ο κ. Μπισμπίκας ανέφερε ότι το πρακτικό της σύσκεψης στις 6/2/09 στο Προεδρικό είχε αλλοιωθεί και ότι ο ίδιος ποτέ δεν είπε ότι έγινε προκαταρκτική έρευνα και ότι βρέθηκε ο χώρος που θα μπορούσαν να φυλαχτούν τα εμπορευματοκιβώτια. Ισχύει κάτι τέτοιο;
Χριστόφιας: Ο κ. Μπισμπίκας έλαβε μέρος στη σύσκεψη. Δεν δέχομαι να αμφισβητεί τον πρακτικογράφο και όσα αποτυπώνει. Τον άνθρωπο τον γνωρίζω και δεν άλλαξε τίποτα.
Πολυβίου: Υπήρξε πληροφορία ότι το πρακτικό αυτό βρέθηκε στο γραφείο σας μετά την έκρηξη. Δεν στάλθηκε για σχόλια όταν έπρεπε. Γιατί δεν το στείλατε;
Χριστόφιας: Δεν ήταν δική μου ευθύνη να δοθεί το πρακτικό για επιβεβαίωση.
Πολυβίου: Δέχεστε θεσμική ευθύνη;
Χριστόφιας: Εμμέσως έχω ευθύνη λογικά και θεσμικά, για λάθη και παραλείψεις των υπουργών μου.
Πολυβίου: Προσωπική και άμεση ευθύνη δέχεστε;
Χριστόφιας: Όχι δεν τη δέχομαι…
Ο κ. Πολυβίου στη συνέχεια υπέβαλε ερωτήσεις που του παρέδωσαν οι δικηγόροι των οικογενειών των θυμάτων.
Πολυβίου: Είπατε ότι δεν επισκεφθήκατε τη ναυτική βάση για 3,5 χρόνια, αν και κληθήκατε αρκετές φορές.
Χριστόφιας: Όχι και δεν υπήρξε συγκεκριμένος λόγος που δεν το έπραξα.
Πολυβίου: Στο πρακτικό της 6ης Σεπτεμβρίου γίνεται αναφορά σε κάποιους κινδύνους; Πως το αντιληφθήκατε;
Χριστόφιας: Γνώριζα ότι υπήρχαν κάποιοι κίνδυνοι από την έκθεση στον ήλιο κ.λπ. Αλλά δεν θεώρησα ότι κινδύνευε να σημειωθεί έκρηξη. Παρ’ όλα αυτά έδωσα τη συγκατάθεση μου να προχωρήσουν σε διαχωρισμό και καταστροφή των επικίνδυνων υλικών.
Πολυβίου: Στη σύσκεψη της 6ης Σεπτεμβρίου δεν ρωτήσατε ακριβώς ποιοι είναι οι κίνδυνοι για τους οποίους μιλούσε ο Παντελίδης ώστε να ληφθούν μέτρα;
Χριστόφιας: Γινόταν αναφορά σε κινδύνους από πυρίτιδα. Ακόμα και την ημέρα έκρηξης, ο Αρχηγός του ΓΕΕΦ είπε ότι είχε την εντύπωση ότι η πυρίτιδα δεν εκρήγνυται. Φάνηκε εκ των υστέρων ότι υπήρχε εντός της πυρίτιδας, υλικό που εκρήγνυται, δηλαδή νιτρογλυκερίνη.
Πολυβίου: Δεν έπρεπε να λάβετε ευθύνη εξουδετέρωσης του κινδύνου και αφού αυτό δεν έγινε να αναλάβετε της ευθύνη;
Χριστόφιας: Υπήρξε υποτίμηση κινδύνου από στρατιωτικούς, εγώ γιατί να αναλάβω την ευθύνη;
Μετά την ολοκλήρωση της κατάθεσης, ο Πρόεδρος επανέλαβε ότι δεν φέρει ο ίδιος την ευθύνη και απευθυνόμενος στους συγγενείς δήλωσε πως στόχος του είναι να πέσει άπλετο φως στην υπόθεση. Ο κ. Πολυβίου τον ευχαρίστησε και την ώρα που ο Πρόεδρος σηκώθηκε για να αποχωρήσει οι συγγενείς των θυμάτων του επιτέθηκαν φραστικά. Οι συγγενείς φώναζαν «δολοφόνε» και του είπαν ότι πρέπει να ντρέπεται αφού δεν άκουσαν το Mea Culpa που περίμεναν.
Η παρέμβαση της Προεδρικής Φρουράς όξυνε τα πνεύματα και προς στιγμή απειλήθηκαν επεισόδια.
