Από το ιστολόγιο http://www.defencenet.gr/defence/index.php
Το Κέντρο Βάρους (Center of Gravity), μια από τις πλέον δημοφιλείς στρατιωτικές αρχές, χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά μεταφορικά από τον μεγάλο Πρώσο θεωρητικό και φιλόσοφο του πολέμου Καρλ φον Κλαούζεβιτς (Carl von Clausewitz), στο έργο του «Περί Πολέμου» («On War»). Όμως, η έννοια του Κέντρου Βάρους προϋπήρχε της εποχής του Κλαούζεβιτς, ενώ σήμερα η μελέτη του αποκτά κρίσιμη σημασία, ειδικά σε περιπτώσεις διενέξεων όπως η ελληνοτουρκική.
Ψήγματα της έννοιας του Κέντρου Βάρους συναντάμε στο έργο του Σουν Τζου «Η Τέχνη του Πολέμου»1, και ακόμη περισσότερα στο έργο του σύγχρονου του Κλαούζεβιτς θεωρητικού του πολέμου Αντουάν Ανρί ντε Ζομινί, «Η Τέχνη του Πολέμου»2. Πέραν όμως των θεωρητικών, ο τρόπος ενέργειας διασήμων στρατηγών (Μέγας Αλέξανδρος) της προ-Κλαούζεβιτς εποχής καταδεικνύει ότι η έννοια του Κέντρου Βάρους ενυπήρχε πάντοτε στη στρατιωτική σκέψη.
Τα βασικά χαρακτηριστικά του Κέντρου Βάρους, όπως τα διατύπωσε ο Κλαούζεβιτς, είναι τα παρακάτω:
> Στην ιδανική περίπτωση υπάρχει ένα Κέντρο Βάρους για κάθε αντιμαχόμενο, χωρίς όμως να αποκλείεται η ύπαρξη περισσότερων.
> Ο αριθμός των Κέντρων Βάρους εξαρτάται από την κατανομή ισχύος στα κράτη των αντιμαχομένων και από την κατάσταση στο θέατρο των επιχειρήσεων.
> Το Κέντρο Βάρους μπορεί να είναι οι Ένοπλες Δυνάμεις, η πρωτεύουσα του κράτους ή οι ψυχικές δυνάμεις.
> Το Κέντρο Βάρους είναι πηγή ισχύος. > Η πολεμική προσπάθεια πρέπει να συγκλίνει στο Κέντρο Βάρους του αντιπάλου.
> Δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ στρατηγικού, επιχειρησιακού και τακτικού Κέντρου Βάρους.
Πριν προχωρήσουμε στην ανάλυσή μας, θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι δεν είναι υποχρεωτικό να υιοθετήσουμε τις απόψεις του Κλαούζεβιτς, οι οποίες αναπτύχθηκαν πριν δύο αιώνες, σε ένα πολιτισμικό και στρατιωτικό περιβάλλον το οποίο δεν υπάρχει πια. Στην περίπτωση που αποφασίσουμε να υιοθετήσουμε την έννοια του Κέντρου Βάρους, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι το βασικό ερώτημα του εάν η έννοια έχει ισχύ σήμερα, έχει ήδη απαντηθεί θετικά στην πράξη: το Κέντρο Βάρους αποτελεί σήμερα τον ακρογωνιαίο λίθο της σχεδίασης και διεξαγωγής του πολέμου και των στρατιωτικών επιχειρήσεων. Όμως και πάλι, θα πρέπει να αποφασίσουμε εάν θέλουμε να ακολουθήσουμε αυστηρά τις αρχές του Κλαούζεβιτς (οπότε θα απαιτηθεί η προσεκτική μελέτη και κατανόηση του έργου του ως συνόλου) ή εάν θέλουμε να τις εξετάσουμε υπό το πρίσμα των αλλαγών οι οποίες έχουν επέλθει στη στρατιωτική σκέψη και το περιβάλλον από το 1832 έως σήμερα (γεγονός που αποτελεί πραγματικά μια διανοητική πρόκληση).
Ο κρίσιμος ρόλος της ανάλυσης του Κέντρου Βάρους δεν θα μπορούσε να υπογραμμιστεί καλύτερα από την αμερικανική σχολή στρατιωτικής σκέψης: «Ο προσδιορισμός του στρατηγικού Κέντρου Βάρους και των κρίσιμων αδυναμιών του εχθρού είναι απολύτως ουσιαστικός για τη σαφήνεια της αποστολής, τον προσανατολισμό των προσπαθειών, και τελικά για τη δημιουργία συντονισμένων αποτελεσμά- των στη χρήση των δυνάμεων. Στην πράξη, η λεπτομερής επιχειρησιακή σχεδίαση δεν πρέπει να ξεκινάει πριν τον προσδιορισμό του Κέντρου Βάρους του αντιπάλου»3.
Το Κέντρο Βάρους αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της διαδικασίας επιχειρησιακής σχεδίασης. Παρέχει ένα σημείο στο χωροχρόνο, το οποίο βοηθάει στον προσανατολισμό του έργου της επιχειρησιακής σχεδίασης του διοικητή και του επιτελείου του, και στον προσανατολισμό των διαθέσιμων πόρων. Η οπτική του πολέμου από τη σκοπιά του Κέντρου Βάρους μας βοηθάει να δούμε ότι μερικές αδυναμίες του εχθρού είναι ενδιαφέρουσες, αλλά δεν αξίζει να διατεθούν προς αυτές οι ούτως ή άλλως περιορισμένοι πόροι, διότι δεν κατευθύνονται στο στόχο (Κέντρο Βάρους) και δεν επιτυγχάνουν αποφασιστικά αποτελέσματα.
Το Κέντρο Βάρους είναι ένα στοιχείο το οποίο έχει την ιδιότητα να συγκρατεί μεταξύ τους όλα τα επιμέρους στοιχεία ενός εκ των αντιμαχομένων. Πέραν αυτού, το σημαντικότερο χαρακτηριστικό του είναι ότι η καταστροφή ή η εξουδετέρωσή του προκαλεί την ήττα του αντιπάλου ή τουλάχιστον αποτελεί ένα αποφασιστικό βήμα προς την κατεύθυνση αυτή. Κατά συνέπεια, δύο είναι τα χαρακτηριστικά που πρέπει να φέρει ένα στοιχείο για να μπορεί να θεωρηθεί Κέντρο Βάρους:
> Να λειτουργεί ως συνεκτικός ιστός των δυνατοτήτων του αντιπάλου
> Η καταστροφή ή η εξουδετέρωσή του να επιφέρει την κατάρρευση, και κατά συνέπεια την ήττα του αντιπάλου.
Κάθε χαρακτηριστικό γνώρισμα του αντιπάλου (γεωγραφικό, ψυχικό ή άλλο), το οποίο υπακούει στους δύο προαναφερθέντες κανόνες μπορεί άφοβα να χαρακτηριστεί ως Κέντρο Βάρους. Αν και πιστεύουμε ότι η έννοια του Κέντρου Βάρους γίνεται καλύτερα κατανοητή μέσω των χαρακτηριστικών που του αποδίδονται και των διευκρινήσεων που παρέχονται στη συνέχεια του άρθρου, για τη διευκόλυνση της περαιτέρω μελέτης και την ύπαρξη ενός σημείου αναφοράς, θα επιχειρηθεί ένας ορισμός, αρκετά γενικός ώστε να μην περιορίζει την ελευθερία σκέψης του αναγνώστη. Έτσι, λοιπόν, θεωρούμε ότι «το Κέντρο Βάρους είναι ένα (φυσικό ή ψυχικό) κεντρικό χαρακτηριστικό της δομής του αντιπάλου, η προσβολή του οποίου επιφέρει αποφασιστικό αποτέλεσμα και, ιδανικά, την ήττα του».
Ο προσδιορισμός του Κέντρου Βάρους, τόσο του δικού μας όσο και του αντιπάλου, εξαρτάται από διάφορους παράγοντες οι οποίοι θα εξεταστούν στη συνέχεια.
Διαβάστε το πλήρες άρθρο εδώ.
Το Κέντρο Βάρους (Center of Gravity), μια από τις πλέον δημοφιλείς στρατιωτικές αρχές, χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά μεταφορικά από τον μεγάλο Πρώσο θεωρητικό και φιλόσοφο του πολέμου Καρλ φον Κλαούζεβιτς (Carl von Clausewitz), στο έργο του «Περί Πολέμου» («On War»). Όμως, η έννοια του Κέντρου Βάρους προϋπήρχε της εποχής του Κλαούζεβιτς, ενώ σήμερα η μελέτη του αποκτά κρίσιμη σημασία, ειδικά σε περιπτώσεις διενέξεων όπως η ελληνοτουρκική.
Ψήγματα της έννοιας του Κέντρου Βάρους συναντάμε στο έργο του Σουν Τζου «Η Τέχνη του Πολέμου»1, και ακόμη περισσότερα στο έργο του σύγχρονου του Κλαούζεβιτς θεωρητικού του πολέμου Αντουάν Ανρί ντε Ζομινί, «Η Τέχνη του Πολέμου»2. Πέραν όμως των θεωρητικών, ο τρόπος ενέργειας διασήμων στρατηγών (Μέγας Αλέξανδρος) της προ-Κλαούζεβιτς εποχής καταδεικνύει ότι η έννοια του Κέντρου Βάρους ενυπήρχε πάντοτε στη στρατιωτική σκέψη.
Τα βασικά χαρακτηριστικά του Κέντρου Βάρους, όπως τα διατύπωσε ο Κλαούζεβιτς, είναι τα παρακάτω:
> Στην ιδανική περίπτωση υπάρχει ένα Κέντρο Βάρους για κάθε αντιμαχόμενο, χωρίς όμως να αποκλείεται η ύπαρξη περισσότερων.
> Ο αριθμός των Κέντρων Βάρους εξαρτάται από την κατανομή ισχύος στα κράτη των αντιμαχομένων και από την κατάσταση στο θέατρο των επιχειρήσεων.
> Το Κέντρο Βάρους μπορεί να είναι οι Ένοπλες Δυνάμεις, η πρωτεύουσα του κράτους ή οι ψυχικές δυνάμεις.
> Το Κέντρο Βάρους είναι πηγή ισχύος. > Η πολεμική προσπάθεια πρέπει να συγκλίνει στο Κέντρο Βάρους του αντιπάλου.
> Δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ στρατηγικού, επιχειρησιακού και τακτικού Κέντρου Βάρους.
Πριν προχωρήσουμε στην ανάλυσή μας, θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι δεν είναι υποχρεωτικό να υιοθετήσουμε τις απόψεις του Κλαούζεβιτς, οι οποίες αναπτύχθηκαν πριν δύο αιώνες, σε ένα πολιτισμικό και στρατιωτικό περιβάλλον το οποίο δεν υπάρχει πια. Στην περίπτωση που αποφασίσουμε να υιοθετήσουμε την έννοια του Κέντρου Βάρους, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι το βασικό ερώτημα του εάν η έννοια έχει ισχύ σήμερα, έχει ήδη απαντηθεί θετικά στην πράξη: το Κέντρο Βάρους αποτελεί σήμερα τον ακρογωνιαίο λίθο της σχεδίασης και διεξαγωγής του πολέμου και των στρατιωτικών επιχειρήσεων. Όμως και πάλι, θα πρέπει να αποφασίσουμε εάν θέλουμε να ακολουθήσουμε αυστηρά τις αρχές του Κλαούζεβιτς (οπότε θα απαιτηθεί η προσεκτική μελέτη και κατανόηση του έργου του ως συνόλου) ή εάν θέλουμε να τις εξετάσουμε υπό το πρίσμα των αλλαγών οι οποίες έχουν επέλθει στη στρατιωτική σκέψη και το περιβάλλον από το 1832 έως σήμερα (γεγονός που αποτελεί πραγματικά μια διανοητική πρόκληση).
Ο κρίσιμος ρόλος της ανάλυσης του Κέντρου Βάρους δεν θα μπορούσε να υπογραμμιστεί καλύτερα από την αμερικανική σχολή στρατιωτικής σκέψης: «Ο προσδιορισμός του στρατηγικού Κέντρου Βάρους και των κρίσιμων αδυναμιών του εχθρού είναι απολύτως ουσιαστικός για τη σαφήνεια της αποστολής, τον προσανατολισμό των προσπαθειών, και τελικά για τη δημιουργία συντονισμένων αποτελεσμά- των στη χρήση των δυνάμεων. Στην πράξη, η λεπτομερής επιχειρησιακή σχεδίαση δεν πρέπει να ξεκινάει πριν τον προσδιορισμό του Κέντρου Βάρους του αντιπάλου»3.
Το Κέντρο Βάρους αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της διαδικασίας επιχειρησιακής σχεδίασης. Παρέχει ένα σημείο στο χωροχρόνο, το οποίο βοηθάει στον προσανατολισμό του έργου της επιχειρησιακής σχεδίασης του διοικητή και του επιτελείου του, και στον προσανατολισμό των διαθέσιμων πόρων. Η οπτική του πολέμου από τη σκοπιά του Κέντρου Βάρους μας βοηθάει να δούμε ότι μερικές αδυναμίες του εχθρού είναι ενδιαφέρουσες, αλλά δεν αξίζει να διατεθούν προς αυτές οι ούτως ή άλλως περιορισμένοι πόροι, διότι δεν κατευθύνονται στο στόχο (Κέντρο Βάρους) και δεν επιτυγχάνουν αποφασιστικά αποτελέσματα.
Το Κέντρο Βάρους είναι ένα στοιχείο το οποίο έχει την ιδιότητα να συγκρατεί μεταξύ τους όλα τα επιμέρους στοιχεία ενός εκ των αντιμαχομένων. Πέραν αυτού, το σημαντικότερο χαρακτηριστικό του είναι ότι η καταστροφή ή η εξουδετέρωσή του προκαλεί την ήττα του αντιπάλου ή τουλάχιστον αποτελεί ένα αποφασιστικό βήμα προς την κατεύθυνση αυτή. Κατά συνέπεια, δύο είναι τα χαρακτηριστικά που πρέπει να φέρει ένα στοιχείο για να μπορεί να θεωρηθεί Κέντρο Βάρους:
> Να λειτουργεί ως συνεκτικός ιστός των δυνατοτήτων του αντιπάλου
> Η καταστροφή ή η εξουδετέρωσή του να επιφέρει την κατάρρευση, και κατά συνέπεια την ήττα του αντιπάλου.
Κάθε χαρακτηριστικό γνώρισμα του αντιπάλου (γεωγραφικό, ψυχικό ή άλλο), το οποίο υπακούει στους δύο προαναφερθέντες κανόνες μπορεί άφοβα να χαρακτηριστεί ως Κέντρο Βάρους. Αν και πιστεύουμε ότι η έννοια του Κέντρου Βάρους γίνεται καλύτερα κατανοητή μέσω των χαρακτηριστικών που του αποδίδονται και των διευκρινήσεων που παρέχονται στη συνέχεια του άρθρου, για τη διευκόλυνση της περαιτέρω μελέτης και την ύπαρξη ενός σημείου αναφοράς, θα επιχειρηθεί ένας ορισμός, αρκετά γενικός ώστε να μην περιορίζει την ελευθερία σκέψης του αναγνώστη. Έτσι, λοιπόν, θεωρούμε ότι «το Κέντρο Βάρους είναι ένα (φυσικό ή ψυχικό) κεντρικό χαρακτηριστικό της δομής του αντιπάλου, η προσβολή του οποίου επιφέρει αποφασιστικό αποτέλεσμα και, ιδανικά, την ήττα του».
Ο προσδιορισμός του Κέντρου Βάρους, τόσο του δικού μας όσο και του αντιπάλου, εξαρτάται από διάφορους παράγοντες οι οποίοι θα εξεταστούν στη συνέχεια.
Διαβάστε το πλήρες άρθρο εδώ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου