Η έμφαση της τακτικής ως στρατηγικό λάθος

Του Ν. Λυγερού


Η σύγχρονη τάση της αντιμετώπισης του πολέμου ως μάχη για λόγους επικοινωνιακούς, έχει προεκτάσεις και στις έννοιες της στρατηγικής και της τακτικής. Η αντιπαράθεση του τοπικού και του ολικού δεν αρκεί για να διαχωρίσει αυτές τις έννοιες, ειδικά σ’ ένα σύγχρονο πλαίσιο. Η έλλειψη σαφήνειας δεν είναι τωρινή. Το σκάκι θεωρείται από τους περισσότερους ως στρατηγικό παίγνιο, ενώ στην ουσία ανήκει στην τακτική. Το πρόβλημα της απομόνωσης της μάχης από το πεδίο δράσης του πολέμου για να μη φανεί το ολικό πλαίσιο, είναι ότι στην ουσία αντικαθιστά τη στρατηγική με την τακτική. Το αποτέλεσμα είναι ότι δεν εξετάζονται οι στρατηγικές επιπτώσεις. Η επικέντρωση της σκέψης πάνω στο πλήγμα ακόμα κι όταν είναι έντονο, δεν μπορεί ν’ αποφύγει την στρατηγική ουρά. Η αναλογία όμως είναι φυσιολογική, όταν εξετάζουμε το μοντέλο του Gauss. Ενώ ο πληθυσμός καλύπτει όλο το εύρος του φάσματος, η κοινωνία επιμένει να θεωρεί το κέντρο της μάζας ως το μοναδικό στοιχείο που υπάρχει. Προσπαθεί να δημιουργήσει ένα κόσμο δίχως ουρές. Όμως οι ουρές υπάρχουν και διαμορφώνουν όλο το πλαίσιο. Η οικονομία το ανακάλυψε πρόσφατα με τη μορφοκλασματική ανάλυση. Το θέμα είναι να μην αναγκαστεί να γίνει μια αποκάλυψη για τα στρατιωτικά δεδομένα. Τα νοητικά σχήματα υπάρχουν, όπως και το μαθηματικό πεδίο που εμφανίζεται μόνο επιφανειακά με τη θεωρία παιγνίων και τη θεωρία ομάδων. Η έμφαση της τακτικής γίνεται από τους ισχυρούς παίκτες που βασίζονται στη δύναμη του στρατηγικού δόγματος. Το πρόβλημα είναι ότι αυτό είναι ισχυρό όσο βρίσκεται στο δυνητικό χώρο. Η ολική αντιπαράθεση αλλάζει όλα τα δεδομένα. Και ο λόγος είναι απλός.
Η αντιπαράθεση είναι το αποτέλεσμα της αμφισβήτησης του στρατηγικού δόγματος. Αυτό σημαίνει ότι de facto θα αναπτυχθεί αναπόφευκτα μια στρατηγική ουρά πέρα από το γεγονός της τακτικής. Ενώ η μάχη θα δώσει έμφαση στο χώρο, η αντίσταση θα βασιστεί στο χρόνο. Η ανάπτυξη της στρατηγικής ουράς θα δημιουργήσει το χρόνο της αντίστασης και θα καταρρεύσει το μοντέλο του πολέμου – μάχης και θα εμφανιστεί και πάλι η μάχη του πολέμου. Βέβαια, επικοινωνιακά το τέλος της μάχης μπορεί ν’ αποτελέσει το τέλος του πολέμου. Όμως αυτός ο τεχνητός εκφυλισμός παγιδεύει μόνο την κοινωνία και κανέναν άλλο. Αλλά ακόμα και η κοινωνία, όταν αντιλαμβάνεται ότι ο αριθμός των νεκρών στρατιωτών συνεχίζει να μεγαλώνει, ενώ τελείωσε ο επίσημος πόλεμος, αρχίζει να αντιδρά. Στο ενδιάμεσο έχει αναπτυχθεί ο ανταρτοπόλεμος που λειτουργεί μόνο μέσα στο χρόνο και όχι στο χώρο λόγω έλλειψης δυνάμεων. Αυτή η νέα κρίση που δεν θέλει ν’ αντιμετωπιστεί στο επικοινωνιακό πλαίσιο υπάρχει. Και δίχως τη διαχείριση της δεν μπορεί να υπάρξει επίλυση. Κατά συνέπεια, πρέπει ν’ αναλυθεί η συμβολή της τακτικής και να εκτιμηθεί αν έχει δημιουργήσει ένα ασύμμετρο πεδίο. Δίχως αλλαγή φάσης, η επιρροή της τακτικής του χώρου αφοπλίζεται από την αντίσταση της στρατηγικής του χρόνου. Συνεπώς, η επιμονή της αντικατάστασης της στρατηγικής με την τακτική αποτελεί ένα στρατηγικό λάθος. Διότι με την έλλειψη της αρχής δεν συνεπάγεται το τέλος. Ο χρόνος θα ενσωματώσει την τακτική μέσα στο πλαίσιο και θα αναδείξει τα στρατηγικά νοητικά σχήματα.