Άντρες της Προεδρικής Φρουράς προσπάθησαν να συλλάβουν τον γιο του Πλοιάρχου Ιωαννίδη για κάτι που είπε στον Πρόεδρο κατά την αποχώρησή του. Επενέβη ο ίδιος ο κ. Πολυβίου ο οποίος τους είπε να τον αφήσουν, αφού ο μόνος που δικαιούται να διατάξει τη σύλληψή του είναι ο ίδιος ο Πολυβίου, από τη στιγμή που το περιστατικό συνέβη εντός της αίθουσας.
- "Δεν ήμουν ενήμερος για τη σύσκεψη της 7ης Φεβρουαρίου 2011
- Δεν έτυχα ενημέρωσης για τη σύσκεψη της 5ης Ιουλίου 2011
- Δεν γνώριζα το σχετικό αίτημα της Επιτροπής Κυρώσεων για αποστολή αντιπροσωπείας για έλεγχο του φορτίου
- Νοιώθω σαν τον απατημένο σύζυγο που τα μαθαίνει πάντα τελευταίος"
- Εξέφρασε παράλληλα το θυμό του επειδή δεν έτυχε ενημέρωσης
- "Δεν γνώριζα ότι το φορτίο γειτνίαζε με σταθμό της ΑΗΚ
- Αν το γνώριζα δεν θα δεχόμουν να μπει εκεί"
- Συγγενέις-Πανό απευθυνόμενο στον ΠτΔ: «Η ταπείνωση προηγείται της δόξας-Δείξε ανθρωπιά»
- Πολυβίου:«Κριτής είναι ο λαός και εγώ κρινόμενος».
- Χριστόφιας: "Ο Γεωργιάδης είχε δηλώσει ότι είναι μικρή η επικινδυνότητα
- Εμμέσως έχω ευθύνη λογικά και θεσμικά, για λάθη και παραλείψεις των υπουργών μου"
- Δεν έχω προσωπική και άμεση ευθύνη"
- Κατά την αποχώρηση του προέδρου Χριστόφια, οι συγγενείς άρχισαν να φωνάζουν και να τον αποκαλούν «δολοφόνο»
- Ο Πρόεδρος εκνευρίστηκε, χωρίς ωστόσο να πει οτιδήποτε
- «Αναμέναμε από τον Πρόεδρο τουλάχιστον ένα “mea culpa”» λένε οι συγγενέις
- Η αστυνομία επιχείρησε να συλλάβει το γιο του πλοίαρχου Ιωαννιδή επειδή εκστόμισε βρισιές εναντίον του Προέδρου
- Παρενέβη ο Πόλυς Πολυβίου και απέτρεψε τη σύλληψη λέγοντας ότι «δεν έχει κανένας δικαιοδοσία σε αυτήν εδώ την αίθουσα εκτός από εμένα»
Ευθύνες στους τέως υπουργούς του -Εξωτερικών και Άμυνας- επέρριψε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Δημήτρης Χριστόφιας, κατά τη σημερινή κατάθεση του ενώπιον της μονομελούς ερευνητικής επιτροπής, υπό τον Πόλυ Πολυβίου, υποστηρίζοντας ότι δεν φέρει καμία προσωπική ευθύνη για την τραγωδία. Ο πρόεδρος Χριστόφιας έκανε λόγο για ''λάθος διάγνωση από τους αρμόδιους'' σε σχέση με την επικινδυνότητα του φορτίου, αλλά και για ''υποτίμηση των κινδύνων''.
Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας στην κατάθεση του ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι δεν ήταν ενήμερος για επίμαχες συσκέψεις, εκφράζοντας παράλληλα την οργή του επειδή ακριβώς δεν έτυχε ενημέρωσης. Ανέφερε επίσης ότι δεν γνώριζε ότι το φορτίο γειτνίαζε με σταθμό της ΑΗΚ και ότι αν το γνώριζε δεν θα δεχόταν να μπει εκεί. Τόνισε, ταυτόχρονα, ότι η ευθύνη βαραίνει και τους στρατιωτικούς οι οποίοι, όπως είπε, δεν τον ενημέρωσαν για τους κινδύνους έκρηξης που ελλόχευαν αλλά και τον Διευθυντή του Διπλωματικού του Γραφείου Λεωνίδα Παντελίδη.
Από τις 9.00 είχε ήδη αρχίσει να συγκεντρώνεται κόσμος έξω από το Υπουργείο Οικονομικών όπου πραγματοποιήθηκε η κατάθεση του Προέδρου της Δημοκρατίας. Τα μέτρα ασφαλείας ήταν δρακώντια αφού για πρώτη φορά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ήλθε πρόσωπο με πρόσωπο με τους συγγενείς των θυμάτων.
Οι γονείς των διδύμων έφθασαν στο ΥΠΟΙΚ κρατώντας μία τεράστια φωτογραφία των δύο γιων της. Λίγο αργότερα, στις 9:41, κατέφθασε στο χώρο και ο Πόλυς Πολυβίου μαζί με την ομάδα του.
Συγγενείς των θυμάτων ανάρτησαν πανό στην είσοδο του Υπουργείου Οικονομικών όπου αναγραφόταν «Η ταπείνωση προηγείται της δόξας-Δείξε ανθρωπιά».
Γύρω στις 10:20 έφθασε στο Υπουργείο Οικονομικών ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, συνοδευομένος από τον Κυβερνητικό Εκπρόσωπο, Στέφανο Στεφάνου και τον Υφ. παρά τω Προέδρω Τίτο Χριστοφίδη.
Ο κ. Πολυβίου στην εισαγωγική του τοποθέτηση υπενθύμισε στους παρευρισκόμενους ότι δεν θα ανεχτεί διασάλευση της τάξης εντός της αίθουσας. Σε τέτοια περίπτωση δεν θα διστάσει να διακόψει τη διαδικασία και να συνεχίσει αφού πρώτα αποχωρήσουν οι παρευρισκόμενοι. Υπενθύμισε ότι πρόκειται για ερευνητική διαδικασία και όχι για δικαστήριο ή ποινική ανάκριση και δεν θα υποβάλει ερωτήσεις εφ’ όλης της ύλης αλλά στοχευμένα σε διευκρινιστικά σημεία.
«Ακούω διάφορα», δήλωσε ο κ. Πολυβίου «ότι δεν θα δεχθεί κανείς κουκούλωμα και συσκότιση. Η ευθύνη για το πόρισμα είναι δική μου και όχι της Κυβέρνησης και αν τίθεται τέτοιο θέμα εγώ φέρω την ευθύνη. Το πόρισμα θα δημοσιοποιηθεί άρα όλοι θα δείτε τα δικά μου συμπεράσματα και κριτής είναι ο λαός και εγώ κρινόμενος».
Στη συνέχεια, γύρω στις 10:35, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ξεκίνησε την ανάγνωση της 10σέλιδης τοποθέτησής του. Όπως είχαμε αποκαλύψει από χθες, στην εισαγωγή του εξέφρασε το συγκλονισμό, την οδύνη και τα συλλυπητήριά του στους συγγενείς των 13 θυμάτων της τραγωδίας στο Μαρί. «Ειλικρινά, όλο αυτό το χρονικό διάστημα, η σκέψη μου βρίσκεται στους συγγενείς των θυμάτων, στους οποίους θα ήθελα και με αυτή την ευκαιρία να εκφράσω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια και τη συμπάθεια μου από τα βάθη της καρδιάς μου», είπε.
Συνεχίζοντας ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δήλωσε ότι το όλο θέμα χωρίζεται σε δύο μεγάλες ενότητες: « Η πρώτη μεγάλη ενότητα είναι η πολιτική απόφαση για χειρισμό του φορτίου, με βάση τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, τις διεθνείς υποχρεώσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας και το Εθνικό Συμφέρον. Η δεύτερη ενότητα είναι ο όλος χειρισμός του φορτίου από αυτούς που είχαν την αρμοδιότητα και τη γνώση να το πράξουν».
Έπειτα ο Πρόεδρος προχώρησε σε ιστορική αναδρομή λέγοντας πως «το ζήτημα ήταν από την αρχή πολύ σύνθετο και ευαίσθητο. Από την πρώτη στιγμή γίναμε δέκτες διαβημάτων, παραστάσεων και πιέσεων από χώρες που διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διεθνή σκηνή με την υπόμνηση ότι, ιδιαίτερα η Κυπριακή Δημοκρατία, θα πρέπει να επιδεικνύει ευαισθησία στην εφαρμογή των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας».
Σε σχέση με το χειρισμό του φορτίου του πλοίου ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δήλωσε ότι «ο όλος χειρισμός του φορτίου του πλοίου έγινε σε πλήρη συνεργασία με την Αρμόδια Επιτροπή Κυρώσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας».
«Η επιθυμία μας ήταν να βρεθεί τρόπος το φορτίο να μην παραμείνει στην Κύπρο», είπε. Διατυπώσαμε τη θέση ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν θα είχε τη δυνατότητα να κρατήσει και υποθηκεύσει το φορτίο, ως επιχείρημα στην προσπάθεια μας να πείσουμε για την ανάγκη άμεσης εμπλοκής του Συμβουλίου Ασφαλείας. Επιπλέον διερευνήσαμε το ενδεχόμενο το φορτίο να μεταφερθεί στις εγκαταστάσεις της UNIFIL ή στη Μάλτα.
Στη συνέχεια ο Πρόεδρος δήλωσε ότι στις 4 Φεβρουαρίου 2009, μεταφέρθηκε σε Μόνιμους Αντιπρόσωπους κρατών-μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, ότι «η Κυπριακή Δημοκρατία θα συνεργαστεί με κάθε χώρα που ενδιαφέρεται να συνδράμει την Κυπριακή Δημοκρατία στην αναζήτηση λύσης αναφορικά με το φορτίο του πλοίου, νοουμένου ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας θα έχει προηγουμένως συλλογικά αποφασίσει τη στήριξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στις όποιες διμερείς της ενέργειες».
Εκεί που διαπιστώθηκε σύγκλιση στις απόψεις των μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, δήλωσε ο Πρόεδρος, είναι ότι το φορτίο θα έπρεπε να παραμείνει στην Κύπρο ως η επιλογή για την ορθότερη εφαρμογή των εν λόγω ψηφισμάτων. «Την ίδια ώρα συνεχίζονταν οι αρνητικές αντιδράσεις κύρια από τη Συρία αλλά και αργότερα από το Ιράν σε σχέση με την πιθανότητα κατακράτησης του φορτίου».
«Θέλω επίσης να υπενθυμίσω ότι την περίοδο που εξετάζουμε πολιτικοί αρχηγοί οι οποίοι είχαν τύχει ενημέρωσης για τους χειρισμούς μας, στήριξαν με δημόσιες δηλώσεις, τους χειρισμούς που έγιναν από πλευράς μας. Κανένας δεν διαφώνησε, ούτε δημόσια ούτε άλλως πως, με την απόφαση για κατάσχεση και αποθήκευση του φορτίου. Κανένας δεν διαφοροποιήθηκε μέχρι και την καταστροφική έκρηξη στο Μαρί στις 11 Ιουλίου».
Η αλλαγή στάσης της Κυπριακής Δημοκρατίας η οποία υποστήριζε παραδοσιακά το ψήφισμα ενάντια στην κατοχή των Υψωμάτων Γκολάν επί προηγούμενης διακυβέρνησης, το 2007, εξόργισε τη Συρία γιατί αυτή μας η κίνηση ερμηνεύτηκε ως μη φιλική αλλαγή της στάσης της Κύπρου έναντι της Συρίας. Υπήρχε παράλληλα επίθεση φιλίας της Τουρκίας προς τη Συρία με ενίσχυση τόσο των πολιτικών όσο και των οικονομικών τους σχέσεων και την υπογραφή σωρείας συμφωνιών. Η Συρία δεχόταν ισχυρές τουρκικές πιέσεις για να αλλάξει τη στάση της στο κυπριακό ιδιαίτερα εντός της Ισλαμικής Διάσκεψης, Γραμματέας της οποίας είναι Τούρκος διπλωμάτης. Υπενθυμίζω επίσης ότι η ακτοπλοϊκή σύνδεση των κατεχομένων με τη Συρία δημιούργησε δικαιολογημένη αναστάτωση σε σχέση με τον κίνδυνο αναβάθμισης του ψευδοκράτους.
Ο Πρόεδρος αναφέρθηκε εκτενώς στις αντιδράσεις της Συρίας και του Ιράν. «Έχω κάνει αυτή την εισαγωγή για να γίνει κατανοητός ο διπλωματικός ελιγμός που ήμασταν υποχρεωμένοι να κάνουμε για λόγους εθνικού συμφέροντος κατά τη συνάντηση με τον Πρόεδρο της Συρίας κ. Άσσαντ τον Αύγουστο του 2009. Στην ίδια συνάντηση ξεκαθαρίσαμε με σαφήνεια ότι η Κύπρος δεν μπορεί να παραβιάζει ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας», δήλωσε.
Στη δεύτερη ενότητα ο Πρόεδρος δήλωσε ότι η ευθύνη της φύλαξης του φορτίου «ανατέθηκε λογικά και φυσιολογικά σε εκείνους που είχαν τη γνώση και την εμπειρία να διαχειριστούν ένα τέτοιο ζήτημα. Δηλαδή στην Εθνική Φρουρά. Είναι ξεκάθαρο στη δική μου αντίληψη ότι το όλο συμβάν αποτελεί μια αποτυχία του συστήματος».
«Υπάρχει στη λειτουργία της γραφειοκρατίας στον τόπο μας αδυναμία ελέγχου και αυτοελέγχου. Αυτές οι αδυναμίες δημιουργούν φαινόμενα αμέλειας, αναβλητικότητας και ευθυνοφοβίας. Δεν είναι πρόθεσή μου να μηδενίσω τη συνεισφορά και την προσφορά της ευρύτερης δημόσιας υπηρεσίας αλλά να σημειώσω τις αδυναμίες».
Για τη σύσκεψη της 7ης Φεβρουαρίου 2011, η οποία εξέτασε την πιθανότητα καταστροφής του φορτίου δεν έτυχα καμίας ενημέρωσης. Για την υπηρεσιακή σύσκεψη της 5ης Ιουλίου, μια εβδομάδα πριν από την έκρηξη, όταν πλέον είχε εντοπιστεί ο μεγάλος κίνδυνος με το φορτίο, επίσης δεν έτυχα οποιασδήποτε ενημέρωση. Δυστυχώς, αποδεικνύεται από τα ίδια τα γεγονότα ότι υπήρξε από τους αρμόδιους λάθος διάγνωση σε σχέση με την επικινδυνότητα του φορτίου. Υπήρξε από τους αρμόδιους υποτίμηση των κινδύνων.
Αυτή την πραγματικότητα με πόνο ψυχής αλλά και παρρησία, παρουσίασα ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου λίγες μόνο ώρες μετά τη φονική έκρηξη όπως φαίνεται στα πρακτικά του Υπουργικού, εκφράζοντας το θυμό αλλά και την απογοήτευση μου για το γεγονός ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν ήταν ενήμερος.
Όπως δεν ήμουν ενήμερος για το αίτημα της αρμόδιας Επιτροπής Κυρώσεων να αποστείλει αντιπροσωπεία στη Κύπρο για έλεγχο του φορτίου.
Όλο αυτό το χρονικό διάστημα ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας έχω υπομείνει μια απαράδεκτη συμπεριφορά η οποία προσβάλει πάνω από όλα τους θεσμούς και τη δημοκρατία στον τόπο μας. Αναφέρομαι σε ύβρεις και προπηλακισμούς και ιδιαίτερα στην προσπάθεια κάποιων να δικάσουν και να καταδικάσουν, είτε μέσα από τους τηλεοπτικούς δέκτες είτε σε «λαϊκά δικαστήρια».
Κλείνοντας νιώθω την ανάγκη να καλέσω για ακόμα μια φορά το Κυπριακό Λαό σε ενότητα για αντιμετώπιση των κορυφαίων προκλήσεων που έχουμε μπροστά μας. Υπενθυμίζω την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου όπως το πόρισμα, σε συνεννόηση με το Γενικό Εισαγγελέα, δοθεί στη δημοσιότητα».
Σε αυτό το σημείο ολοκληρώθηκε η ανάγνωση του κειμένου από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και ξεκινούν οι ερωτήσεις.
Πολυβίου: Στη σύσκεψη της 7ης Φεβρουαρίου του 2011,της 5ης Ιουλίου του 2011 δηλώσατε ότι δεν είχατε καμία ενημέρωση για το ενδεχόμενο έκρηξης.
Χριστόφιας: Όχι
Πολυβίου: Στις 11/7/ 2011σε συνεδρία του Υπουργικού Συμβουλίου σύμφωνα με το πρακτικό δηλώσατε: «Δεν μας τα είπες αυτά Κώστα (Σ.Σ. Παπακώστα), λήφθηκαν αποφάσεις πίσω από την πλάτη του Προέδρου; Είμαι σαν τον απατημένο σύζυγο που το μαθαίνει τελευταίος». Δεν έπρεπε να κρατείστε ενήμερος άσχετα αν οι Υπουργοί/Συνεργάτες σας δεν σας ενημέρωσαν;
Χριστόφιας: Ενδιαφερόμουν, όμως δυστυχώς φαίνεται ότι κάποιοι ανέλαβαν ευθύνη χειρισμού του θέματος χωρίς να ενημερώσουν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Αν δύο Υπουργοί είχαν διαφορές μεταξύ τους κανονικά προσφεύγουν στον Πρόεδρο για να τους το λύσουν. Δεν μπορούσα εγώ να μυρίζομαι την επικινδυνότητα του φορτίου. Έλαβα γνώση για την επικινδυνότητα τον Σεπτέμβριο του 2010 από τον κ. Παντελίδη, όταν συναντηθήκαμε με δύο στρατιωτικούς διότι έκαναν από πριν διαβήματα για να καταστραφεί το υλικό το οποίο πιθανόν να ήταν επικίνδυνο. Δυστυχώς οι προσπάθειες αυτές και τα αποτελέσματα δεν μου ανακοινώθηκαν.
Πολυβίου: Εσείς επιλέγεται συνεργάτες σας, δεν αναλαμβάνεται ευθύνη για υπουργούς σας;
Χριστόφιας: Στη σύσκεψη που είχε πραγματοποιηθεί ο κ. Γεωργιάδης είχε δηλώσει ότι είναι μικρή η επικινδυνότητα φορτίου διότι η πυρίτιδα δεν εκρύγνειται μόνη της αφού το υλικό αυτό χρειάζεται επεξεργασία. Αυτό με καθησύχασε. Από εκεί και πέρα οι δύο υπουργοί ανέλαβα την ευθύνη και παραιτήθηκαν. Μια σχετική ευθύνη την έχω, αλλά θα είχα μεγαλύτερη και ολόκληρη ευθύνη αν γνώριζα τον τρόπο χειρισμού μεταξύ των δυο Υπουργών.
Πολυβίου: Κύριε Πρόεδρε, το μίνιμουμ που γνωρίζετε είναι ότι ήρθε το φορτίο για λόγους ανωτέρας βίας, έπρεπε να μείνει στην Κύπρο και παρέμεινε στο Μαρί με δική σας απόφαση (…) Δεν έπρεπε μέσω συνεργατών σας να λάβετε τα αναγκαία μέτρα για φύλαξη φορτίου, παρά τις όποιες διαβεβαιώσεις;
Χριστόφιας: Σε ένα κράτος ο Πρόεδρος που ασχολείται με πολλά δεν μπορεί από μόνος του, αν δεν γίνει καταμερισμός εργασίας και αν δεν δείξει εμπιστοσύνη συνεργάτες του να προχωρήσει. Οι συνεργάτες έχουν καθήκον να ενημερώνουν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Όταν μου είπε ο Παντελίδης είναι σχετικά επικίνδυνο και αφού υπήρχε αυτή η διατύπωση από δύο στρατιωτικούς του ζήτησα να ενεργήσει ώστε να καταστραφεί η πυρίτιδα. Προσπαθούσε ο άνθρωπος αλλά μπορείτε να δείτε μέσα από τα σχετικά έγγραφα τι δυσκολίες συναντούσε.
Πολυβίου: Τα γεγονότα δημιουργούν εικόνα εγκληματικής ολιγωρίας που άφησε να γίνει η έκρηξη. Δεν μπορεί ο άρχων της πολιτείας να λέει «είμαι ο απατημένος σύζυγος», ούτε «έκαμα καταμερισμό και τα θαλάσσωσαν οι άλλοι».
Χριστόφιας: Υποτιμήθηκαν οι κίνδυνοι από όλους. Κοντά μου ερχόταν η υποτίμηση του κινδύνου, υπενθυμίζω τη δήλωση Παπακώστα ότι μπορεί το υλικό να μπει σε κατοικημένη περιοχή… Όταν αυτός είχε διαβεβαιωθεί με αυτό τον τρόπο, σκεφτείτε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τι είχε πληροφορηθεί.
Πολυβίου: Σε πρακτικό της 6/2/09 αναφέρεστε στην ασφάλεια φύλαξης του φορτίου. Εφόσον αναθέσατε την ευθύνη στους Υπουργούς δεν έπρεπε να το ψάξετε και να μην εφησυχάσετε από τις διαβεβαιώσεις Παπακώστα… Και μέχρι σήμερα δεν γνωρίζουμε επακριβώς τι περιείχαν, όλα αυτά συνθέτουν και προσωπική ευθύνη;
Χριστόφιας: Έθεσα ως προϋπόθεση για την παραμονή του φορτίου να πραγματοποιηθεί καταγραφή και να δοθεί αναλυτικά τι υπήρχε στο φορτίο. Έγινε λόγος ότι η πυρίτιδα είναι επικίνδυνη και ότι κάποια επικίνδυνα υλικά μεταφέρθηκαν αλλού. Η επιλογή του Μαρί ως σημείο φύλαξης δεν ήταν δική μου. Εγώ ζήτησα ασφαλή χώρο και μου είπαν ότι υπήρχε ασφαλής χώρος… Αν γνώριζα γειτνίαση με το σταθμό της ΑΗΚ, δεν θα δεχόμουν να μπει εκεί…
Πολυβίου: Στην επιστολή του Αργυρού αναφέρεται ότι το ΥΠΑΜ με οδηγίες του Προεδρικού , ανέλαβε το συντονισμό της επιχείρησης και μεταφορά του φορτίου στο Μαρί.
Χριστόφιας: Όχι. Αρνούμαι κατηγορηματικά, δεν ήταν δικές μου οδηγίες, ούτε δική μου επιλογή. Δεν είμαι ανεύθυνος.
Πολυβίου: Τρεις αξιωματικοί επισκέφθηκαν τρία διαφορετικά στρατόπεδα, έθεσαν τις επιλογές στον Κώστα Παπακώστα και σε σας μετά για έγκριση του χώρου και σεις αποδεχτήκατε.
Χριστόφιας: Όχι, δεν ήταν δική μου απόφαση και αν γνώριζα γειτνίαση με το σταθμό της ΑΗΚ δεν θα επέτρεπα να πάνε εκεί.
Πολυβίου: Σε σύσκεψη του Υπουργικού Συμβουλίου στις 11/2/09 ενημερώσατε το Υπουργικό Συμβούλιο για τους χειρισμούς σας (Σ.Σ. το πρακτικό που αποκάλυψε χθες το Sigmalive), αναφέρεστε σε ένα-δύο επικίνδυνα κιβώτια.
Χριστόφιας: Υπήρξε υποτίμηση κινδύνου από όλους και πάνω απ’ όλα από τους στρατιωτικούς, οι οποίοι μετέφεραν και σε μας τις σχετικές πληροφορίες.
Πολυβίου: Αν εσείς λαμβάνατε την επιστολή της 23/11/09 που έστειλε το ΓΕΕΦ προς το ΥΠΕΞ για κινδύνους από την υπαίθρια αποθήκευση του φορτίου τι θα κάνατε;
Χριστόφιας: Θα έπαιρνα άμεσα μέτρα ανεξαρτήτως των εξόδων. Θα ζητούσα πρωτίστως από ειδικούς πως διασφαλίζουμε την ασφάλεια του φορτίου και θα αποφάσιζα αναλόγως. Δεν ήταν αρμόδιο το ΥΠΕΞ να αποφασίζει για θέματα ασφάλειας φορτίου.
Πολυβίου: Δεν σκανδαλίζει η δήλωση του τέως Υπουργού Εξωτερικών ότι οι πολιτικοί λόγοι που οδήγησαν στην παραμονή του φορτίου στην Κύπρο δεν έχουν αλλάξει.
Χριστόφιας: Βεβαίως και σκανδαλίζει η απάντηση του ΥΠΕΞ.
Πολυβίου: Όταν κάποιος είναι Πρόεδρος για 3μιση χρόνια δεν μπορεί να επικαλείται το σύστημα. Πρόκειται για ανυπαρξία του συστήματος και αυτό βαραίνει και τον ΠτΔ.
Χριστόφιας: Δεν θα έλεγα «ανυπαρξία» αλλά στρέβλωση. Προσπάθησα να το αλλάξω.
Πολυβίου: Αφού υπήρξε αμέλεια στη στάση των 2 υπουργών, γιατί δεν τους παύσατε;
Χριστόφιας: Τους έπαυσα όταν έλαβα γνώση, τον κ. Παντελίδη δεν μπορώ να τον παύσω διότι είναι δημόσιος υπάλληλος.
Πολυβίου: Στην έκθεση της Γιωρκάτζη τον Δεκέμβριο του 2010… υπάρχει αναφορά στο φορτίο. Τι κάνατε με αυτή την έκθεση; Τι έγινε από τότε μέχρι την έκρηξη;
Χριστόφιας: Ο κ. Παντελίδης ανέλαβε δράση από προηγουμένως αλλά και τότε ζήτησε σύσκεψη. Θεώρησε σημαντικό να συγκαλέσει σύσκεψη ο ΥΠΕΞ και έγινε η σύσκεψη του Φεβρουαριου, άρα ελήφθη υπόψιν η έκθεση Γιωρκάτζη. Όλες οι εκθέσεις διαβιβάζονται στους υπουργούς και όλα τα ζητήματα που έχουν σχέση με υπουργεία συζητούνται στο υπουργικό…
Πολυβίου: Μετεδόθη μήνυμα από τις Βρυξέλλες ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν συνεργάζεται με τους εταίρους (Γαλλία, Αγγλία) που προσφέρθηκαν να βοηθήσουν.
Χριστόφιας: Δεν υπήρξε επίσημη πρόταση από τη Γαλλία, τη Βρετανία ή ΕΕ. Πρόταση που να δείχνει την ετοιμότητα να παραλάβουν το φορτίο, ποτέ δεν υπήρξε. Διάβασα δήλωση σχετικού διπλωμάτη, στον οποίο ο Ύπατος Αρμοστής της Βρετανίας ξεκαθάρισε ότι δεν συμφωνεί με τη γλώσσα που χρησιμοποίησε η τσέχικη προεδρία και ότι η Κυπρος ολιγώρησε. Η Βρετανία, η Γαλλία, η Γερμα και οι ΗΠΑ εξήραν τους χειρισμούς μας. Τα ζητήματα που αφορούν κυρώσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας έχουν σχέση με τον ΟΗΕ και η Κύπρος λογοδοτεί πέραν όλων στα Ηνωμένα Έθνη.
Πολυβίου: Ο κ. Γεωργιάδης, πριν και μετά την εκφόρτωση σας ενημέρωνε για το φορτίο, και το περιεχόμενό του;
Χριστόφιας: Εκπλήσσομαι, κάτι τέτοιο δεν αληθεύει. Δεν ξέρω πότε ήρθε ούτε ποιον είδε ο κ. Γεωργιάδης.
Πολυβίου: Ο κ. Μπισμπίκας ανέφερε ότι το πρακτικό της σύσκεψης στις 6/2/09 στο Προεδρικό είχε αλλοιωθεί και ότι ο ίδιος ποτέ δεν είπε ότι έγινε προκαταρκτική έρευνα και ότι βρέθηκε ο χώρος που θα μπορούσαν να φυλαχτούν τα εμπορευματοκιβώτια. Ισχύει κάτι τέτοιο;
Χριστόφιας: Ο κ. Μπισμπίκας έλαβε μέρος στη σύσκεψη. Δεν δέχομαι να αμφισβητεί τον πρακτικογράφο και όσα αποτυπώνει. Τον άνθρωπο τον γνωρίζω και δεν άλλαξε τίποτα.
Πολυβίου: Υπήρξε πληροφορία ότι το πρακτικό αυτό βρέθηκε στο γραφείο σας μετά την έκρηξη. Δεν στάλθηκε για σχόλια όταν έπρεπε. Γιατί δεν το στείλατε;
Χριστόφιας: Δεν ήταν δική μου ευθύνη να δοθεί το πρακτικό για επιβεβαίωση.
Πολυβίου: Δέχεστε θεσμική ευθύνη;
Χριστόφιας: Εμμέσως έχω ευθύνη λογικά και θεσμικά, για λάθη και παραλείψεις των υπουργών μου.
Πολυβίου: Προσωπική και άμεση ευθύνη δέχεστε;
Χριστόφιας: Όχι δεν τη δέχομαι…
Ο κ. Πολυβίου στη συνέχεια υπέβαλε ερωτήσεις που του παρέδωσαν οι δικηγόροι των οικογενειών των θυμάτων.
Πολυβίου: Είπατε ότι δεν επισκεφθήκατε τη ναυτική βάση για 3,5 χρόνια, αν και κληθήκατε αρκετές φορές.
Χριστόφιας: Όχι και δεν υπήρξε συγκεκριμένος λόγος που δεν το έπραξα.
Πολυβίου: Στο πρακτικό της 6ης Σεπτεμβρίου γίνεται αναφορά σε κάποιους κινδύνους; Πως το αντιληφθήκατε;
Χριστόφιας: Γνώριζα ότι υπήρχαν κάποιοι κίνδυνοι από την έκθεση στον ήλιο κ.λπ. Αλλά δεν θεώρησα ότι κινδύνευε να σημειωθεί έκρηξη. Παρ’ όλα αυτά έδωσα τη συγκατάθεση μου να προχωρήσουν σε διαχωρισμό και καταστροφή των επικίνδυνων υλικών.
Πολυβίου: Στη σύσκεψη της 6ης Σεπτεμβρίου δεν ρωτήσατε ακριβώς ποιοι είναι οι κίνδυνοι για τους οποίους μιλούσε ο Παντελίδης ώστε να ληφθούν μέτρα;
Χριστόφιας: Γινόταν αναφορά σε κινδύνους από πυρίτιδα. Ακόμα και την ημέρα έκρηξης, ο Αρχηγός του ΓΕΕΦ είπε ότι είχε την εντύπωση ότι η πυρίτιδα δεν εκρήγνυται. Φάνηκε εκ των υστέρων ότι υπήρχε εντός της πυρίτιδας, υλικό που εκρήγνυται, δηλαδή νιτρογλυκερίνη.
Πολυβίου: Δεν έπρεπε να λάβετε ευθύνη εξουδετέρωσης του κινδύνου και αφού αυτό δεν έγινε να αναλάβετε της ευθύνη;
Χριστόφιας: Υπήρξε υποτίμηση κινδύνου από στρατιωτικούς, εγώ γιατί να αναλάβω την ευθύνη;
Μετά την ολοκλήρωση της κατάθεσης, ο Πρόεδρος επανέλαβε ότι δεν φέρει ο ίδιος την ευθύνη και απευθυνόμενος στους συγγενείς δήλωσε πως στόχος του είναι να πέσει άπλετο φως στην υπόθεση. Ο κ. Πολυβίου τον ευχαρίστησε και την ώρα που ο Πρόεδρος σηκώθηκε για να αποχωρήσει οι συγγενείς των θυμάτων του επιτέθηκαν φραστικά. Οι συγγενείς φώναζαν «δολοφόνε» και του είπαν ότι πρέπει να ντρέπεται αφού δεν άκουσαν το Mea Culpa που περίμεναν.
Η παρέμβαση της Προεδρικής Φρουράς όξυνε τα πνεύματα και προς στιγμή απειλήθηκαν επεισόδια.
Άντρες της Προεδρικής Φρουράς προσπάθησαν να συλλάβουν τον γιο του Πλοιάρχου Ιωαννίδη για κάτι που είπε στον Πρόεδρο κατά την αποχώρησή του. Επενέβη ο ίδιος ο κ. Πολυβίου ο οποίος τους είπε να τον αφήσουν, αφού ο μόνος που δικαιούται να διατάξει τη σύλληψή του είναι ο ίδιος ο Πολυβίου, από τη στιγμή που το περιστατικό συνέβη εντός της αίθουσας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου